Konya Ovası Neolitik Dönem toplumlarında hayvan sembolizmi
Animal symbolism in the Neolithic Communities of the Konya Plain
- Tez No: 735327
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ÇİLER ÇİLİNGİROĞLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Arkeoloji, Archeology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Arkeoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 187
Özet
Sembolik arkeoloji ve gösterge bilim toplumsal cinsiyet, felsefe, politik çalışmalar ve kozmoloji gibi pek çok konuya kadar uzanmıştır. Kuramsal arkeolojinin tartışılmaya başlandığı ilk yıllardan itibaren simgelerin barındırmakta olduğu anlamlar, insan toplumunun yaşamı ve hayvan türleriyle ilişkisi hakkındaki konulara önemli katkılar sağlamıştır. İşaretlerin veya simgelerin doğası arkeoloji bilimi içerisinde de zamanla yer edinmiştir. Sembollerin yaşamın her alanında etki sahibi olduğu arkeologlar tarafından kabul görmüş ve bu nedenle arkeologlar klasik çalışma geleneklerini terk ederek semboller üzerinde de yoğunlaşmışlardır. Arkeolojide sembolik çalışmalar oldukça yenidir. 1960'lardan itibaren arkeolojinin sadece uygulama değil ayrıca bilgi kuramları ve yorumlama ile beraber desteklenmesi gerektiği savunulmaya başlanmıştır. Özellikle Ian Hodder'ın çalışmalarıyla beraber arkeolojide eylem, yapı ve içeriğin sadece kesin buluntularla değil, sembollerin diliyle de anlaşılabilir olacağı daha fazla kabul görmüştür. Bu nedenle bu tezin ana konusunun hayvanların sembolizmi olduğu düşünülse de, hayvan sembolizmi üzerinden arkeolojideki simgesel kuramlar gözden geçirilmiş ve sembolik veya sanatsal arkeolojinin arkeoloji bilimi içerisinde önemi vurgulanmıştır. Okumakta olduğunuz çalışma, Neolitik Dönemde Konya Ovası'nda ortaya çıkan hayvan sembollerini, hayvan kalıntılarına da dayanarak açıklamaya çalışmıştır. Çalışma kapsamında, duvar resimleri, duvar kabartmaları, figürinler, çanak çömlek, baskı kalıpları, bukranyum ve hayvan başları incelenmiş, bulundukları bağlamlar da göz önünde bulundurularak yeniden değerlendirilmiştir. Birinci bölümde çalışmanın amaçları, coğrafi ve tarihsel kapsamı anlatılmış, araştırma yöntemleri aktarılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde, Pleistosen dönemi sonunda ve Holosen dönem başında Konya Ovası'nın iklimi, bitki örtüsü ve hayvan popülasyonu ele alınmıştır. Üçüncü bölümde göstergebilim incelenmiş, sembolik arkeolojinin ortaya çıkışından önceki kuramsal yaklaşımlar ve sembolik arkeolojinin oluşum süreçleri, metodojileri, kapsamları ve etki alanları aktarılmıştır. Aynı zamanda arkeolojide sembolizmin ne anlama geldiği ve kuramsal arkeoloji içerisindeki yeri değerlendirilmiştir. iii Çalışmanın dördüncü bölümü, Pınarbaşı, Boncuklu Höyük ve Çatalhöyük yerleşimlerinin incelendiği bölümdür. Bu bölümde yerleşimler kronolojik sırayla ele alınmış ve öncelikle faunal kalıntılar ve beslenme alışkanlıkları değerlendirilmiştir. Bununla beraber, hayvan tasvirlerinin ve sembollerinin incelendiği bölümdür. Çeşitli enstalasyonlar, duvar resimleri, duvar kabartmaları, figürinler, baskı kalıpları ve çanak çömlek değerlendirilerek, buluntular üzerinden bilgi verilmiştir. Beşinci bölüm çalışmanın ulaştığı sonuçların ve yorumların anlatıldığı bölümdür. Bu bölümde şimdiye kadar ele alınan hayvan sembolizmine ait bulgular değerlendirilerek yorumlanmıştır. Çalışma içerisinde incelenen boğa, geyik, leopar, domuz, koyun/keçi, kuşlar ve diğer hayvanlara dair analizlerle beraber, buluntulardan yola çıkarak yorum yapılmış ve diğer yorumlara yer verilmiştir. Konya Ovası Neolitiğinde tasvirleri en yoğun olan hayvanlar ve nerelerde bulunduklarına dair tablolar gösterilmiştir. Özellikle Çatalhöyük verilerine dayanarak hayvan sembolizmi, bağlamlarına göre değerlendirilmiştir.
