Üniversite öğrencilerinin erken dönem uyumsuz şemalarının çok boyutlu mükemmeliyetçilik aracılığıyla akademik erteleme davranışlarına etkisi
The effect of university students' early maladaptive schemas on academic procrastination behaviors through multidimensional perfectionism
- Tez No: 746581
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ PINAR ARSLANTÜRK
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Erken dönem uyumsuz şemalar, çok boyutlu mükemmeliyetçilik, akademik erteleme, Early maladaptive schemas, multidimensional perfectionism, academic procrastination
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Okan Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 143
Özet
Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin erken dönem uyumsuz şemalarının çok boyutlu mükemmeliyetçilik aracılığıyla akademik erteleme davranışlarına etkisini incelemek amaçlanmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkilerin incelenmesinde literatüre dayalı olarak belirlenen bir teorik modelin yapısal eşitlik modeli aracılığıyla test edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaca yönelik olarak nedensel araştırma modeli kullanılarak neden-sonuç ilişkileri ele alınmıştır. Araştırmanın katılımcıları çeşitli devlet üniversitelerinde öğrenim görmekte olan ve gönüllülük esasına dayalı olarak araştırmaya katılmayı kabul eden öğrencilerden oluşmaktadır. Örneklem seçimi ise ölçüt örnekleme tekniği kullanılarak yapılmıştır. Araştırma kapsamında ölçütleri karşılayan 416 katılımcı araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmanın verileri Young Şema Ölçeği Kısa Form-3, Tuckman Akademik Erteleme Ölçeği- Kısa Formu (TAEÖ), Frost Çok Boyutlu Mükemmeliyetçilik Ölçeği (FÇBMÖ) kullanılarak toplanmıştır. Araştırmaya katılmayı onaylayan katılımcılar, çevrimiçi olarak gönüllü katılım formunu ve veri toplama araçlarını doldurmuşlardır. Araştırmanın verileri IBM SPSS 23.0 ve LISREL programları ile analiz edilmiştir. Verilerin analizinde öncelikle normal dağılım şartları incelenmiştir. Normallik varsayımının karşılandığından gruplar arası farkların belirlenmesinde parametrik analiz teknikleri kullanılmıştır. Veriler t testi, ANOVA, Pearson momentler çarpım korelasyonu, basit doğrusal ve çoklu regresyon analizleri ve yol analizi kullanılarak analiz edilmiştir. Erken dönem uyumsuz şema alanlarından onay arayıcılık ve tehditler karşısında dayanıksızlık şema alanlarında cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim şema alanında ise sınıf düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmuştur. Çok boyutlu mükemmeliyetçilik boyutlarında kişisel standartlar boyutunda cinsiyete göre ve hata yapma endişesi boyutunda sınıf düzeyine göre istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar belirlenmiştir. Erken dönem uyumsuz şemalar, çok boyutlu mükemmeliyetçilik ve akademik erteleme toplam puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler tespit edilmiştir. Erken dönem uyumsuz şemalardan duygusal yoksunluk, ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim, kendini feda, cezalandırılma, 13 yüksek standartlar şema alanları çok boyutlu mükemmeliyetçiliğe ait toplam varyansın %28'ini açıklayabilmektedir. Başarısızlık, karamsarlık ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim, terk edilme, cezalandırılma, kusurluluk, yüksek standartlar şema alanları akademik ertelemeye ilişkin toplam varyansın %28'ini açıklayabilmektedir. Çok boyutlu mükemmeliyetçilik alt boyutlarından hata yapma endişesi, kişisel standartlar, yaptığından emin olamama ve düzen alt boyutları akademik ertelemeye ilişkin toplam varyansın %30'unu açıklayabilmektedir. Erken dönem uyumsuz şemalar ve çok boyutlu mükemmeliyetçilik alt boyutları birlikte akademik erteleme değişkenine ilişkin toplam varyansın %42'sini açıklamaktadır. Erken dönem uyumsuz şemalardan ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim, cezalandırılma ve yüksek standartlar şemalarının çok boyutlu mükemmeliyetçilik alt boyutlarından hata yapma endişesi ve kişisel standartlar alt boyutları üzerine direk etkisi belirlenmiştir. Son olarak erken dönem uyumsuz şemalardan iç içe geçme/bağımlılık, ayrıcalıklılık/yetersiz özdenetim; çok boyutlu mükemmeliyetçilik alt boyutlarından hata yapma endişesi ve kişisel standartlar alt boyutlarının akademik erteleme üzerine direkt etkisi belirlenmiştir.
