Predicting verbal skills and what verbal skills predict in early childhood
Erken çocuklukta sözel becerileri etkileyen ve sözel becerilerin etkilediği unsurlar
- Tez No: 732388
- Danışmanlar: PROF. DR. AYŞE AYLİN KÜNTAY COPTY
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Koç Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 161
Özet
Bu tezin amacı, çocukların sözel becerilerindeki bireysel farklılıkları ve bu becerilerdeki varyasyonun matematik becerileri gibi gelişimsel çıktıları nasıl yordadığını araştırmaktır. Bu amaç çerçevesinde büyük oranda erken çocukluğa (3 ve 8 yaşları arası) odaklanılmıştır. İkinci Bölümde Felemenkçe ve Türkçe konuşan yetişkinler ile 4 ve 5 yaşındaki çocukların fiil temelli tahmine dayalı dil işleme süreçleri incelenmiştir. Her iki dil grubundaki yetişkinler ile Felemenkçe konuşan çocukların anlamlı bir şekilde tahmine dayalı dil işleme etkisi gösterdikleri saptanmış, aynı etkiye Türkçe konuşan çocuklarda rastlanmamıştır. Ayrıca Felemenkçe konuşan yetişkinlerin, Felemenkçe konuşan çocuklardan daha güçlü bir tahmin yetisi ortaya koydukları görülmüştür. Felemenkçe ve Türkçe konuşan çocukların fiil temelli tahmine dayalı dil işleme süreçleri arasındaki fark, bu iki dilin cümle anlamını ifade etmekte kullandığı araçların farklılığına değinilerek açıklanmıştır (Felemenkçede söz dizimi, Türkçede durum ekleri). Bu yetideki yaşa bağlı farklılıklar ise kullanım odaklı öğrenim kuramının bakış açısıyla ele alınmıştır. Üçüncü Bölümde geniş bir sözel beceriler dizisinin (bebeklikteki ifade edici sözcük dağarcığı, alıcı dilbilgisi, ifade edici ve alıcı sözcük dağarcığı, dil üretim becerisi) ve işleyen belleğin üç bileşeninin (fonolojik kısa-süreli bellek, merkezi yönetici, episodik tampon) durum ekleri temelli tahmine dayalı dil işleme süreçlerine olan etkisi araştırılmıştır. Bu araştırmanın örneklemini Türkçe konuşan 4-8 yaşındaki çocuklar oluşturmaktadır. Tahmine dayalı dil işleme yetisindeki bireysel farklılıkların (i) işleme verimliliğinin bir göstergesi olarak değerlendirilebilecek olan bebeklikteki ifade edici sözcük dağarcığı ile, (ii) deneyde manipüle edilen durum eklerinin (yalın durum ve belirtme durum eklerinin) çocuklar tarafından üretilen dilde başarılı bir şekilde kullanılması ile, ve (iii) işleyen belleğin episodik tampon bileşeni ile önemli ölçüde ilişkili olduğu saptanmıştır. Dördüncü Bölümde, annelerin 3-5 yaşta uyguladıkları uyarıcı ebeveynlik davranışları ile çocukların 3-7 yaştaki sözel becerilerinin ilkokulun ilk yıllarındaki matematik becerisine etkisi araştırılmıştır. Bu çalışma için Türkiye'de yaşayan ulusal düzeyde temsili bir çocuk örnekleminden yararlanılmıştır. Uyarıcı ebeveynlik sözel ve akademik olarak teşvik edici, okula hazır olmayı destekleyici çeşitli deneyimler ve öğrenme materyalleri sağlayan ve çocuğa duyarlı olan bir dizi ebeveynlik davranışını içermektedir. Çocukların sözel yetileri ise yaşa uygun olarak ölçülmüş olan alıcı sözcük dağarcığı, fonolojik beceriler ve okul çağında ölçülen okuma becerilerinden oluşmaktadır. Yapısal modeller mümkün olan en basit modele ulaşmak için sistematik olarak test edilmiştir. Ulaşılan nihai modele göre, çocukların 6 yaştaki sözel becerileri, annelerin 3-5 yaştaki uyarıcı ebeveynlik davranışlarının 7 yaştaki matematik becerisine olan etkisine boylamsal olarak aracılık etmektedir. Spesifik ebeveynlik davranışları ile spesifik sözel becerilerin 7 yaştaki matematik becerisine katkıları ayrıca değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