Özet (Çeviri)
Semiotics and symbolic archaeology explore a diverse set of themes; such as gender, philosophy, political studies, and cosmology. Probing into the ancient symbols and discussing their meanings have enriched our understanding of the multiplicity of ways that humans and animals have interacted with each other in the past as well. An acceptance of the presence and significance of symbols in almost all aspects of human life, shared increasingly by the archaeologists, led to the consolidation of semiotics and symbolic approaches within the field. Today, studies concerning the symbols or symbolic and ritual behaviour are considered to be integral parts of archaeological research. Yet, the development of a formal study of symbols within the field of archaeology is quite recent. The idea that archaeology must grow beyond a field practice and integrate theory, with the support of hermeneutics, has gained traction since the 1960s. It has been acknowledged that action, structure, and meaning can be studied not only through the material remains, but also through the language of symbols. Even though this study concerns itself mainly with the animal symbolism of a certain region in a specific time period, I intend to reflect upon the discourse on symbols and the significance of symbolic approaches for the discipline in general. With this study, I aim to analyze and interpret the animal symbols that appeared across the Neolithic Konya Plain with the aid of animal remains that have been uncovered from the same Neolithic settlement sites. To this end, several aspects of the material culture and art, such as wall paintings and reliefs, figurines, pottery, stamps, bucrania, and animal heads were examined through literature and their contexts were reconsidered. The first chapter outlines the aims of the study, its geographic and chronological frame, as well as the research methodology applied. The second chapter considers the climate, fauna, and flora of the Late Pleistocene/ Early Holocene Konya Plain. The third chapter explores the semiotics and presents a brief overview of the development of symbolic archaeology, its methodologies, and its impact within the field, as well as the v theoretical approaches that predated it. I will also discuss the significance of symbols in archaeological theory and practice. The fourth chapter condiders the evidence from Pınarbaşı, Boncuklu Höyük, and Çatalhöyük. This chapter visits each settlement in chronological order and is focused on the animal remains and subsistence practices. The animal representations and symbols, as seen on the installations, wall paintings and reliefs, stamps, and pottery, are also discussed in detail in chapter four. The fifth and final chapter of the study provides the discussion and results. The evidence presented in the previous chapters is considered as a whole, deliberated, and interpreted. Representations of bull, deer, leopard, boar, sheep/goat, birds, and other species are discussed in consideration of their contexts, and in tandem with the data obtained on animal remains from each site. Tables and graphs with information on species that occur frequently in animal representations and their contexts are provided to support the discussion.
Benzer Tezler
- Gökhöyük Bağları Höyüğü insanlarının paleopatolojik analizi
Paleopathological analysis of Gökhöyük Bağları Höyüğü people
ELÇİN ŞENER
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
AntropolojiKırşehir Ahi Evran ÜniversitesiAntropoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AHMET CEM ERKMAN
- Neolitik ve Kalkolitik Çağ'da Konya ovasındaki yerleşim yerlerinin özellikleri
The settlement features at the Neolithic and the Chaltolithic period in the Konya plain
MEHMET MERTEK
- Anadolu'da Erken Neolitik Dönem çanak çömlek kültürleri ve Çatalhöyük örneği
The Early Neolithic Pottery cultures in Anatolia and the example of Çatalhöyük
SERAP ÖZDÖL
- Orta Anadolu'da geç Neolitik Dönem çanak çömlekleri üzerindeki sembolik betimlemeler
Symbolic representations on pottery in late Neolithic Central Anatolia
EBRU UĞRAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
ArkeolojiKütahya Dumlupınar ÜniversitesiArkeoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MÜGE SAVRUM KORTANOĞLU
- Orta Anadolu Bölgesi akeramik neolitik dönem faunası - çevresel özellikler mi, kültürel tercihler mi
The aceramic neolithic fauna of the Central Anatolia - environmental effects, or cultural preferences
ABU BAKAR SIDDIQ