Geri Dön

Yükseköğretim kurumları işbirliğinde meydana getirilen buluşlarda yapılan sözleşmeler ve hak sahipliği olgusu

Inventions créées dans des contrats avecla coopération d'établissementsd'enseignement supérieur et le fait de lapropriété des inventions

PDF İndir

  1. Tez No: 741360
  2. Yazar: ÖMER FARUK ŞENGÖR
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. FÜLÜRYA YUSUFOĞLU BİLGİN
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Hukuk, Law
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Galatasaray Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Özel Hukuk Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 216

Özet

Çalışmamız üniversite temelinde ve üniversitenin öğretim elemanlarının dâhil edildiği bir sözleşmede sanayi şirketleri ile birlikte buluş gerçekleştirilmesi olgusunu merkeze almaktadır. Bu olgunun merkeze alınmasıyla birlikte üniversitelerin bilimsel çalışma ve işbirliği sistemlerinde küresel anlamda farklılık yaratan Amerika Birleşik Devletleri Patent Yasası(35 United States Code of Patent) Değişikliği(Bayh-Dole Yasası)'nden ilk olarak incelenmiştir. Sonrasında Almanya'daki İşçi Buluşları Kanunu(Gesetz über Arbeitnehmererfindungen)'ndaki değişiklikler ve Türkiye'de 551 Sayılı Patentlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname(PatKHK)'nin yerine 2017 yılında yürürlüğe giren Sınai Mülkiyet Kanunu(SMK)'nun sistematiği takip edilmiştir. Adı geçen düzenlemelerin yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşlara ilişkin hükümleri ortaya konulmuştur. Çalışmanın genelinde patent ve faydalı modele konu buluşlar incelenmiştir. Bu kabul PatKHK m. 16/1'de geçen çalışan buluşlarının konusunun patent ve faydalı modele konu buluşlar olduğuna yönelik ifade içeren düzenlemeye dayanmaktadır. PatKHK m. 16/1'in somut olarak tam karşılığı SMK açısından yoktur. Ancak SMK'nin sistematiğinde Çalışan Buluşları ve Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşla SMK'nin Patent ve Faydalı Model isimli Dördüncü Kitap'da yer almaktadır. Bu durumda SMK m. 113 vd. hükümlerinin esas alındığı aşağıda mezkûr düzenlemelerde patent ve faydalı harici fikri ve sınai hakları ya da yenilikleri de kapsayacak şekilde geniş yorumlamak kanun koyucunun amacını aşacaktır. Bu yorumdan hareketle SMK m. 121 kapsamına hangi fikri ve sınai hakların girdiği ve bu kapsama girmeyen hakların akıbetlerinin hangi hukuk normuna tabi olacağı hukukumuzdaki görüşlerle birlikte mukayeseli hukuktaki düzenlemeler ve görüşler ışığında çalışmanın 2. ve 3. Bölümlerinde incelenmiştir. Üniversitelerde ve aslında SMK'nin ifadesiyle yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşlarda, buluş unsurunun (hukuki obje) incelenmesine müteakip buluşu ortaya koyan kişiler ve buluş ekosisteminde yer alacak taraflar ayrıca üniversite, üniversite birimleri, öğretim elemanı, öğrenci ve stajyerler olarak incelenmiştir. Tüm bunlardan sonra SMK m. 121/9'da öngörülen öğretim elemanı, stajyer ve öğrencilerin diğer kamu kurumları ve özel kuruluşlarla sözleşme kapsamında çalışma yürütmesini ifade eder şekilde“işbirliği sözleşmeleri”ve bu sözleşmelerin Türkiye uygulamasındaki yükseköğretim kurumlarının/ akademinin muhatabı olan sanayi tarafı incelenmiştir. Çalışmanın 2.5. numaralı bölümü altında Yükseköğretim kurumlarında buluş gerçekleştirme süreçlerinin önem arz eden noktalarından olan yükseköğretim kurumunun buluş üzerindeki hak sahipliğini sağlayıcı şartları düzenleyen SMK m. 121 ile 29.09.2017 Tarihli ve 30195 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Çalışan Buluşlarına, Yükseköğretim Kurumlarında