This thesis investigated individual differences in verbal skills of children and how variation in verbal skills is related to mathematics skills as a developmental outcome, by focusing largely on early childhood. In Chapter 2, we investigated differences in verb-based (linguistic) prediction skills of Dutch- and Turkish-speaking adults and 4- and 5-year-old children. Adults in both language groups and Dutch-speaking children showed a significant prediction effect, while Turkish-speaking children did not. Furthermore, we found a stronger prediction effect for Dutch-speaking adults than for Dutch-speaking children. We reasoned that the cross-linguistic differences in verb-based prediction skills of children were related to how Dutch and Turkish denoted sentence meaning (i.e., via word order in Dutch and via a case marker system in Turkish). The age-related differences in prediction skills were explained through a usage-based perspective. In Chapter 3, we investigated the roles of a broad set of verbal skills (an earlier measure of productive vocabulary, receptive grammar, receptive and productive vocabulary, and language production) and three components of working memory (phonological short-term memory, central executive, episodic buffer) that could explain individual differences in Turkish-speaking 4- to 8-year-old children's linguistic prediction based on case markers. We found that children's prediction skills were significantly related to (i) their earlier productive vocabulary skills, (ii) a mastery of using the case markers manipulated in the experiment (i.e., accusative and nominative) in their own productions, and (iii) episodic buffer component of working memory. In Chapter 4, we investigated the roles of mothers' stimulating parenting at ages 3-5 and children's verbal skills at ages 3-7 in early elementary mathematics skills in a nationally representative cohort of children living in Turkey. Stimulating parenting construct included a set of parenting behaviors that were verbally and academically beneficial, provided a variety of experiences and learning materials supporting school readiness, and were responsive to the child. Children's verbal skills involved age-appropriate measures of receptive vocabulary, phonological skills, and reading skills at school ages. By estimating structural models and systematically testing them to achieve a parsimonious final model, we found that verbal skills at age 6 longitudinally mediated the association between stimulating parenting practices at ages 3-5 and mathematics skills at age 7. We discussed the contributions of individual parenting behaviors and verbal skills to mathematics skills in early elementary years.
Benzer Tezler
- Öğrencilerin akademik başarısının yordayıcısı olarak öğretmenlerin liderlik ve veriye dayalı karar verme becerilerinin analizi
An analysis of teachers' leadership and data- driven decision- making skills as predictors of students' academic achievement
GULNAR JAFAROVA
Doktora
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERCAN YILMAZ
- Görsel Sosyal Kaygı Ölçeği'nin Türk kültürüne uyarlanması: Güvenirlik ve geçerlik analizi
Adaptation of the Visual Social Anxiety Scale to Turkish culture: Reliability and validity analysis
İLKNUR BALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiİSTANBUL BEYKENT ÜNİVERSİTESİPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜLEYMAN KAHRAMAN
- Dil bozukluğu olan ve olmayan 60-72 aylık okul öncesi dönem çocukların sosyal problem çözme ile sosyal yetkinlik ve davranış durumları açısından incelenmesi
Examination of 60-72 months-old preschool children with and without language disorder in terms of social problem solving and social competence and behavior status
NURŞAH YARDİMCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimKapadokya ÜniversitesiDil ve Konuşma Terapisi Ana Bilim Dalı
DR. FERHAT KORKMAZ
- Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocuklarda sesbilgisel işlemleme ile yazma becerileri arasındaki ilişkiler
Relations between phonological processing and writing skills in children with Autism Spectrum Disorder
EMRE TAMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimAnkara ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MERAL ÇİLEM ÖKCÜN AKÇAMUŞ
- Günlük yaşamda kullanılan aile içi müzik etkinlikleri ile okul öncesi dönemdeki çocukların sosyal iletişim becerileri ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between family music activities used in daily life and social communication skills and emotion regulation skills of preschool children
ERDEM OCAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Eğitim ve ÖğretimUfuk ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. EDA KARACAN