Van'ın sosyo-ekonomik dönüşümü (1963-2013)
The socioeconomic transformation of Van (1963-2013)
- Tez No: 739029
- Danışmanlar: PROF. DR. SUVAT PARİN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Kamu Yönetimi, Sosyoloji, Public Administration, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 256
Özet
Bu tez çalışması, Van ilinin 1963-2013 yılları arasındaki sosyo-ekonomik gelişimini Türkiye'de illerin sosyo-ekonomik gelişmişlik düzey araştırmalarında kullanılan gösterge ve değişkenler ışığında ve Türkiye'deki makro ve mikro gelişmeler çerçevesinde ortaya koymayı hedeflemektedir. Çalışmada, başta DPT ve TÜİK olmak üzere kamu ve özel kuruluşlar tarafından yapılan araştırmalarda kullanılan demografik, eğitim, sağlık, altyapı, ulaştırma, mali, imalat sanayi ve tarım alanlarına ilişkin veriler kullanılmıştır. Bu çalışma, Van'ın sosyo-ekonomik dönüşümünü 1963-1980 ve 1980-2013 dönemleri üzerinden ele almaktadır. Bu dönemselleştirme, Türkiye'de 1960-1980 arasını kapsayan Planlı Kalkınma Dönemi ile 1980 sonrası Neoliberal Dönemin ekonomi politikalarına karşılık gelmektedir. Çalışmanın sınırlarının şekillenmesinde 1960'da DPT'nin kurulması ile birlikte kentlerin gelişmişlik düzeylerini belirlemeye yönelik veri setlerinin ilk kez 1963 yılında yayınlanmış olmasının etkisi büyüktür. Türkiye'nin toplumsal yapısı ve kentsel gelişimi üzerinde büyük etkileri olan bu iki dönem içinde Van'ın 1960 sonrası 50 yılını çok sayıda sosyal ve ekonomik parametrelerle tartışmak, bu çalışmanın özgün tarafını oluşturmaktadır. Planlı Kalkınma Dönemi'nde devletçi karakteri baskın piyasa yönetimi, geri kalmış illere yönelik planlamalar, buralara fazladan kamu yatırımı ayrılması, Kalkınmada Öncelikli Yöreler (KÖY) projesi, Kamu İktisadi Teşebbüsleri (KİT) aracılığıyla üretim ve istihdam imkânlarının sağlanması gibi devletçi girişimlerin geri kalmış bir kent olan Van'ın sosyal ve ekonomik yaşamına olumlu yansımaları olmuştur. Öte yandan 1980'de neoliberal sisteme geçişle birlikte serbest piyasa koşullarında özel sermaye yatırımlarının arttığı ve bununla beraber mekânsal gelişimin rotasının belirlendiği bir dönem başlamıştır. Özellikle emek-yoğun imalata dayalı yatırımlar, gelişimin aksını sanayisi gelişmiş ve bunların periferisindeki kentlere kaydırırken, bu yönelimin uzağında kalan Van'ın gelişimi duraksamıştır. Sosyo-ekonomik gelişim düzeyi araştırmalarının ortaya koyduğu parametrelerden anlaşıldığı üzere, neoliberal dönemde Van'ın gelişim düzeyi, planlı dönemin gerisinde kalmıştır. Bu durum, politik, doğal, tarihi ve coğrafi ve güvenlikle ilgili nedenlerle özel sermayenin etkin bir varlık gösteremediği Van gibi bir kentte sosyo-ekonomik kalkınmada kamu varlığının önemini ortaya koymaktadır.
Özet (Çeviri)
This research aims to reveal the socio-economic development of Van province between the years 1963-2013 in the light of the indicators and variables used in the socio-economic development level research of the provinces in Turkey and within the framework of macro and micro developments in the country. Among the data used in the study are the demographic, education, health, infrastructure, transportation, financial, manufacturing industry and agriculture indicators utilized in the private and public research, especially those by the State Planning Organization (SPO) and the Turkish Statistical Institute (TURKSTAT). This study examines the socio-economic transformation of Van over the 1963-1980 and 1980-2013 periods. This periodization is based on the Planned Development Period between 1960 and 1980 and the Neoliberal Period after 1980 in Turkey. In specifying the limitations of the study, the year 1963 was critical as it was then the datasets to put the development levels of cities were first published, following the establishment of the SPO in 1960. This research discusses Van in 50 years after 1960s, together with a number of social and economic indicators in two periods, which are of great importance for they had dramatic effects on Turkey's social changes and urban developments, which generates the original feature of this study. In the Planned Development Period, statist initiatives such as statist-dominant market management, underdeveloped urban plannings, allocating extra public investment to these areas, the project of Priority Development Areas (PDAs), production and employment provisions by State-Owned Enterprises all made positive contributions to the social and economic life of Van, an underdeveloped city. On the other hand, with the transition to the neoliberal system in 1980, a period in which private equity in free market conditions determined the route of investments, so did the spatial development, began. While investments based on labour-intensive manufacturing shifted the axis of development to cities with developed industry and their periphery, the development of Van, which was far from this understanding, stalled. As the socio-economic development level can be understood from the parameters revealed by the research, the development level of Van in the neoliberal period lagged behind the planned period. This situation reveals the importance of public presence in socio-economic development in a city like Van, where private capital failed to be effective due to political, security, natural, historical and geographical reasons.
Benzer Tezler
- Bir gecekondu mahallesinin dönüşümü: Macun örneği (Ankara / Yenimahalle)
Urban transformation of a slum area: Sample of Macun District (Ankara / Yeni̇mahalle)
SEVGİ ERDEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
CoğrafyaVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ZEYDİN YILDIZ
- Van'da seçmen eğilimleri: Sosyo–mekânsal bir analiz (1950-2015)
Voter tendency in Van: A socio-spatial analysis (1950-2015)
ABDULSEMET AYDENİZ
Doktora
Türkçe
2021
Siyasal BilimlerVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SUVAT PARİN
- İstanbul Bayrampaşa ilçesi Vatan Mahallesi kentsel dönüşüm uygulamasının irdelenmesi
Evaluation of urban regeneration implemantation in Vatan Neighborhood, Bayrampasa distrcit, Istanbul
METİN AYGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Şehircilik ve Bölge PlanlamaMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiŞehircilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HATİCE ARZU KOCABAŞ DİREN
- Dirençli kent oluşturma aracı olarak kentsel dönüşüm: Van- Erciş örneği
Urban transformation as a tool for urban resilience: Van -Erciş case
AYŞE DEMİR
Doktora
Türkçe
2022
Peyzaj MimarlığıAnkara ÜniversitesiPeyzaj Mimarlığı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. PROF. DR. EMİNE FİGEN İLKE
- Kentsel dönüşüm finansmanı ve uygulama yöntemleri
Financing of urban transformation and implementation methods
SEHER EROL
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
İşletmeBahçeşehir ÜniversitesiGenel İşletmecilik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ HEPŞEN