Gerçekleştirilen Buluşlara ve Kamu Destekli Projelerde Ortaya Çıkan Buluşlara Dair Yönetmelik (ÇBY) m. 28 hükümleri incelenmiştir. Mezkûr kısımda öğretideki çeşitli görüşler analiz edilerek mezkûr şartların SMK'de öngörülen gerçek hak sahipliği ilkesiyle ilişkili yönü ile genel mahiyetteki bilimsel özerkliğe ne ölçüde uygun düştüğüne de değinilmiştir. Yükseköğretim kurumu (üniversite)- sanayi işbirliği sözleşmeleri, Türk Borçlar Kanunu'nda ve Sınai Mülkiyet Kanunu'nda doğrudan ifade edilmiş bir kavram değildir. Sözleşmenin ne olduğuna mutlak olarak işaret edebilecek bir sözleşme tipinin olduğunu söylemek güçtür. Yükseköğretim (üniversite)- sanayi işbirliğine dair sözleşmeler uygulamadaki sık kullanılan bir adlandırma olmakla birlikte bu adı geçen tarafların yaptığı sözleşmelerin tiplerinin genel geçer adı da değildir. Öte yandan bu isimlendirme, sözleşmelerin hayat olayı tarafına işaret eder, işbirliği süreçlerinin akademi camiası ile özel sektör arasındaki ilişki olduğuna dair yönünü betimler. Üniversite ve sanayinin birlikte oluşturduğu bu işbirliğinin bir ekosistem olarak tabir edilmesi de muhtemeldir. Zira tarafların oluşturduğu bu sistemin adeta kendi dinamikleri, protokolleri, menfaat beklentileri, teamülleri ve organları oluşmaktadır. Bu ekosistemin içerisindeki sözleşme tipleri ise ar-ge(araştırma ve geliştirme), danışmanlık, proje, işbirliği veya mühendislik sözleşmeleri adı altında açıklanabilmektedir. Diğer bir ifade ile sözleşmeler tek tip ve isimde değildir. İşbirliği sözleşmelerini tek bir tip altında isimlendirmek uygun olmayacağı gibi Türk Borçlar Kanunu'ndaki tek bir sözleşme tipi kapsamında izah etmek doğrudan çözüm sağlamaz. Fakat öğretide ve uygulamada ar-ge sözleşmelerinin belli hükümlerinin ya da sözleşmelerin bütünün sıklıkla benzetilmeye çalışıldığı adi ortaklık, vekâlet ve eser sözleşmelerinin işbirliği süreçlerine dokunan yönleri ayrıca incelenmiştir. Diğer bir ifade ile işbirliği ilişkisinin bu tür sözleşmelerin esaslı unsurlarında ne ölçüde gözükebileceği ortaya konulmuştur. Ortaya çıkacak sözleşmelerin farklı sözleşme tiplerinden unsurlar barındırabileceğinden ötürü isimsiz sözleşmeler öğretisinin getirdiği karma sözleşme ile sui generis sözleşme kavramlarından ve bunlara dair açıklamalardan istifade edilmiştir. Bununla birlikte sui generis bir sözleşme olan ar-ge sözleşmelerine ilişkin hükümler ve öğretideki görüşler uygun düştükleri ölçüde üniversite- sanayi işbirliği sözleşmelerindeki açıklamalarımızda ve ihtilaf doğuran noktalarda kullanılmıştır. Alman Hukuku açısından uygulanan taslak sözleşmeler olan BMWi, Berlin ve TUM(Münih) Araştırma ve Geliştirme Sözleşmeleri'nin hükümleri de 3. Bölümün her alt başlığında konuyla ilişkili hükümleri bulundukları ölçüde incelenmiştir. Sözleşmelerin niteliğine ilişkin tartışmanın ardından ulusal ve uluslararası öğretide tartışmalara yol açmış olan buluş üzerindeki hak sahipliği olgusu üzerinden teknik iyileştirmeler, buluştan elde edilen gelirden hak sahipliği ve ar-ge sözleşmelerinin önem arz eden yönlerinden olan gizliliğe ilişkin noktalara değinilmiştir. Bu konuların hepsi SMK m. 121'in üniversite mensuplarına tanıdığı imkânlar ile bilimsel ürün ortaya koymaya yönelik özgürlük kıstaslarından yola çıkılarak tartışılmıştır. Çalışmanın son kısmında ise her bir bölüm altında incelenen konular öğretinin görüşlerinden ve kanun koyucunun iradesinden yola çıkılarak incelenmiş, SMK ve ÇBY'nin yükseköğretim kurumlarında gerçekleştirilen buluşlardaki hak sahipliğine ve bedele ilişkin uygulamasının eleştirisi yapılarak alternatif çözüm önerileri getirilmiştir.

