Erişkin bireylerde sağlık okuryazarlığının aşı karşıtlığı üzerindeki etkisi
The effect of health literacy on anti-vaccine in adults
- Tez No: 738095
- Danışmanlar: DOÇ. DR. MURAT ALTUNTAŞ
- Tez Türü: Tıpta Uzmanlık
- Konular: Aile Hekimliği, Family Medicine
- Anahtar Kelimeler: Aile hekimliği, Aşı karşıtlığı, Aşı tereddüdü, Sağlık okuryazarlığı, Anti-vaccination, Family medicine, Health literacy, Vaccine hesitancy
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Sağlık Bilimleri Üniversitesi
- Enstitü: Bağcılar Eğitim ve Araştırma Hastanesi
- Ana Bilim Dalı: Aile Hekimliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 58
Özet
Amaç: Erişkin bireylerde aşı karşıtlığı ile sağlık okuryazarlığı arasındaki olası ilişkinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırma 01.01.2022-01.02.2022 tarihleri arasında bir aylık dönemde Sağlık Bilimleri Üniversitesi (SBÜ) İstanbul Bağcılar Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi (SUAM) Aile Hekimliği Kliniği, Esenler Eğitim Aile Sağlığı Merkezi'nde yürütülmüştür. Poliklinik başvurusu olan hastalar değerlendirilerek bunlar arasında araştırmaya dahil edilme kriterlerini karşılayan 169 kişi çalışmaya alınmıştır. Araştırmamız gözlemsel, tanımlayıcı, kesitsel ve analitik türde bir araştırmadır. Tarafımızca oluşturulan sosyodemografik verileri içeren sorular ile Türkçe geçerlilik ve güvenilirlik çalışması yapılmış olan Aşı Karşıtlığı Ölçeği (AKÖ) ve Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği (SOÖ) kullanılarak oluşturulan anket formu yüz yüze görüşme tekniğiyle uygulanmıştır. Elde edilen ham veriler uygun istatistiksel metot/metotlar kullanılarak bireylerin sağlık okuryazarlığı ile aşı karşıtlığı durumu değerlendirilerek sonuçlar ortaya konulmuştur. Bulgular: Çalışmamıza katılan bireylerin AKÖ skor ortalamalarının 45,95±13,72, SOÖ skor ortalamalarının 29,36±8,86 olduğu bulunmuştur. Katılımcıların yaşları ile SOÖ skorları arasında anlamlı seviyede negatif korelasyon ilişkisi olduğu bulunmuştur. Yaş durumuna göre aşı tereddüdünün meşrulaştırılması alt ölçek skorlarının istatistiksel açıdan anlamlı seviyede farklılık gösterdiği bulunmuştur. Erkek katılımcıların, kadın katılımcılara kıyasla aşı yararı ve koruyucu değeri alt ölçek skorlarının istatistiksel açıdan anlamlı seviyede daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Eğitim veya iş durumuna göre aşı yararı ve koruyucu değeri alt ölçek skorları ile SOÖ skorlarının istatistiksel açıdan anlamlı seviyede farklılık gösterdiği tespit edilmiştir. Katılımcıların SOÖ skorlarıyla aşı yararı ve koruyucu değeri ve de aşı tereddüdünün meşrulaştırılması alt ölçek skorları arasında anlamlı seviyede negatif korelasyon ilişki olduğu bulunmuştur. Yapmış olduğumuz regresyon analizlerinde sağlık okuryazarlığının; aşı karşıtlığı toplam skoru (p=0,016), aşı yararı ve koruyucu değeri alt ölçek skoru (p=0,011) ve aşı tereddüdünün meşrulaştırılması alt ölçek skoru (p=0,016) üzerinde istatistiksel açıdan anlamlı derecede etkili bir değişken olduğu tespit edilmiştir. Sağlık okuryazarlığı toplam skoru üzerinde ise sadece eğitim durumunun istatistiksel açıdan anlamlı derecede etkili bir değişken olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Aşı karşıtlığı ve alt parametrelerini etkileyen en önemli faktörün sağlık okuryazarlığı olduğu, sağlık okuryazarlığını etkileyen en önemli faktörün ise eğitim durumu olduğu saptanmıştır. Bu nedenle yaş, eğitim durumu ve diğer sosyodemografik özelliklerden bağımsız olarak aşı karşıtlığını önlemenin en önemli yollarından birinin sağlık okuryazarlığı düzeyini arttırılması olduğunu düşünmekteyiz. Etkili sağlık politikaları ve bireylerin nispeten rahat ulaşabildiği birinci basamak sağlık hizmeti sunucularının etkin kullanımıyla, toplumun sağlık okuryazarlığı düzeylerinin artırılabileceği dolayısıyla aşı karşıtlığı ya da tereddüdü konularında toplumsal farkındalık ve bilinç oluşturulabileceği kanaatindeyiz.
