Reel döviz kurunda yanlış dengelenme ve finansal istikrar: Türkiye'de sermaye hareketlerinin rolü
Real exchange rate misalignment and financial stability: The Role of capital movements in Türkiye
- Tez No: 914031
- Danışmanlar: PROF. DR. İLYAS ŞIKLAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Ekonomi, Economics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Anadolu Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İktisat Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
Küreselleşmenin sonucu olarak dış ticaretin gelişmesi, döviz kurunu ekonomilerin dış piyasalardaki rekabet gücünü yansıtan en önemli göstergelerden biri haline getirmiştir. Son yıllarda, döviz kurundaki değerlendirmelerin sadece fiili döviz kuruna göre değil, döviz kurunun denge düzeyi ile uyumsuzluğunun da ölçülerek değerlendirilmesi gerekliliğini savunan yaygın bir görüş vardır. Reel döviz kurunun aşırı değerlenmesi söz konusu ülkenin uluslararası piyasalarda rekabet gücünü zayıflatabilmektedir ve dış ticaret dengesini olumsuz etkileyebilmektedir. Döviz kurundaki yanlış dengelenme olarak bilinen fiili döviz kurunun denge değerinden sapmasının kalıcı bir hal alması ekonomiler için ciddi sorunlara yol açabilmekte, finansal istikrarı ve sürdürülebilirliğini olumsuz etkileyerek finansal krizlere neden olabilmektedir. Finansal sistemin çeşitli risklere ve şoklara karşı dayanıklılığını ifade eden finansal istikrar, ülke ekonomileri ve toplumsal refah açısından son derece önemli bir kavramdır. Finansal serbestleşmeyle birlikte, gelişmekte olan ülkelere yönelik kısa vadeli sermaye hareketleri hızlı bir artış göstermiştir. Yüksek getiri arayışı ile hareket eden ve faiz-kur değişimlerine karşı oldukça hassas olan kısa vadeli sermaye hareketlerinin bir ülkeye ani giriş ve çıkışlar yapması, döviz kurlarında aşırı dalgalanmalara neden olmanın yanında özellikle finansal sistemin sağlam olmadığı ülkelerde finansal sistem üzerinde belirsizlikler ve dalgalanmalar yaratarak finansal krizlere zemin hazırlayabilmektedir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisi için döviz kurundaki yanlış dengelenme, finansal istikrar ve kısa vadeli sermaye hareketleri arasındaki dinamik ilişkiyi incelemektir. Çalışmanın amacı çerçevesinde, Türkiye için 2006:01 – 2024:05 dönemini kapsayan öncelikle finansal istikrar kavramının geniş kapsamlı tanımını içerecek şekilde finansal gelişme göstergesi, finansal kırılganlık göstergesi, finansal sağlamlık göstergesi ve dünya ekonomik gidişat göstergesi olarak dört alt göstergeden oluşan bir makro-finansal istikrar göstergesi oluşturulmuştur. Her birinin beş bileşenden oluştuğu alt göstergelerin hesaplanmasında eşit ağırlıklandırma yöntemi kullanılmıştır. Makro-finansal istikrar göstergesinin oluşturulmasında kullanılan alt göstergelerin ağırlıkları ise ampirik olarak belirlenmiştir. Çalışmanın bir diğer ayağını oluşturan reel döviz kurundaki yanlış dengelenme yüzdesinin ölçülebilmesi için denge döviz kuru faiz paritesi modeli, Balassa – Samuelson modeli, davranışsal denge döviz kuru (BEER) modeli ve pür istatistik model olmak üzere dört farklı model yardımı ile hesaplanmıştır. Bu bağlamda, söz konusu değişkenler arasındaki ilişkiyi incelemek için dört farklı model çerçevesinde ölçülen her bir döviz kurundaki yanlış dengelenme yüzdesi için dört farklı model kurulmuştur ve ölçülen bu yanlış dengelenme yüzdeleri ile oluşturulan makro-finansal istikrar göstergesi ve kısa vadeli sermaye hareketleri arasındaki ilişki VAR modeli aracılığı ile araştırılmıştır. Tahmin sonuçları, kısa vadeli sermaye hareketleri karşısında pür istatistik model hariç diğer modeller için döviz kurundaki yanlış dengelenmenin istatistiki ve teorik olarak beklentilere uygun tepkiler verdiğini göstermektedir. Kısa vadeli sermaye girişindeki bir standart sapmalık pozitif bir şok reel döviz kurunda yanlış dengelenmeye ve reel kurun aşırı değerlenmesine yol açmaktadır. Bu çalışmadan elde edilen nihai sonuca göre, kısa vadeli sermaye hareketleri ve buna bağlı olarak ortaya çıkan döviz kurundaki aşırı değerlenme uluslararası rekabet gücü, cari işlemler dengesi ve finansal istikrar üzerindeki etkileri nedeniyle Türkiye'de mutlaka göz önüne alınması gereken bir olgudur.