Özet (Çeviri)

The study focuses on making inventions in collaboration with industrial companies on a university basis and in a contract in which university faculty members are included. In that context, starting from the amendment of the patent law of the United States (Bayh-Dole Act), which made a difference in the ecosystem of scientific work of universities in a universal sense, the amendments of the Workers' Invention Act in Germany and the Patent Protection Decree in Turkey (PatKHK), instead, the systematics of the Industrial Property Law (SMK), which came into force in 2017, was followed. Provisions examining these laws with regard to inventions made in higher education institutions are presented. Throughout the study, inventions subject to patents and utility models were examined as inventions. Therefore, this acceptance of PatKHK. It is based on the normative regulation that the subject matter of the employee inventions mentioned in Article 16 of PatKHK are inventions subject to patents and utility models. This provision has no direct equivalent in terms of SMK, but it has been observed that the patent and utility model are mentioned throughout SMK along with the invention. On the basis of this observation, it would not be appropriate to interpret the notion of invention broadly within the meaning of Article 113 of SMK and its sequel. On the basis of this interpretation, which of the intellectual and industrial rights used at universities can be interpreted within the framework of Article 121 of SMK was examined in conjunction with the discussions in the doctrine. After analysing the element of invention, i.e. the scope of the thesis, the inventions made in higher education institutions, as stipulated in the Code, the parties who invent the invention and the other parties who will take place on the side of the universities are also examined. These parties are the universities, academic units, teaching staff, students and trainees. After all, the SMK m of the study. After examining the university side of the cooperation agreements, the industrial partners outside the university specified in nineth paragraph of 121 SMK were examined. Even if the inventor is the first among them, the higher education institution is examined together with the relevant units of the institution in its context. After that, other actors of university and higher education instutions are also analyzed in a normative context of the Industrial Property Law and other Codes. These actors are basically teaching staffs, students and trainees and other working staffs. To sum up, person who are capable to create an invention are analyzed from administrative law and industrial property norms' perspective. Regarding to employee inventions, inventions made in higher education institutions and inventions from publicly funded projects, published in the Official Gazette of 29.09.2017 and numbered 30195, and Article 121 of the SMK, which is another element of the processes of making the invention in higher education institutions, which regulates the conditions for the higher education institution to be entitled to the invention. The provisions of Article 28 of the Regulation (MPI) were examined, various points of view of the doctrine were analysed and it was considered to what extent these conditions are compatible with SMK and scientific autonomy. The cooperation contracts between universities and industry are not directly written in the Turkish Code of Obligations or the Industrial Property Law. It is difficult to see the existence of a type of contract that accurately reflects the content of these in the Laws. Although contracts between universities and industry is the general name of the partnership, it would not be the name that would officially define this agreement. On the other hand, this specification defines a similar scale to life event contracts. This represents the range of duration of academic and private sector partnerships. It would also be appropriate to define as an ecosystem, that collaboration created by the University and the Industrial Sector. The contracts present in the latter are differentiated into several sectors such as; Research and Development, Consulting, Collaboration and Engineering. These are not, therefore, universal types of agreement. Furthermore, just as it would not be appropriate to designate these contracts under one type, it would not be reasonable to define the Turkish Code of Obligations contract in the same way. However, Research and Development contracts have to be examined individually in theory as well as in practice, for want of an attempt to compare them to contracts of Association, Power of Attorney and Employment. The links with judgements have been included in the content of the study. It was emphasised how far the appearance of the essential elements of these contracts can go. Therefore, the theory reported by the unnamed contracts uses the ideas of sui generis contracts as well as mixed contracts. Furthermore, as the judgements about the Research and Development contract being characterised as sui generis and the theoretically similar opinions are in line, it will be used in points such as the explanatory details about the partnership contracts between Universities and Industry but also in the contradictory points. The judgements of the BMWi, Berlin and TUM (Münich) research and development agreement contracts, in draft form, from the perspective of German law are also traced in each of the sub-headings relating to the subject in Chapter 3. University-industry cooperation agreements are not directly defined in the Turkish Code of Obligations or the Industrial Property Law. It is difficult to say that there is a type of contract that can indicate what it is in absolute terms. Although university-industry cooperation agreements is the general name of the application, it is not the general name of such agreements. On the other hand, this definition also refers to the event side of the life of the contracts, describing the academic and private dimensions of the cooperation processes. It is also appropriate to describe this cooperation created by university and industry as an ecosystem. The types of contracts in this ecosystem can be explained as R&D, consulting, project, cooperation or engineering contracts. The contracts are therefore not uniform. It would not be appropriate to name cooperation agreements under one type, and it would not be functional to try to name them under one type of contract in the Turkish Code of Obligations. However, on the basis of the mixed types of contracts here, the interpretation of each provision can be made separately. Notre étude porte sur le fait de faire des inventions en collaboration avec des entreprises industrielles sur la base de l'université et dans un contrat dans lequel les membres