Romantik ilişkilerde duygu düzenleme: Duygu odaklı çift terapisi ve bağlanma strese-yatkınlık süreç modeli çerçevesinden bir çift çalışması
Emotion regulation in romantic relationships: A dyadic study from the emotionally focused couple therapy and attachment diathesis-stress process model framework
- Tez No: 734864
- Danışmanlar: PROF. DR. ORÇUN YORULMAZ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 317
Özet
Romantik ilişkiler yetişkin yaşamında önemli bir yer tutmakta, bu ilişkinin temelini ise duygular oluşturmaktadır. Duyguların türü ve düzenlenme biçimi romantik ilişkilerin niteliği üzerinde belirleyici olarak yaşamın çeşitli alanlarını etkilemektedir. Buna karşın, alanyazında sıklıkla duyguların ve duygu düzenleme stratejilerinin romantik ilişkiler bağlamında yeterince ayrıntılı olarak ele alınmadığı veya bu kavramların doğasına uygun bir şekilde değerlendirilmediği dikkat çekmektedir. Bu bağlamda mevcut çalışmanın amacı, duygu düzenlemeyi kavramın durumsal doğasına uygun bir şekilde ele alarak, romantik ilişkilerde olumsuz duygular yaşandığında, bu duyguların düzenlenme biçimleri ile iyi oluş arasındaki ilişkilerin incelenmesidir. Bu doğrultuda araştırma iki aşamadan oluşmaktadır. Araştırmanın ilk aşamasında duygu düzenlemeyi kavramın doğasına daha uygun bir şekilde değerlendiren bir görüşme formunun Türkçeye uyarlanıp kapsamının genişletilmesiyle Duygu Düzenleme Görüşmesi-Revize Edilmiş Formu'nun (DDG-RF) geliştirilmesi ve bu formun psikometrik özelliklerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 138 katılımcıya DDG-RF uygulanmıştır. Katılımcılar görüşme formunun geçerliğini değerlendirmek üzere bir dizi öz-bildirim aracını da tamamlamışlardır. Aracın psikometrik özelliklerine yönelik yapılan analizler, DDG-RF'nin kabul edilebilir düzeyde birleşen ve eş zaman geçerliği ile test-tekrar test güvenirliğine sahip olduğunu göstermiştir. Araştırmanın ikinci aşamasında Duygu Odaklı Çift Terapisi (DOÇT) ve Bağlanma Strese-Yatkınlık Süreç Modeli (BSYSM) temel alınarak, duygu düzenlemeye dair çoklu düzenleme ve stratejilerin etkinliği gibi güncel yaklaşımların da entegre edilmesiyle iki model önerilmiş; böylece romantik ilişkilerde kaygı, üzüntü ve öfke yaşandığında kullanılan duygu düzenleme stratejileri ile bağlanma örüntüleri, ilişki doyumu, öznel iyi oluş ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkilerin Aktör-Partner Karşılıklı Bağımlılık Düzenleyici Modeli (Actor-Partner Interdependence Moderation Model; APIMoM) ile incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 156 çifte (312 katılımcı) DDG-RF'nin yanı sıra sözü edilen araştırma değişkenlerine yönelik öz-bildirim araçları da uygulanmıştır. DDG-RF ile değerlendirilen duygu düzenleme stratejilerinin faktör yapılanmasının incelenmesinin ardından model testlerinde bu duygu düzenleme boyutları kullanılmıştır. APIMoM sonuçları, bağlanma örüntülerinin duygu düzeyi ile duygu düzenleme boyutlarının kullanımı arasında; duygu düzenleme boyutlarının etkinliğinin ise her bir boyutta kullanılan strateji sayısı ile ilişki doyumu, öznel iyi oluş ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide düzenleyici rolü olduğunu göstermiştir. Bulgular, DOÇT ve BSYSM yaklaşımlarını destekler niteliktedir. İlaveten araştırma bulguları, duygular ve duygu düzenleme konusunda bağlamsal faktörlerin önemini vurgularken, stratejilerin etkinliği ile çoklu düzenleme arasındaki karmaşık ilişkileri ortaya koyarak çoklu düzenleme yaklaşımına katkı sağlamıştır. Sonuçlar ayrıca kaygı, üzüntü ve öfke duyguları için farklı örüntülerin olabileceğini göstererek duyguların genel yapılar yerine ayrı ayrı ele alınmasının önemine işaret etmiştir. Son olarak, duyguların deneyimlenmesi ve düzenlenmesi üzerinde cinsiyet rolleri ve bunlarla ilişkili duygusal şemaların etkili olabileceği görülmüş; bu nedenle klinik ortamda çift sorunları üzerinde çalışırken farklı duygulara ilişkin deneyimlerin üzerinde durulmasının önemli olabileceği düşünülmüştür. Araştırmanın bulguları, klinik doğurguları ve kısıtlılıkları ilgili alanyazın çerçevesinde değerlendirilmiş ve gelecek çalışmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Romantic relationships have an important place in adult life, and this relationship is built up on emotions. The type and the way of regulation of emotions affect various areas of individual's life as a determinant on the quality of romantic relationships. On the other hand, it is worthy of note that emotions and emotion regulation (ER) strategies are often not discussed in detail enough in the context of romantic relationships or evaluated appropriately with the nature of these concepts in the literature. In this context, the aim of the present study is to address ER in accordance with the situational nature of this concept and examine the relationships between the way of regulation of these emotions and well-being when negative emotions are experienced in romantic