Özet (Çeviri)
Aim: It was aimed to evaluate the possible relationship between anti-vaccination and health literacy in adults. Materials and Methods: The research was carried out between 01.01.2022 and 01.02.2022 in a one-month period, Health Sciences University Istanbul Bağcılar Health Application and Research Center Family Medicine Clinic, Esenler Education Family Health Center. The patients who applied to the outpatient clinic were evaluated and 169 people who met the inclusion criteria were included in the study. Our research is observational, descriptive, cross-sectional and analytical. In addition to the questions containing the sociodemographic data created by us, the questionnaire form, which was created by using the Vaccine Hesitancy Scale (VHS) and the Health Literacy Scale (HLS), whose validity and reliability studies were conducted in Turkish, was applied by face-to-face interview technique. The results were presented by evaluating the health literacy and anti-vaccination status of individuals by using the appropriate statistical method/methods on the raw data obtained. Results: It was found that the mean VHS score of the individuals participating in our study was 45.95±13.72, and the mean HLS score was 29.36±8.86. It was found that there was a significant negative correlation between the ages of the participants and their HLS scores. It was found that the scores of the legitimation of vaccination hesitancy subscales differed statistically significantly according to age. Vaccine benefit and protective value subscale scores of male participants were found to be statistically significantly higher than female participants. It has been determined that the vaccine benefit and protective value subscale scores and HLS scores differ statistically significantly according to education or job status. It was found that there was a significant negative correlation between the participants' HLS scores and the vaccine benefit and protective value and the legitimation of vaccine hesitancy subscale scores. In our regression analysis, health literacy; It was determined that there was a statistically significant effect on the total anti-vaccine score (p=0.016), the vaccine benefit and protective value subscale score (p=0.011), and the legitimation of vaccine hesitation subscale score (p=0.016). It was found that only education status was a statistically significant variable on the total health literacy score. Conclusion: We found that the most important factor affecting anti-vaccination and its sub-parameters is health literacy, and the most important factor affecting health literacy is education. For this reason, we think that one of the most important ways to prevent vaccine opposition, regardless of age, education and other characteristics, is to increase health literacy. We believe that with effective health policies and effective use of primary health care providers that individuals can reach relatively easily, the level of health literacy of the society can be increased, and therefore social awareness and awareness can be created on the issues of anti-vaccination or hesitation.
Benzer Tezler
- 18-65 yaş arası bireylerde sağlık okuryazarlığının aşı karşıtlığı üzerindeki etkisi
The effect of health literacy on anti-vaccination in individuals between the age of 18-65
MUSTAFA MERCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
Aile HekimliğiSağlık Bilimleri ÜniversitesiAile Hekimliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÖZLEM POLAT
- Erişkin bireylerde sağlık okuryazarlığının aşı davranışlarına olan etkisi ve aşılanma davranışına yön veren temel etkenlerin tanımlanması
Defining the impact of health literacy on vaccination behaviors and the main factors guiding vaccination behavior in adults
DİLAN YAĞMUR KUTLAY
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2024
İç HastalıklarıHacettepe Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MİNE DURUSU TANRIÖVER
- Tip 2 diyabetli bireylerde komplikasyonlara yönelik bilgilendirme sonrası sağlık okuryazarlığının ve komplikasyon risk algısının incelenmesi
Investigation of HEALTH literacy and perception of complication risk after information on complications in individuals with TYPE 2 diabetes
ÖZLEM ÇAKMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
HemşirelikEge Üniversitesiİç Hastalıkları Hemşireliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR TÜREYEN
- İnternet oyun okuryazarlığı ölçeğinin Türkçe uyarlama ve geçerlilik güvenilirlik çalışması
Turkish adaptation and validity and reliability study of the internet gaming literacy scale
FEHMİ BOYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Bilim ve TeknolojiZonguldak Bülent Ecevit ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. TEVFİK CEM AKALIN
- Erişkin bireylerde çölyak hastalığı ile doğum şekli,anne sütü ve beslenmenin ilişkisi
The realtionship of celiac di̇sease and deli̇very method,breast milk and nutrition in adults
GULANA MURADOVA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2023
İç HastalıklarıSağlık Bilimleri Üniversitesiİç Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. YASEMİN GÖKDEN