du corps professoral de l'université sont inclus. Dans cette direction, à partir de la modification de la loi sur les brevets des États-Unis (loi Bayh-Dole), qui a fait une différence dans l'écosystème du travail scientifique des universités au sens universel, des modifications de la loi sur les inventions des travailleurs en Allemagne et du décret sur la protection des brevets en Turquie (PatKHK), au lieu de cela, la systématique de la loi sur la propriété industrielle (SMK), entrée en vigueur en 2017, a été suivie. Des dispositions examinant ces lois au regard des inventions réalisées dans les établissements d'enseignement supérieur sont présentées.Tout au long de l'étude, les inventions faisant l'objet de brevets et de modèles d'utilité ont été examinées en tant qu'inven. Parce que cette acceptation PatKHK m. Il est basé sur le règlement normatif que l'objet des inventions de salariés mentionnées au 16 sont les inventions soumises à brevets et modèles d'utilité. Cette disposition n'a pas d'équivalent direct en termes de SMK, mais il a été observé que le brevet et le modèle d'utilité sont mentionnés tout au long de SMK avec l'invention. Sur la base de cette observation, il ne serait pas approprié d'interpréter largement la notion d'invention au sens de l'article 113 du SMK et de sa suite. Sur la base de cette interprétation, lequel des droits intellectuels et industriels utilisés dans les universités peut être interprété dans le cadre de l'article 121 du SMK a été examiné conjointement avec les discussions dans la doctrine. Après avoir examiné l'élément d'invention, c'est-à-dire le champ d'application de la thèse, les inventions réalisées dans les établissements d'enseignement supérieur, comme le stipule le Code, on examine également les parties qui inventent l'invention et les autres parties qui prendront place du côté des universités. Ces acteurs sont les universités, les unités universitaires, le personnel enseignant, les étudiants et les stagiaires. Après tout, le SMK m de l'étude. Après avoir examiné le côté universitaire des accords de coopération, les partenaires industriels extérieurs à l'université spécifiés dans le SMK 121/9 ont été examinés. Même si l'inventeur soit le premier d'entre eux, l'établissement d'enseignement supérieur est examiné avec les unités concernées de l'établissement, le personnel enseignant, les étudiants et les stagiaires, puisque l'invention est réalisée dans des établissements d'enseignement supérieur. En ce qui concerne les inventions d'employés, les inventions faites dans les établissements d'enseignement supérieur et les inventions issues de projets financés par des fonds publics, publiées au Journal officiel du 29.09.2017 et numérotées 30195, et l'article 121 du SMK, qui est un autre élément des processus de réalisation de l'invention dans établissements d'enseignement supérieur, qui réglemente les conditions d'habilitation de l'établissement d'enseignement supérieur à l'invention. Les dispositions de l'article 28 du règlement (MPI) ont été examinées, divers points de vue de la doctrine ont été analysés et il a été examiné dans quelle mesure ces conditions étaient compatibles avec SMK et l'autonomie scientifique. Les contrats de partenariats entre les Universités et l'Industrie ne sont pas directement rédigés au Code des Obligations Turc ou à la Loi de la Propriété Industrielle. Il est difficile de constater l'existence d'un type de contrat qui reflète avec exactitude le contenu de ceux-ci dans les Lois. Bien que les contrats entre Universités et Industrie soit le nom général du partenariat, il ne s'agirait tout de même pas du nom qui définirait officiellement cet accord. D'autre part, cette spécification définit à échelle similaire, aux contrats relatifs aux événements de la vie. Cela représente l'amplitude de la durée des partenariats académiques et des secteurs privés. Il serait également adéquat de définir comme un écosystème, cette collaboration crée par l'Université et le Secteur Industriel. On différencie les contrats présents dans ce dernier en plusieurs secteurs tels que ; Recherche et Développement, Conseil, Collaboration et Ingénierie. Il ne s'agit donc pas de types de contrats d'accords à caractère universel. Par ailleurs, tout comme il ne serait pas convenable de désigner ces contrats d'accords sous un seul type, il ne serait pas raisonnable de définir semblablement le contrat du Code des Obligations Turc. Cependant, les contrats de Recherche et Développement doivent être individuellement examinés en théorie ainsi qu'en pratique, par faute de tentative comparaison à des contrats d'Association, de Procuration et de Travail. Les liens avec les jugements ont été inclus dans le contenu de l'étude. Il a été mis en avant à quel point l'apparition des éléments essentiels de ces contrats peuvent prendre de l'amplitude. C'est pourquoi, la théorie rapportée par les contrats sans noms utilise les idées de contrats sui generis ainsi que les contrats mixtes. De plus, dans la mesure où les jugements relatifs au contrat Recherche et Développement étant caractérisé comme sui generis et les opinions théoriquement similaires sont en adéquation, il sera utilisé dans les points tels que les détails explicatifs quant aux contrats de partenariat entre les Universités et l'Industrie mais encore dans les points contradictoires. Les jugements des contrats d'accords de Recherche et Développement BMWi, Berlin et TUM (Münich), sous forme d'ébauche, vu sous l'angle du Droit Allemand sont également retracés dans chaque sous-titre relatif au sujet dans le Chapitre 3. Les accords de coopération université-industrie ne sont pas directement définis dans le code turc des obligations ou la loi sur la propriété industrielle. Il est difficile de dire qu'il existe un type de contrat qui puisse indiquer de quoi il s'agit dans l'absolu. Bien que les accords de coopération université-industrie soient le nom général de la demande, ce n'est pas le nom général de tels accords. D'autre part, cette définition fait également référence au volet événements de la vie des contrats, décrivant les dimensions académiques et privées des processus de coopération. Il convient également de décrire cette coopération créée par l'université et l'industrie comme un écosystème. Les types de contrats dans cet écosystème peuvent être expliqués sous le nom de contrats de R&D, de conseil, de projet, de coopération ou d'ingénierie. Les contrats ne sont donc pas uniformes. Il ne serait pas approprié de nommer les accords de coopération sous un seul type, et il ne serait pas fonctionnel d'essayer de les nommer sous un seul type de contrat dans le code des obligations turc. Cependant, sur la base des types mixtes de contrats ici, l'interprétation de chaque disposition peut être faite séparément.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    709866

