Geri Dön

Önvarsayım ve Türkçede önvarsayım tetikleyicileri

Presupposition and presupposition triggers in Turkish

  1. Tez No: 736486
  2. Yazar: NAZİK BOZDOĞAN
  3. Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN BOZ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Türk Dili Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 121

Özet

Mantık ve felsefe alanlarında ortaya çıkan, daha sonraları dilbilim çerçevesinde gerçekleşen tartışmalara konu olan önvarsayım, dile getirilenden daha fazlasını alıcıya aktarmayı sağlayan örtülü anlam unsurlarından biridir. Gönderici, iletişim esnasında alıcının zihninde daha öncesinden var olduğunu düşündüğü bilgileri, mevcut arka plan bilgisine dayanarak önvarsayar. Başlangıçta önermelerin doğruluk değeri ile ilişkilendirilerek anlambilimsel çerçevede ele alınan önvarsayım, özellikle 1970'li tarihlerden itibaren daha çok edimbilimsel çerçevede ele alınmıştır. Bu tez çalışmasında önvarsayımların ortaya çıkmasını sağlayan önvarsayım tetikleyicileri farklı araştırmacıların sınıflandırmaları dikkate alınarak incelenmiş ve Türkçede önvarsayımı tetikleyen unsurlar belirlenmeye çalışılmıştır. Levinson ve Yule'un önvarsayım tetikleyicileri sınıflandırmasına dayanarak Yılmaz Karakoyunlu tarafından yazılan“Salkım Hanım'ın Taneleri”adlı romandan aynı adla uyarlanan ve senaryosu Etyen Mahçupyan ve Tamer Baran tarafından yazılan sinema metni üzerinde önvarsayım tetikleyicileri tespit edilmeye çalışılmıştır. Toplamda 171 sekanstan oluşan senaryonun 31 sekansına ait 60 örnek incelenmiş olup toplam tetikleyicilerin %16'sını varoluşsal, %45'ini sözlüksel ve %39'unu yapısal önvarsayım tetkleyicilerinin oluşturduğu gözlenmiştir.

Özet (Çeviri)

The presupposition, which emerged in the fields of logic and philosophy and later became the subject of discussions within the framework of linguistics, is one of the implicit meaning factors that enable to convey more than what is expressed to the addressee. During communication, the addressor presupposes information that it thinks already exists in the mind of the addressee, based on available background information. The presupposition, which was initially handled in a semantic framework by associating it with the truth value of propositions, has been handled more pragmatically since the 1970s. In this thesis, the presupposition triggers that lead to the emergence of presuppositions were examined by taking into account the classifications of different researchers, and the factors that triggered the presupposition in Turkish were tried to be determined. Based on Levinson and Yule's classification of presupposition triggers, it was tried to determine the presupposition triggers on the scenario adapted from the novel“Salkım Hanım'ın Taneleri”by Yılmaz Karakoyunlu with the same name and written by Etyen Mahçupyan and Tamer Baran. In total, 60 examples of 31 sequences of the scenario consisting of 171 sequences were examined, and it was observed that 16% of the total triggers were existential, 45% lexical and 39% structural presupposition triggers.

Benzer Tezler

  1. Türkçede boş artgönderimin söylem-edimbilimsel işlevleri

    The discourse-pragmatic functions of zero anaphora in Turkish

    AYTAÇ ÇELTEK

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Uluslararası İlişkiler Bölümü

    PROF. DR. LÜTFİYE OKTAR

  2. Türkçede önermesel tutum eylemleri

    Propositional attitude verbs in Turkish

    SEVGİ ERGİN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    DilbilimEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN BOZ

  3. Türkçede gerektirim

    Entailment in Turkish

    BÜŞRA BELEK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    DilbilimEskişehir Osmangazi Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. ERDOĞAN BOZ

  4. Türkçede edilgenlik

    Passivisation in Turkish

    TURGAY SEBZECİOĞLU

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2008

    DilbilimDokuz Eylül Üniversitesi

    Genel Dilbilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. LÜTFİYE OKTAR

  5. Yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarındaki metinlerin örtülü anlam unsurları açısından değerlendirilmesi (İstanbul yabancılara Türkçe öğretimi seti)

    An evaluation of implicit meaning elements in textbooks of teaching Turkish to foreigners (A book set of Istanbul teaching Turkish to foreigners)

    NURAY KAYATÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2018

    Eğitim ve ÖğretimHatay Mustafa Kemal Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ESRA NUR TİRYAKİ