The hydrogeochemical investigation of groundwaters in Erbil basin (North of Iraq)
Erbil havzası (Irak'ın kuzeyi) yeraltı sularının hidrojeokimyasal incelemesi
- Tez No: 737674
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖZLEM ÖZTEKİN OKAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: İngilizce
- Üniversite: Fırat Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Hidrojeoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 113
Özet
Çalışmanın amacı, Erbil Havzası'ndaki yeraltı sularının ana ve iz element hidrojeokimyasının incelenmesidir. Bu çalışmada kapsamında, yeraltı sularının kimyasal ve iz element analizleri yağışlı ve kurak dönemleri temsil edecek şekilde Mayıs (2021) ve Ekim (2021) aylarında yapılmıştır. Suların izotop analizler için su örnekleri sadece kurak dönemde örneklenmiştir. Su örnekleri alınırken suların pH, sıcaklık (T) ve elektriksel iletkenlik (EC) değerleri arazide yerinde ölçülmüştür. Suların kimyasal ve izotop analiz sonuçları çeşitli grafikler yardımıyla değerlendirilmiştir. İncelenen yeraltı sularının yağışlı dönemde, sıcaklık, pH ve elektriksel iletkenlik (EC) değerleri sırasıyla 21.9 ºC ile 27.2 ºC; 7,8 ile 9,1 ve 60 μS/cm ile 3310 μS/cm arasındadır. Kurak dönemde ise suların sıcaklıkları 20 °C ile 25 °C arasında, pH'ları 7,4 ile 7,8 arasında ve EC'leri ise 380 μS/cm ila 5178 μS/cm arasında değişmektedir. İncelenen suların kimyasal analiz sonuçları Piper, Scholler ve Gibbs diyagramları yardımıyla değerlendirilmiştir. Yeraltı sularında baskın katyonlar Mg2+, Ca2+, baskın anyonlar ise HCO3- ve Cl-'dür. Gibbs diyagramları yardımıyla, incelenen yeraltı sularının kimyasal bileşiminin temelde yeraltı suyu-kayaç etkileşimine bağlı olduğu belirlenmiştir. İncelenen suların δ18O içerikleri -4,65 ‰ ile -7,02 ‰ arasında değişirken δ 2H içerikleri ise -25.98 ‰ ile -42,68 ‰ arasındadır. Suların trityum içerikleri 0,27 TU ile 2,77 TU arasında analiz edilmiştir. Suların izotop bileşimleri, incelenen yeraltı sularının meteorik kökenli olduğunu işaret etmektedir. Yeraltı sularının Mg2+, HCO3-, NO3-, B ve Pb konsantrasyonları Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Irak içme suyu standartlarında izin verilen maksimum sınır değerlerini aşmaktadır. Şehirleşme, septik tanklar, kanalizasyon ve atık bertarafından sızıntılar, ayrıca tarımsal alanlarda kullanılan fazla miktardaki gübreler ve böcek ilaçları bu iyonların başlıca kaynaklarıdır. Havzada yeraltı suyu kalitesinin sürdürülebilirliğini sağlamak için tarımda aşırı gübre kullanımından kaçınılmalı, ayrıca fosseptikler yerine düzenli kanalizasyon sistemleri kullanılmalıdır.
Özet (Çeviri)
This study aims to investigate the chemical and trace element hydrogeochemistry of groundwaters in the Erbil Basin. The analyses of groundwaters were carried out in the rainy and dry seasons. Samples were collected for isotopic analyzes during the dry season. The pH, temperature, and EC measurements of the groundwaters were made in the field. The temperature, pH, and EC of the groundwaters in the rainy season were between 21.9 ºC and 27.2 ºC; 7.8 and 9.1, 60 μS/cm and 3310 μS/cm, respectively. In the dry season, ranged from 20 °C to 25 °C; 7.4 to 7.8, and, from 380 μS/cm to 5178 μS/cm, respectively. The chemical analysis results were evaluated with the help of Piper, Scholler, and Gibbs diagrams. The dominant cations in the groundwaters were Mg2+, and Ca2+, whereas the dominant anions were HCO3- and Cl-. Related to the Gibbs diagrams groundwater-rock interaction is the major source of chemical compositions of groundwaters. The δ18O and δ2H contents of groundwaters were ranged from -4.65‰ to -7.02‰, and from -25.98‰ to -42.68‰, respectively. The 3H contents of the groundwaters were analysed between 0.27TU and 2.77 TU. According to the results of isotope analysis, the investigated groundwaters are of meteoric origin. The concentrations of Mg2+, HCO3-, NO3-, B, and Pb are high and exceed the permissible limits of WHO and Iraqi drinking water standards. The reasons are urbanization, septics, sewage, waste disposal leaking, fertilizers, and pesticides. For sustainability of groundwater quality, it should be avoided to use excessive fertilizers in agriculture, implementations such as septic tanks and domestic waste must be discharged into an appropriate sewage system.
Benzer Tezler
- Investigation of groundwater wells pollution due to waste water in the erbil central sub-basin (Erbil, Iraq)
Erbil merkez alt havzası'nda (Erbil-Irak) atık su nedeniyle yeraltı suyu kuyularındaki kirlenmenin araştırılması
JAWHAR MOHAMMED SHUKUR TAWFEEQ TAWFEEQ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Jeoloji MühendisliğiVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ERKAN DİŞLİ
DR. ÖĞR. ÜYESİ MASOUD HUSSEN HAMED
- Altınekin (Konya) havzası yeraltısularının hidrojeokimyasal incelemesi
Hydrogeochemical investigation of groundwaters of Altınekin (konya) basin
CEVAT SÜZER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeoloji MühendisliğiKonya Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYLA BOZDAĞ
- Gezin (Elazığ) beldesi yeraltı sularının hidrojeokimyasal incelemesi
The hydrogeochemical investigation of groundwater of Gezin (Elazığ) district
ERAY YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Jeoloji MühendisliğiFırat ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM ÖZTEKİN OKAN
- Misli ovası (Niğde) yeraltı sularının hidrojeokimyasal ve çevresel izotopik bileşiminin incelenmesi
Investigation of hydrogeochemical and environmental isotopic composition of groundwaters in Misli plain (Niğde)
TOLGA ÖZBİLGE
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Jeoloji MühendisliğiHacettepe ÜniversitesiMühendislik Bilimleri Bölümü
PROF. DR. C. SERDAR BAYARI
- Hydrogeochemical investigation of groundwater characteristics in Alpu coal field, Eskisehir-Turkey
Alpu kömür sahası yeraltı suyu özelliklerinin hidrojeokimyasal incelenmesi, Eskişehir-Turkey
CEREN YAZIGÜLÜ TURAL
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
Jeoloji MühendisliğiOrta Doğu Teknik ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZEKİ ÇAMUR