Yükseköğretim kurumlarının rekabet avantajlarının belirlenmesi ve vakıf üniversitelerinin rekabet avantajı endeksinin oluşturulması: Bir karma yöntem araştırması
Determining the competitive advantages of higher education institutions and establishing the competitive advantage index of foundation universities: A mixed method research
- Tez No: 745321
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ALİ ÖZDEMİR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 351
Özet
Stratejik yönetim sürecinde karşılaşılan en önemli sorunlardan biri, yükseköğretim kurumlarının sektördeki konumları bakımından diğer yükseköğretim kurumlarıyla, özellikle rekabet avantajları açısından kendilerini karşılaştırabilecekleri bilimsel bir referans noktasının olmamasıdır. Ulusal ve uluslararası literatürde üniversiteleri sıralayan pek çok farklı sıralama yöntemi bulunsa da bu yöntemlerin neredeyse tamamı büyük ölçüde üniversitenin yayın sayısı, patent sayısı, proje sayısı vb. çıktılarına dayanmaktadır. Üniversiteleri yönetim, insan kaynakları ve mali kaynaklar gibi kurumun farklı yönlerini dikkate alarak sıralayan bir çerçeve henüz geliştirilmemiştir. Bu açıdan bu araştırma literatürdeki bu boşluğu doldurmayı amaçlamaktadır. Bu çalışmada, yükseköğretim kurumlarının rekabet avantajları belirlenmiş ve üniversiteleri rekabet avantajlarına göre sıralayan bir endeks oluşturulmuştur. Araştırmada keşfedici ardışık karma yöntem kullanılmış olup, nitel aşamada amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik yöntemi, kapsam geçerliliği çalışmasında ve Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) çalışmasında ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Nitel aşamada 30, kapsam geçerliliği aşamasında 20 uzmana, AHP çalışmasında 11 uzmana ulaşılmıştır. Endeks oluşturulurken Türkiye'deki bütün vakıf yükseköğretim kurumlarının sıralanması amaçlanmıştır. Bu amaçla veri setinde %5'ten daha fazla eksik veri bulunmayan 61 yükseköğretim kurumu sıralamaya alınmıştır. Toplanan büyük miktardaki veriler ışığında, üniversitelerin Basit Toplamsal Ağırlıklandırma (BTA) ve İdeal Çözüme Benzerliğe Göre Sıra Tercihi Tekniği (TOPSIS) ile sıralamaları yapılmış ve Spearman sıralama farkları korelasyon katsayısı ile sıralama korelasyonları analiz edilmiştir. Çalışmanın başlıca bulguları şunlardır: Yükseköğretim kurumlarının rekabet avantajları bakımından sıralanmasında 7 boyut ve 69 performans göstergesine ulaşılmıştır. Bu boyutlar eğitim, araştırma-yayın, finansal kaynaklar, insan kaynakları, yönetim, altyapı ve toplumsal ve ekonomik katkıdır. AHP çalışması sonucu bu boyutlardan sırasıyla araştırma-yayın, eğitim ve yönetim boyutunun geliştirilen endeksin en yüksek ağırlığa sahip ilk üç boyutu olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Yapılan sıralamalarda özellikle bu üç boyut özelinde performansı yüksek olan üniversitelerin üst konumlarda olduğu tespit edilmiştir. Çalışmanın, yarı yapılandırılmış görüşme formu aracılığıyla uzman görüşlerini analiz ederek yükseköğretim kurumlarının rekabet avantajlarını belirlemesi, kodları ve temaları Saldana'nın iki aşamalı kodlama yöntemlerini kullanarak performans göstergeleriyle eşleştirmesi, içerik geçerliliğini Lawshe aracılığıyla değerlendirmesi ve madde ağırlıklarını çok kriterli karar verme yöntemlerini kullanarak AHP metodu ile ortaya koyması bakımından alana katkı sunacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
One of the most important problems encountered in the strategic management process is the lack of a scientific reference point where higher education institutions can compare themselves with other higher education institutions in terms of their position in the sector, especially in terms of competitive advantages. Although there are many different ranking methods that rank universities in the national and international literature, almost all of these methods are largely based on the number of publications of the university, the number of patents, the number of projects, etc. based on its output. A framework that ranks universities taking into account different aspects of the institution such as management, human resources and financial resources has not yet been developed. In this respect, this research aims to fill this gap in the literature. In this study, the competitive advantages of higher education institutions were determined and an index was created that ranks universities according to their competitive advantages. In the research, exploratory sequential mixed method was used, maximum variation method, which is one of the purposive sampling methods in the qualitative stage, criterion sampling method was used in the content validity study and the Analytical Hierarchy Process (AHP) study. 30 experts were reached in the qualitative stage, 20 in content validity stage, and 11 experts in the AHP study. While creating the index, it was aimed to rank all foundation higher education institutions in Turkey. For this purpose, 61 higher education institutions that did not have more than 5% missing data in the data set were ranked. In the light of the large amount of data collected, universities were ranked using Simple Additive Weighting (BTA) and Technique for Order Preference by Similarity to Ideal Solution (TOPSIS), and Spearman rank differences correlation coefficient and rank correlations were analyzed. The main findings of the study are as follows: 7 dimensions and 69 performance indicators have been reached in ordering higher education institutions in terms of competitive advantages. These dimensions are education, research and publication, financial resources, human resources, management, infrastructure and social and economic contribution. As a result of the AHP study, it was concluded that among these dimensions, research-publication, education and management dimensions were the first three dimensions of the developed index with the highest weight. In the rankings, it has been determined that the universities with high performance especially in these three dimensions are in the upper positions. It is thought that the study will contribute to the field in terms of determining the competitive advantages of higher education institutions by analyzing expert opinions through a semi-structured interview form, matching codes and themes with performance indicators using Saldana's two-stage coding methods, evaluating content validity through Lawshe, and revealing item weights with the AHP method using multi-criteria decision-making methods.
Benzer Tezler
- Türkiye'de uzaktan öğretim yapan yükseköğretim kurumlarının örgütsel ve yönetsel açıdan karşılaştırılması
A comparison of Turkish higher education institutions with distance education programmes from an organisational and administrative perspective
TARIK ANIL EKİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve ÖğretimMuğla Sıtkı Koçman ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. AYŞE YILDIZ ÖZSALMANLI
YRD. DOÇ. DR. MÜGE ADNAN
- Örgütsel çeviklik ve öğrenen örgüt etkileşimi: Üniversite yöneticilerine yönelik bir araştırma
Organizational agility and learning organization interaction: A research for university administrators
OYA ÖNALAN
- Üniversitelerde markalaşmanın lise son sınıf öğrencilerinin tercihlerine etkisi: İstanbul'daki özel okullarda bir uygulama
The effect of the branding at the universities on the preferences of the high school year-end students: An application to the private schools in İstanbul
MEHMET EMİN KEKE
- Üniversitelerde iç paydaş öğrencilerinin toplumsal katkı uygulamaları
Social contribution practices of internal stakeholder students in universities
IŞIL BÜYÜKGEBİZ
- Bologna süreci ve yükseköğretim kurumlarındaki yansımaları
Bologna process and its effects on higher education institutions
TUBA ALKANAT AKMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Eğitim ve ÖğretimKocaeli ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü
DOÇ. DR. AHMET NOHUTÇU