relationships. Accordingly, this research consists of two stages. In the first stage of the study, it was aimed to develop the Emotion Regulation Interview-Revised Form (ERI-RF) and to examine its psychometric properties by adapting an interview form into Turkish, which evaluates ER more appropriately to the nature of the concept, and by extending its scope. For this purpose, 138 participants were interviewed via ERI-RF. Participants also completed series of self-report tools to evaluate the validity of the interview form. The analyzes showed that the ERI-RF had acceptable convergent and concurrent validity and test-retest reliability. In the second stage of the study, it was aimed to evaluate the relationships between the ER strategies used when anxiety, sadness and anger experienced in romantic relationships with attachment patterns, relationship satisfaction, subjective well-being and psychological symptoms, with two different models via Actor-Partner Interdependence Moderation Model (APIMoM), based on the Emotionally Focused Couple Therapy (EFCT) and Attachment Diathesis-Stress Process Model (ADSPM), by integrating current approaches on ER such as the polyregulation and effectiveness of the strategies. For this purpose, 156 couples (312 participants) were administered the ERI-RF, and a series of self-report tools to assess other research variables. The factor structure of ER strategies evaluated with the ERI-RF was examined and these ER dimensions were used in model tests. APIMoM results showed that the relationship between the intensity of emotions and the use of ER dimensions was moderated by attachment patterns; the relationship between the number of strategies used of each ER dimensions and relationship satisfaction, subjective well-being and psychological symptoms was moderated by the efficacy of the ER dimension. The findings supported the EFCT and ADSPM approaches. In addition, the importance of contextual factors when it comes to emotions and ER was emphasized, and the findings contributed to the polyregulation approach by revealing the complex relationships between the effectiveness of strategies and polyregulation. The results of the study showed different patterns for anxiety, sadness and anger, pointing out the importance of considering the emotions separately instead of general structures. Finally, it was inferred that gender roles and related emotional schemas may have an impact on the experience and regulation of emotions; therefore, it was considered that it would be critical to focus on the experiences of different emotions when working on couple problems in a clinical setting. The findings, clinical implications and limitations of the study were discussed within the framework of the relevant literature and suggestions for future studies were presented.
Benzer Tezler
- Kötü muameleye maruz kalan ergenlerde öz-yeterlik çalışmaları: Bir sistematik derleme
Self-efficacy studies in adolescents subjected to maltreatment: A systematic review
MELİKE TÜRKMEN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Sosyal HizmetHacettepe ÜniversitesiSosyal Hizmet Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TARIK TUNCAY
- Yakın ilişkiler odaklı psikoeğitim programının bağlanma stilleri, duygu düzenleme ve romantik ilişki inançlarına etkisi
The effect of close relationships focused psychoeducation program on attachment styles, emotion regulation and romantic relationship beliefs
ÖZGE DENİZ ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiAkdeniz ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SAKİNE GÜLFEM ÇAKIR ÇELEBİ
- Exploring emotion regulation in OCD: A focus on intrapersonal and interpersonal strategies across OCD, relationship and partner focused OCD
OKB'de duygu düzenleme: Genel ve romantik ilişki temelli OKB belirtilerinde birey içi ve kişiler arası stratejilerin incelenmesi
DEMET ESRA SOYSAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
PsikolojiBaşkent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. BURÇİN AKIN SARI
- Duygusal ilişki deneyimi olan genç yetişkin (20-30) bireylerde kişilerarası ilişki bağımlılığı eğilimi ile duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examination of the relationship between interpersonal relationship addiction tendency and emotion regulation skills in young adults (20-30) with romantic relationship experience
AYŞEGÜLPERİ BAŞBUĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiBağımlılık Danışmanlığı ve Rehabilitasyon Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPTEKİN ÇETİN
- Romantik ilişkilerde genç yetişkinlerde ruminasyon düzeyi ve duygu düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between rumination level and emotion regulation skills of young adults in romantic relationships
SARİYYA FEYZULLAYEVA
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Psikolojiİstanbul Kent ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ SELİN ERYÜREK