Yunan akılcılığı ile İslam akılcılığının mukayesesi
Comparison of Greek rationality and Islamic rationality
- Tez No: 743541
- Danışmanlar: PROF. DR. İBRAHİM ÇETİNTAŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Din, Felsefe, Religion, Philosophy
- Anahtar Kelimeler: Antik Yunan, İslam, Felsefe, Akılcılık, Meşşailik, İşrakilik, Akıl, Bilgi, Ancient Greece, Islam, Philosophy, Rationalism, Peripateticism, Illumination, Reason, Knowledge
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Felsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 112
Özet
Düşünce tarihi boyunca akılcılık, bilgiye ulaşmanın en temel enstrümanı olmuştur. Bu nedenle insan, başta evrene dair soruları olmak üzere toplumsal sorunlar, epistemolojik ve ontolojik sorunlar dâhil hayatın her alanında, var olan problemlerin çözümünde akla başvurmuştur. Felsefi ve bilimsel yaklaşımlarda aklın kullanımı, ortaya konulan verilerin ve sonuçların da, insanlar tarafından kabul edilmesi yönünde ikna edici olmuştur. Bu nedenle akli bilgi, diğer bilgi türleri karşısında daha kesin hüküm değerleri taşımaktadır. Felsefi düşüncenin temelinin atıldığı toplum olarak değerlendirilen Antik Yunan toplumu, kurmuş oldukları felsefi okullar ile akıcılık sistemini yaygın hale getirmişlerdir. Başta Elea okulunun filozoflarından olan Parmenides, Anaksimendros ve Herakleitos gibi filozoflar, dönemin mitolojik algısına karşılık, aklın kullanımına dair değerlendirmeleri öne çıkarmışlardır. Daha sonraki dönemde ise Platon ve özellikle Aristoteles, akıl veya akılcılık olgusunu bir sistem olarak ortaya çıkarmıştır. Müslümanların Helenistik kültür havzalarına yönelik fetihleri ve bu süreçte ortaya çıkan başta Yunanca olmak üzere diğer dil ve kültürlerden yapılan tercümeler ile birlikte felsefe veya felsefi düşünce peyderpey İslam kültürüne geçmiştir. Aristoteles başta olmak üzere Antik Yunan filozoflarının eserleri tercüme edilmekle kalmamış, mevcut birikimle yeni bir felsefi sistem oluşturulmuştur. İslam'daki felsefi düşünceyi oluşturan akılcılığın oluşumunda, Kur'an başta olmak üzere İslam'ın kendi kaynakları da etkili olmuştur. Bu nedenle Müslüman filozoflar akıl-vahiy veya felsefe-din arasında bir çelişki görmeyerek bu iki alanı uzlaştırma yoluna gitmişlerdir. Üç ana bölümden oluşan bu çalışmamızın, birinci bölümünde Antik Yunan'da akılcılık ele alınmış ve Pre-Sokratik Dönem, Platon, Aristo ve Helenistik dönemler kısaca anlatılmaya çalışılmıştır. İkinci bölümde İslam Felsefesinde Akılcılık konusu işlenmiştir. İlk olarak İslam Felsefesinin doğuşu, İslam'ın ana kaynakları Kur'an ve Sünnette akıl ve akılcılık konusuna kısaca değinilmiştir. Sonrada İslam Felsefesinin ana ekollerinden Meşşailik ve Meşşai filozoflardan, Kindi, Farabi, İbn Sina ve İbn Rüşd'ün görüşlerine ışık tutulmaya çalışılmıştır. Ayrıca, İşrakilik ve bu bağlamda İşraki filozolardan, Sührüverdi, Şehrezuri, Molla Sadra ve Gazali'nin akla dair yaklaşımlarına yer verilmiştir. Tezimizin üçüncü bölümünde ise Yunan akılcılığı ile İslam düşüncesine hâkim olan akılcılık olgusu mukayese edilerek iki kültür arasında ortaya çıkan benzerlik ve farklar ortaya konulmuştur.
Özet (Çeviri)
Throughout the history of thought, rationality has been the most basic instrument of reaching knowledge. For this reason, man has applied to reason in solving existing problems in all areas of life, including social problems, epistemological and ontological problems, especially questions about the universe. The use of reason in philosophical and scientific approaches has been persuasive for the acceptance of the data and results by people. For this reason, rational knowledge has more precise judgment values compared to other types of knowledge. The Ancient Greek society, which is considered as the society where the foundation of philosophical thought was laid, made the fluency system widespread with the philosophical schools they established. Philosophers such as Parmenides, Anaximendros and Heraclitus, who are primarily philosophers of the Elea school, emphasized the evaluations of the use of reason against the mythological perception of the period. In the later period, Plato and especially Aristotle revealed the concept of reason or rationality as a system. Philosophy or philosophical thought gradually passed into Islamic culture with the conquests of the Muslims in the Hellenistic cultural basins and the translations made from other languages and cultures, especially Greek. The works of Ancient Greek philosophers, especially Aristotle, were not only translated, but a new philosophical system was created with the existing knowledge. In the formation of the rationality that constitutes the philosophical thought in Islam, Islam's own resources, especially the Qur'an, were also effective. For this reason, Muslim philosophers did not see any contradiction between reason-revelation or philosophy-religion and sought to reconcile these two fields. In the first part of this study, which consists of three main parts, rationalism in Ancient Greece was discussed and the Pre-Socratic Period, Platon, Aristotle and Hellenistic periods were briefly explained. In the second part, the subject of Rationality in Islamic Philosophy is discussed. First of all, the birth of Islamic Philosophy, the main sources of Islam, the Qur'an and the Sunnah, were briefly mentioned. Then, it was tried to shed light on the views of Kindi, Farabi, Ibn Sina and Ibn Rushd, who are among the main schools of Islamic Philosophy and Peripatetic and Peripatetic philosophers. In addition, Illuminationism and in this context, the approaches of Suhrüverdi, Şehrezuri, Molla Sadra and Gazali, who are among the Israki philosophers, are given. In the third part of our thesis, the similarities and differences between the two cultures are revealed by comparing the Greek rationalism and the rationalism that dominates the Islamic thought.
Benzer Tezler
- Aristophanes'in komedyalarında mücadelenin işlenişi
Başlık çevirisi yok
CEYDA BEŞLER AYCAN
Doktora
Türkçe
1990
Dilbilimİstanbul ÜniversitesiYunan Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. Y. KENAN YONARSOY
- Akılcı akımların İslamî parametrelere etkisi
The effect of rationalist movements on Islamic constants in the example of Qur'aniyyun
AYOOB KHALID MAHMOOD
Yüksek Lisans
Arapça
2021
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET CÜNEYT GÖKÇE
- İslâm düşüncesinde basîret ve firâset kavramlarının din psikolojisi açısından incelenmesi
An examination on the concepts of insight and discernment (Basirah and firasah) in Islamic thought in terms of the psychology of religion
HATİCE ERDOĞAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDÜLKERİM BAHADIR
- İbn Teymiyye'ye göre akıl-nakil ilişkisi
According to Ibn Taymiyyah the relationship between mind and transmission
RESUL COŞKUN
Doktora
Türkçe
2023
DinNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SÜLEYMAN TOPRAK
- Tevhidi düşünce ve pozitivist düşünce yöntemleri çerçevesinde 'İş güvenliğine' ve 'OSGB zihniyet yapılanmasına' mukayeseli bir yaklaşım
A comparative approach to 'Job security' and 'JHSU mentality structure' within the framework of tawhidi thought and positivist thought methods
REYHAN ŞİMŞEK
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ŞİMŞEK