Önvarsayım ve Türkçede önvarsayım tetikleyicileri
Presupposition and presupposition triggers in Turkish
- Tez No: 736486
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Mantık ve felsefe alanlarında ortaya çıkan, daha sonraları dilbilim çerçevesinde gerçekleşen tartışmalara konu olan önvarsayım, dile getirilenden daha fazlasını alıcıya aktarmayı sağlayan örtülü anlam unsurlarından biridir. Gönderici, iletişim esnasında alıcının zihninde daha öncesinden var olduğunu düşündüğü bilgileri, mevcut arka plan bilgisine dayanarak önvarsayar. Başlangıçta önermelerin doğruluk değeri ile ilişkilendirilerek anlambilimsel çerçevede ele alınan önvarsayım, özellikle 1970'li tarihlerden itibaren daha çok edimbilimsel çerçevede ele alınmıştır. Bu tez çalışmasında önvarsayımların ortaya çıkmasını sağlayan önvarsayım tetikleyicileri farklı araştırmacıların sınıflandırmaları dikkate alınarak incelenmiş ve Türkçede önvarsayımı tetikleyen unsurlar belirlenmeye çalışılmıştır. Levinson ve Yule'un önvarsayım tetikleyicileri sınıflandırmasına dayanarak Yılmaz Karakoyunlu tarafından yazılan“Salkım Hanım'ın Taneleri”adlı romandan aynı adla uyarlanan ve senaryosu Etyen Mahçupyan ve Tamer Baran tarafından yazılan sinema metni üzerinde önvarsayım tetikleyicileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Toplamda 171 sekanstan oluşan senaryonun 31 sekansına ait 60 örnek incelenmiş olup toplam tetikleyicilerin %16'sını varoluşsal, %45'ini sözlüksel ve %39'unu yapısal önvarsayım tetkleyicilerinin oluşturduğu gözlenmiştir.
Özet (Çeviri)
The presupposition, which emerged in the fields of logic and philosophy and later became the subject of discussions within the framework of linguistics, is one of the implicit meaning factors that enable to convey more than what is expressed to the addressee. During communication, the addressor presupposes information that it thinks already exists in the mind of the addressee, based on available background information. The presupposition, which was initially handled in a semantic framework by associating it with the truth value of propositions, has been handled more pragmatically since the 1970s. In this thesis, the presupposition triggers that lead to the emergence of presuppositions were examined by taking into account the classifications of different researchers, and the factors that triggered the presupposition in Turkish were tried to be determined. Based on Levinson and Yule's classification of presupposition triggers, it was tried to determine the presupposition triggers on the scenario adapted from the novel“Salkım Hanım'ın Taneleri”by Yılmaz Karakoyunlu with the same name and written by Etyen Mahçupyan and Tamer Baran. In total, 60 examples of 31 sequences of the scenario consisting of 171 sequences were examined, and it was observed that 16% of the total triggers were existential, 45% lexical and 39% structural presupposition triggers.
Benzer Tezler
- Türkçede boş artgönderimin söylem-edimbilimsel işlevleri
The discourse-pragmatic functions of zero anaphora in Turkish
AYTAÇ ÇELTEK
Doktora
Türkçe
2008
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiUluslararası İlişkiler Bölümü
PROF. DR. LÜTFİYE OKTAR
- Türkçede önermesel tutum eylemleri
Propositional attitude verbs in Turkish
SEVGİ ERGİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Türkçede gerektirim
Entailment in Turkish
BÜŞRA BELEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DilbilimEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
- Türkçede edilgenlik
Passivisation in Turkish
TURGAY SEBZECİOĞLU
Doktora
Türkçe
2008
DilbilimDokuz Eylül ÜniversitesiGenel Dilbilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. LÜTFİYE OKTAR
- Yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarındaki metinlerin örtülü anlam unsurları açısından değerlendirilmesi (İstanbul yabancılara Türkçe öğretimi seti)
An evaluation of implicit meaning elements in textbooks of teaching Turkish to foreigners (A book set of Istanbul teaching Turkish to foreigners)
NURAY KAYATÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA NUR TİRYAKİ