Dış ticaretin döviz kuru değişmelerine karşı duyarlılığı: Türkiye ve gelişmekte olan ülkeler üzerine bir inceleme
The sensitivity of foreign trade to exchange rate changes: A study on Turkey and developing countries
- Tez No: 748073
- Danışmanlar: PROF. DR. CÜNEYT YENAL KESBİÇ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, İşletme, Economics, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Manisa Celal Bayar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İktisat Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 179
Özet
1990' lı yıllardan itibaren daha da etkili olan küreselleşme, bilgi-iletişim teknolojileri ve ulaşımın gelişmesiyle, ülkeler arasındaki en etkin ekonomik araçlardan biri, döviz kuru ve döviz kuru politikaları olmuştur. Uygulanan döviz kuru politikaları başta dış ticaret olmak üzere diğer makroekonomik değişkenler üzerinde de büyük etki yapmaktadır. Bu yüzden döviz kuru politikalarının seçimi ve bu politikaların uygulanması ile ilgili ülke ekonomilerinde önemli sorunlar yaşanmaktadır. Ülkelerin özellikle de dış ticaret yapısına uygun döviz kuru politikaları belirlemesi ve dış ticaretin diğer ülkeler üzerindeki etkisinin ülkeler tarafından iyi şekilde anlaşılması büyük önem taşımaktadır. Gelişmekte olan ülkeler daha çok ihracatlarını arttırmaya yönelik politikalar uygularken, ihracat hacmini arttırmak için birçok makroekonomik değişkenleri de kontrol etmeye çalışmaktadır. Döviz kurlarındaki değişim oranları ve bu değişimlerin ekonomiler üzerindeki etkileri her ülke için aynı seviyede olmamaktadır. Gelişmekte olan ülke ekonomileri, yapısal farklılıklarından dolayı döviz kurunda yaşanan değişimlerden daha yüksek oranda etkilenmektedir. Bu çalışmada Türkiye dâhil olmak üzere 17 gelişmekte olan ülkenin reel döviz kuru ile dış ticareti arasındaki ilişki incelenmek istenmiştir. Çalışmanın ilk kısmında dış ticaret kavramları, dış ticaretin nedenleri ve teorileri, dış ticareti etkileyen faktörler, dış ticaret politiklarının amaçları ve araçları, dış ticaretin belirleyicileri ve yaklaşımları son olarak ta Türkiye ekonomisinde dış ticaretin gelişimi ile ilgili konulara değinilmiştir. İkinci kısımda döviz kuru tanımları, çeşitleri ve sistemleri, döviz kurunu etkileyen faktörler, döviz kuru oynaklığı ve Türkiye'de uygulanan döviz kuru politikaları gibi döviz kuruna ilişkin kavramsal bir analiz yapılmıştır. Son olarak, üçüncü kısımda ise gelişmekte olan ülkeler ve Türkiye'de reel döviz kuru ile dış ticaret arasındaki ilişki, 1996-2020 dönemine ait veriler kullanılarak panel veri analizi ve zaman serisi analizi yardımıyla test edilmiştir. Öncelikle değişkenler arasında yatay kesit bağımlılık testi yapılmış ve ülkeler arasında bağımlılığın olduğuna karar verilmiştir. Böylelikle ikinci birim kök testlerinden CADF birim kök testi uygulanmıştır. Uygulama sonucu serilerin I(1)'de durağan olduğu ve eş-bütünleşme analizinin yapılabilmesi için gerekli koşulun sağlandığı görülmüştür. Serilerin uzun dönemli ilişkisini test etmek için ise ARDL eş-bütünleşme analizi yapılmış ve reel döviz kurundaki artışın, ihracatı teorik beklentilere uyumlu olarak arttırdığı, ithalatı ise azalttığı sonucuna ulaşılmıştır.
Özet (Çeviri)
With the development of globalization, information communication technologies and transportation, which have been more effective since the 1990s, one of the most effective economic tools between countries has been exchange rate and exchange rate policies. The applied exchange rate policies have a great impact on other macroeconomic variables, especially on foreign trade. Therefore, there are important problems in the country's economies regarding the selection of exchange rate policies and the implementation of these policies. It is of great importance that countries determine exchange rate policies that are suitable for their foreign trade structure and that the impact of foreign trade on other countries is well understood by the countries. While developing countries apply policies to increase the ir exports, they try to control many macroeconomic variables in order to increase ther export volume. The rates of change in exchange rates and the effects of these changes on economies are not at the same level for every country. Developing country economies are more affected by changes in Exchange rates due to their structural differences. In this study, the relationship between the real exchange rate and foreign trade of 17 developing countries, includingTurkey, was investigated. In the first part of the study, the concepts of foreign trade, the causes and theories of foreign trade, the factors affecting foreign trade, the aims and tools of foreign trade policies, the determinants and approaches of foreign trade, and finally the development of foreign trade in theTurkish economy are mentioned. In these cond part, a conceptual analysis of the exchange rate, such as the definitions of exchange rate, its types and systems, the factors affecting the exchange rate, exchange rate volatility and the exchange rate policies implemented in Turkey has been made. Finally, in the third part, the relationship between real exchange rate and foreign trade in developing countries and Turkey was tested with the help of panel data analysis and time series analysis using data from the period 1996-2020. First of all, a cross-section dependency test was performed between the variables and it was decided that there was a dependency between the countries. Thus, the CADF unit root test, which is one of these cond unit root tests, was applied. As a result of the application, it has been seen that the series are stationary in I(1) and provide the necessary condition for cointegration analysis. In order to test the long-term relationship of the series, ARDL cointegration analysis was performed and it was concluded that the increase in the real exchange rate increased exports in line with theoretical expectations and decreased imports
Benzer Tezler
- Bankacılıkta faiz ve kur riski yönetimi ve Türkiye uygulamaları
Interest rate and currency risk management in banking and practices in Turkey
CENGİZ UZUN
- Reel döviz kurunda yanlış dengelenme ve finansal istikrar: Türkiye'de sermaye hareketlerinin rolü
Real exchange rate misalignment and financial stability: The Role of capital movements in Türkiye
MERVE ÜNLÜOĞLU
- Türkiye'de döviz kuru politikalarının olası etkileri
The possible effects of exchange rates policies in Turkey
SÜREYYA YILMAZ
- Avrupa para sisteminin incelenmesi ve Maastricht Anlaşması'nın etkileri
An Analysis of the european monetory system and the effects of the Maastricht Treaty
SEDA SAYINALTIN
- Döviz kuru-dış ticaret ilişkisi: Türkiye örneği
Exchange rate-of foreign trade relationship: The case of Turkey
YUSUF AYGÖREN