Özet (Çeviri)
In this study, it was aimed to examine the effect of university students' early maladaptive schemas on academic procrastination behaviors through multidimensional perfectionism. It is aimed to test a theoretical model determined based on the literature through the structural equation model in examining the relationships between the variables. For this purpose, cause-effect relationships were examined using the causal research model. The participants of the research consisted of students studying at various state universities who voluntarily agreed to participate in the research. Sample selection was made using the criterion sampling technique. Within the scope of the research, 416 participants who met the criteria were included in the research. The data of the study were collected by using the Young Schema Scale Short Form-3, Tuckman Academic Procrastination Scale-Short Form, and Frost Multidimensional Perfectionism Scale. Participants who approved to participate in the study completed the voluntary participation form and data collection tools online. The data of the research were analyzed with IBM SPSS 23.0 and LISREL softwares. In the analysis of the data, first of all, the normal distribution conditions were examined. Since the normality assumption was met, parametric analysis techniques were used to determine the differences between groups. Data were analyzed using t-test, ANOVA, Pearson product-moment correlation, simple linear and multiple regression analysis, and path analysis. A statistically significant difference was found according to gender in the domains of approval seeking and vulnerability to harm or illness from early maladaptive schema domains. A statistically significant difference was found in the insufficient self-control/self-discipline schema domain according to the class level. In the multidimensional perfectionism dimensions statistically, significant differences were determined according to gender in the personal standards dimension and according to the grade level in the concern over mistakes dimension. Statistically significant relationships were found between early maladaptive schemas, multidimensional perfectionism, and academic procrastination. Emotional deprivation, insufficient self-control/self-discipline, self-sacrifice, punitiveness, and unrelenting standards/hypercriticalness schemas of early maladaptive schemas can explain 28% of the total variance of multidimensional perfectionism. Failure, negativity, Insufficient self-control/ self-discipline, abandonment, punitiveness, defectiveness/ shame, and unrelenting standards/hypercriticalness schema domains can explain 28% of the total variance in academic procrastination. Concern over mistakes, personal standards, doubts about actions, and organization sub-dimensions of multidimensional perfectionism can explain 30% of the total variance in academic procrastination. Early maladaptive schemas and multidimensional perfectionism sub-dimensions together explain 42% of the total variance regarding the academic procrastination variable. Among the early maladaptive schemas, the direct effects of insufficient self-control/self-discipline, punitiveness, and unrelenting standards/hypercriticalness schemas on the multidimensional perfectionism sub-dimensions, concern over mistakes and personal standards sub-dimensions were determined. Finally, it was found that early maladaptive schemas such as enmeshment/dependence, insufficient self-control/self-discipline; and multidimensional perfectionism subdimensions such as concern over mistakes and personal standards sub-dimensions have direct effects on academic procrastination was determined.
Benzer Tezler
- Duygu düzenleme ile erken dönem uyumsuz şemalar, bilişsel esneklik ve ruminasyon arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Investigation of relations between early maladaptive schemas, cognitive flexibility and rumination with emotion regulation
AYŞEGÜL ANAYURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Eğitim ve ÖğretimAnkara ÜniversitesiEğitimde Psikolojik Hizmetler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İLHAN YALÇIN
- Üniversite öğrencilerinde cinsel mitlere inanma düzeyinin erken dönem uyumsuz şemalar ile ilişkisi
The relationship between level of belief in sexual myths and early maladaptive schemas in university students
İBRAHİM KEREM YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE ZİNNUR KILIÇ
- Erken dönem uyumsuz şemaları ile depresif belirtiler ve öz-duyarlık arasındaki ilişki
The relationship between early maladaptive schemas and depressive symptoms and self-sensitivity
ÇİĞDEM YILDIZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiHaliç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DENİZ ŞARLAK
- Üniversite öğrencilerinin erken dönem uyumsuz şemalarının ölüm kaygılarını yordaması
Early maladaptive schemas of predicting death anxiety of the universty students
HATİCE KÜBRA KÜÇÜK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAHİN KESİCİ
- Üniversite öğrencilerinde erken dönem uyumsuz şemalar ile romantik ilişkilerde obsesif kompulsif belirtiler ve ilişki doyumu arasındaki ilişki
Relationship between early maladaptive schemas and romantic relationship obsessive compulsive symptoms and relationship satisfaction in university students
CANSU BATMAN KAVAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Psikolojiİstanbul Okan ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ P. SEVDA BIKMAZ