Özel yetenekli ergenlerin kariyer gelişimi: Nitel bir değerlendirme
Career development of gifted adolescents: A qualitative assessment
- Tez No: 736868
- Danışmanlar: PROF. DR. DİĞDEM MÜGE SİYEZ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Sistemler kuramı yaklaşımı, kariyerimi etkileyen sistemler, özel yetenekli ergenler, Systems theory approach, my system of career influences, gifted adolescents
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dokuz Eylül Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 154
Özet
Özel yetenekli ergenler kariyer gelişimi açısından avantajlı gibi görünse de kariyer gelişimi açısından dezavantajlı gruplardan biri olarak kabul edilmektedir. Dezavantajlı grupların kariyer gelişimini değerlendirmede sıklıkla kullanılan yaklaşımlardan birisi kariyer gelişimi üzerindeki kültürel ve bağlamsal etkilerin bütüncül bir yaklaşımla kavramsallaştırılmasına odaklanan Sistemler Kuramı Yaklaşımıdır. Bu yaklaşıma dayalı olarak geliştirilen Kariyerimi Etkileyen Sistemler (KES) adlı nitel değerlendirme aracı farklı kültürlerden ve farklı yaşlardan dezavantajlı bireylerin kariyer gelişimi değerlendirmek için kullanılmaktadır. Bu araştırmanın amacı özel yetenekli ergenlerin kariyer gelişimini etkileyen bireysel, sosyal ve çevresel-toplumsal faktörlerin derinlemesine incelenmesidir. Araştırmanın amacı doğrultusunda nitel araştırma desenlerinden fenomenolojik araştırma yöntemi kullanılmıştır. Araştırmanın İzmir ilinde yer alan bir Bilim ve Sanat Merkezleri'ne devam eden özel yetenekli 23 lise öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların belirlenmesinde tipik durum örneklemesi kullanılmıştır. Özel yetenekli ergenlerin kariyer gelişimlerinin değerlendirilmesinde nitel bir değerlendirme aracı olan KES kullanılmıştır. KES'in dil geçerliği yapıldıktan sonra katılımcılarla uygulaması gerçekleştirilmiş, toplanan veriler ise tematik içerik analizi ile analiz edilmiştir.Analiz sonucunda özel yetenekli öğrencilerin kariyer gelişimini etkileyen faktörler“şimdiki kariyer durumu”,“kariyer etkileri”ve“eylem planı”olmak üzere üç kategoride ele alınmıştır.Bulgularda özel yetenekli ergenler, kariyerlerini en fazla etkileyen etkilerin bireysel sistem etkileri olduğunu belirtmiştir. Sistemler arasında ise bireysel sistem etkilerinden en fazla ilginin, sosyal sistem etkilerinden en fazla ailenin, çevresel-toplumsal sistem etkilerinden en fazla yurt dışında çalışma fırsatının, zaman etkilerinden ise en fazla beklenilen yaşam tarzı etkisinin özel yetenekli ergenler üzerinde etkili olduğu görülmüştür. Sunulan bulgular doğrultusunda ileriki araştırmalar için önerler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
Although gifted adolescents seem to be advantageous in terms of career development, they are considered as one of the disadvantaged groups in terms of career development. One of the approaches frequently used in evaluating the career development of disadvantaged groups is the Systems Theory Approach, which focuses on the conceptualization of cultural and contextual effects on career development with a holistic approach. The qualitative assessment tool called Kariyerimi Etkileyen Sistemler (KES), developed based on this approach, is used to evaluate the career development of disadvantaged individuals from different cultures and different ages. The aim of this research is to examine in depth the individual, social and environmental-social factors that affect the career development of gifted adolescents. In line with the purpose of the research, phenomenological research method, one of the qualitative research designs, was used. The research was carried out with 23 gifted high school students attending a Science and Art Center in Izmir. Typical case sampling was used to identify participants. KES, a qualitative assessment tool, was used to evaluate the career development of gifted adolescents. After the language validity of the KES was made, the application was carried out with the participants, and the collected data was analyzed by thematic content analysis. As a result of the analysis, the factors affecting the career development of gifted students were discussed in three categories:“current career status”,“career effects”and“action plan”. In the findings, gifted adolescents stated that the effects that most affect their careers are individual system effects. Among the systems, it was seen that the most interest among the individual system effects, the family among the social system effects, the opportunity to work abroad the most among the environmental-social system effects, and the most expected lifestyle effect from the time effects were effective on gifted adolescents. In line with the findings presented, suggestions for future research are presented.
Benzer Tezler
- Mühendislik eğitiminin öğrenci bakış açısıyla değerlendirilmesi: İTÜ örneği
Evaluation of engineering education from the perspective of ITU students
AYŞE KILIÇ
Doktora
Türkçe
2018
Eğitim ve Öğretimİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL YILMAZ TAPTIK
PROF. DR. SERVET İBRAHİM TİMUR
- Özel yetenekli ergenlerde kariyer kararsızlığına ilişkin bir model testi ve kariyer kararsızlığı psikoeğitim programının etkisinin incelenmesi
A model test on career indecision in gifted adolescents and investigation of the effect of career indecision psychoeducation program
OSMAN GÖNÜLTAŞ
Doktora
Türkçe
2023
PsikolojiBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET ALİ ÇAKIR
- Examination of the relationship between career maturity and personality traits of gifted adolescents
Üstün yetenekli ergenlerin kariyer olgunlukları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
BETÜL BÜYÜK
Yüksek Lisans
İngilizce
2022
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. ÜMİT SAHRANÇ
- Hemşirelerin kariyer planlaması üzerine bir araştırma: İstanbul Şehir Hastaneleri örneği
A research on nurses' career planning: The case of Istanbul City Hospitals
ALİME ÇİFTÇİ KARADAĞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Sağlık YönetimiİSTANBUL NİŞANTAŞI ÜNİVERSİTESİSağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ ÖZCAN
- Özel yetenekli ergenlerin depresyon düzeylerinin incelenmesi
Examination of depression levels of gifted and talented adolescents
ABDULMUTTALİP ALÇAY