Özet (Çeviri)
The development of foreign trade as a consequence of globalization has made the exchange rate one of the most important indicators reflecting the competitiveness of economies in foreign markets. In recent years, there has been a widespread view that exchange rate evaluations should not only be based on the actual exchange rate but also on the misalignment of the exchange rate with the equilibrium level. Overvaluation of the real exchange rate may weaken the competitiveness of the country in question in international markets and adversely affect the foreign trade balance. A permanent deviation of the actual exchange rate from its equilibrium value, known as exchange rate misalignment, can cause serious problems for economies, adversely affect the stability and sustainability of financial conditions, and cause financial crises. Financial stability, which refers to the financial system's resilience against various risks and shocks, is a crucial concept for national economies and social welfare. Along with financial liberalization, short-term capital movements to developing countries have increased rapidly. Sudden inflows and outflows of short-term capital movements, which are highly sensitive to interest rate and exchange rate fluctuations, may cause excessive fluctuations in exchange rates, and these sudden movements may create uncertainties and fluctuations in the financial system and pave the way for financial crises, especially in countries where the financial system is not sound. This study aims to examine the dynamic relationship between exchange rate misalignment, financial stability, and short-term capital movements for the Turkish economy. For the purpose of the study, a macro-financial stability indicator for Türkiye covering the period 2006:01 – 2024:05 has been constructed consisting of four sub-indicators: financial development indicator, financial vulnerability indicator, financial soundness indicator and world economic climate indicator. The equal weighting method was used in the calculation of sub-indicators, each of which consists of five components. The weights of the sub-indicators used in the formation of macro-financial stability indicator were determined empirically. In order to measure the percentage of real exchange rate misalignment which constitutes another pillar of the study, the equilibrium exchange rate was calculated with the help of four different models: the interest parity model, the Balassa-Samuelson model, the behavioral equilibrium exchange rate (BEER) model and the pure statistical model. In this context, to examine the relationship between these variables, four different models were established for each exchange rate misalignment percentage measured within the framework of four different models and the relationship between these measured misalignment percentages and the constructed macro-financial stability indicator and short-term capital movements was investigated through the VAR model. The estimation results show that the exchange rate misalignment in the face of short-term capital movements responds statistically and theoretically in line with expectations for all models except the pure statistical model. A one-standard deviation positive shock in short-term capital inflows leads to real exchange rate misalignment and overvaluation of the real exchange rate. This study concludes that when the overvaluation of the exchange rate is evaluated in terms of its possible effects on a country's international competitiveness, foreign trade deficits and thus current account deficits, sudden net short-term capital movements should be taken into consideration for the Turkish economy.
Benzer Tezler
- Enflasyonla mücadelede istikrar politikaları
Başlık çevirisi yok
BİLGİN ORHAN ÖRGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ZEKAYİ ORHAN
- Kura dayalı istikrar politikalarının etkinliği: 1990-2000 Türkiye örneği
The Efficiency of stabilization policies exchange rate based: The Turkey example (1990-2000)
OĞUZ YILDIRIM
- Gelişmekte olan ülkelerde kur değişimlerinin toplam çıktı üzerine etkileri: Türkiye üzerine bir uygulama
Effects of exchange rate changes on aggregate output in the developing counries: An applicatian for Turkey
AHMET ŞAHBAZ
- Türkiye ekonomisinde, 1988-2010 döneminde reel döviz kuru riskinin reel faiz oranı üzerindeki etkileri
The effects of exchange rate risk on real interest rates in Turkish economy for the 1988 – 2010 period
HAYDAR TÜRKÖZ