Haẕā Kitābü'l-'İlm-i Hāl ve Haẕā Kitābü'l-Fütüvvet-nᾱme (Giriş-metin-dizin)
Haẕā Kitābü'l-'İlm-i Hāl ve Haẕā Kitābü'l-Fütüvvet-nᾱme (Input-text-index)
- Tez No: 741956
- Danışmanlar: PROF. DR. ABDULLAH KÖK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Türk Dili ve Edebiyatı, Linguistics, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: İlmihāl, fütüvvet, Hazā Kitābü'l-'İlm-i Ḥāl ve Haẕa Kitābü'l-Fütüvvetnāme, 18. Yüzyıl Türk Din Dili, Doğu Türkçesi, Catechism, futuwwa, Hazā Kitābü'l-'İlm-i Ḥāl ve Haẕa Kitābü'l-Fütüvvet-nāme, 18th Century Turkish Religious Language, Eastern Turkic
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 308
Özet
Eski Oğuz Türkçesi döneminde birçok alanda eserler kaleme alınmıştır. Bunlar arasında ilmihâllerin de konu edinildiği eserler azımsanmayacak kadar çoktur. Bu dönemde İslâmiyetin etkisiyle halk arasında her müminin bilmesi gerektiğine inanılan inanç ve ibadetlere dair gündelik bilgileri içeren ilmihâl kitaplarına ihtiyaç duyulmuş ve bu konu ile ilgili eserler kaleme alınarak halkın dini beklentileri karşılanmaya çalışılmıştır. İslâmdaki dini inançları temel alarak yazılan Hazā Kitābü'l-'İlm-i Ḥāl ve Haẕa Kitābü'l-Fütüvvet-nāme adlı eser, Şeyh Hacı İsmail tarafından 1730 tarihinde tamamlanmıştır. Söz konusu eserde, İslâmiyetteki inanç ve ibadetler soru-cevap şeklinde verilerek dinî konulara ait şüphelere çözüm getirilmeye çalışılmıştır. Dinî konulara ait bilgiler, dönemin ihtiyaçları da göz önünde bulundurularak halkın anlayabileceği bir dille açıklanmıştır. Dinî terminoloji bakımdan oldukça geniş söz varlığına sahip olan bu eserde konuların ayrıntılı olarak verilmesi ise ilmihâli, döneminin diğer ilmihâllerinden ayrıcalıklı hale getirmiştir. Eser, Eski Türkçe sözcüklerin varlığını koruması ve Doğu Türkçesi dil özellikleri taşıması bakımından döneminin diğer ilmihâllerinden içerik ve dil özellikleri bakımından ayrı bir yere ve kıymete sahiptir. Bu çalışmada giriş bölümünde eserin cilt, yazı tipi, varak sayısı gibi fizikî özelliklerinin yanı sıra eserin muhtevāsı, dil özellikleri ve müellifi hakkında bilgi verilecektir. Akabinde eserin metin neşri oluşturulup sözcük dizini yapılacaktır. Sonuç bölümünde ise eserin dil malzemesinden hareketle Türk ilmihâl tarihi içerisindeki yeri ve önemi tespit edilecektir.
Özet (Çeviri)
During the Old Oghuz Turkic period, works were written in many fields. Among these, there is a considerable number of works in the type of catechism. In this period, with the influence of Islam, there was a need for catechism books containing daily information about the beliefs and worships that every believer should know among the people and the religious expectations of the people were tried to be met by writing works on this subject. Hazā Kitābü'l-'İlm-i Ḥāl ve Haẕa Kitābü'l-Fütüvvet-nāme, written on the basis of religious beliefs in Islam, was completed in 1730 by Sheikh Haji Ismail, one of the caliphs of the Sufi scholar Sheikh Sadü'd-din al-Jibāvī eş-Şeybānī (1069-1180), who influenced a large mass with the Sa'diyya sect established in Jaba. In the work in question, the beliefs and worships in Islam are given in the form of questions and answers and the doubts of religious issues are tried to be solved. The information on religious issues was explained in a language that the public could understand, taking into account the needs of the period. In this work, which has a very wide vocabulary in terms of religious terminology, the detailed giving of the subjects has made catechism privileged from other catechism books of the period. The work has a distinct place and value in terms of content and language features from other catechism books of the period in terms of preserving the existence of Old Turkic words and having Eastern Turkic language features. In this study, in the introduction, in addition to the physical features of the work such as volume, font, number of leafs, information will be given about the content, language features and author of the work. Afterwards, the text publication of the work will be created and the word index will be made. In the concluding section, the place and importance of the work in the history of Turkish catechism will be determined based on the language material.
Benzer Tezler
- Baytarnâmeler bağlamında at, atçılık, at hastalıkları ve tedavileri
In the context of baytarnâmes, horse, horsemanship, horse diseases and their treatments
FATİH KÖSE
Doktora
Türkçe
2022
Halk Bilimi (Folklor)Sivas Cumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHTAP ERDOĞAN TAŞ
- Kitâb-ı Usûlü'l-Melâhame, Ebrî Hâce İbn-i Âdil: Giriş-inceleme-metin-dizinler
Kitâb-ı Usûlü?l-Melâhame, Ebrî Hâce Ibn-i Âdil: Entry-examination-text-indexs
AYŞE AYDIN
Doktora
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıSakarya ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. M. MEHDİ ERGÜZEL
- Muhammed Vanî'nin Tercüme-i Tâbir-nâme-i İbn Sîrîn adlı eseri (İnceleme-metin (1b-59b)-dizin)
Tercüme-i Tabir-name-i İbn Sirin of Muhammed Vani his working (Analysis-text (1b-59b)-index)
ESAT HORASAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıSelçuk ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. PERİHAN ÖLKER
- Kusuri'nin Keriman-ı Dilir adlı eseri
Kusuri's Keriman-ı Dilir work of art named
NECLA BAŞCIL ÜNAL
Yüksek Lisans
Türkçe
2004
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DOĞAN KAYA
- Hamzavî'nin İskender-i Zü'l-Karneyn-nâme'si (18. cilt) (Giriş-inceleme-metin-dizin)
Hamzavi's İskender-i Zü'l-Karneyn-nama (18. Vol) (Introduction-examination-text-index)
GÜLFER BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıOndokuz Mayıs ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN ŞEN