    Aptitudes and attitudes: Human-centred pedagogies in foundation design studios

    Yetenekler ve tutumlar: Temel tasarım stüdyosunda, insan-merkezli eğitim

    DESANTILA HYSA

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. MİNE ÖZKAR KABAKÇIOĞLU

  2. Tez No

    557937

    University industry collaborations between aviation industry and aviation management programs of higher education institutions in Turkey from an institutional perspective

    Türkiyede'ki havacılık sektörü ve yüksek öğretim kurumlarının havacılık yönetimi programları arasındaki üniversite sanayi işbirliklerinin incelenmesi

    ÖZGE YANIKOĞLU

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2019

    Eğitim ve ÖğretimMarmara Üniversitesi

    İşletme Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HANDE SİNEM ERGUN

  3. Tez No

    604272

    Yükseköğretimin finansmanında neoliberal dönüşüm

    Neoliberal transformation in higher education finance

    SEVDİCAN KÜÇÜKKIRIMLI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    EkonomiAnkara Üniversitesi

    Maliye (Kamu Ekonomisi) Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SERDAL BAHÇE

  4. Tez No

    19749

    Yabancı dil kursları örneğinde Türkiye'de yabancı dil olarak Almanca öğretimi -sorunlar, öneriler-

    Başlık çevirisi yok

    MERAL UYAR

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    1992

    Alman Dili ve Edebiyatıİstanbul Üniversitesi

    DOÇ.DR. NİLÜFER TAPAN

  5. Tez No

    274145

    Müze eğitimi alanında yapılmış olan lisansüstü tezlerin ve bitirme projelerinin belirlenen ölçütlere göre incelenmesi

    A general view of graduate theses and master degree projects withoute theses made in the field of museum education

    ZERRİN SALBACAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2011

    Eğitim ve ÖğretimAnkara Üniversitesi

    Müze Eğitimi Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. GELENGÜL HAKTANIR

Geri Dön