Tek kişilik kadın oyunlarında arketipler, kahramanın sonsuz yolculuğu ve hikaye anlatma sanatı
Arcetypes in solo female games, the hero's endless journey and the art of storytelling
- Tez No: 750541
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ SÜNDÜZ HAŞAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Sahne ve Görüntü Sanatları, Performing and Visual Arts
- Anahtar Kelimeler: arketip, kahramanın sonsuz yolculuğu, tek kişilik kadın oyunu, hikaye anlatıcılığı, archetype, hero's eternal journey, one-woman play, storytelling
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Drama ve Oyunculuk Ana Sanat Dalı
- Bilim Dalı: Sahne Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 218
Özet
Türkiye de son yıllarda tek kişilik kadın oyunlarında artış gözlemlenmektedir. Özellikle tiyatroda erkek egemenliğinin yoğun olduğu uzun bir dönemin ardından kadınlar tek kişilik oyunlarla sahnelerde hikayelerini anlatmaya başladılar. Kadınların sahnede kendi dünyasını, varoluş mücadelesini, ataerkil yapı içinde yaşadığı sorunları ve maruz kaldığı şiddeti anlatması ve bu hikayelerin gün geçtikçe artması, kadının erkek egemen düzen içinde kendi yolculuğu ile dişil doğasında oluşan bir uyanışın tiyatrodaki yansımasıdır. İnsan, sözün gücüyle kendi yaşamını var etmiş, kolektif dünya düzeninden, toplumsal yaşamın oluşumdan ve bireysel bilince kadar yaşamsal tüm yapı taşlarını, kurallarını, kurduğu medeniyetlerin anlayışıyla oluşturmuş bir varlıktır. Çalışmamızda; insanlık tarihi boyunca kadına dair anlatılan hikayelerin ve mitlerin günümüz oyunlarındaki kadın karakterlere yansıması incelendi. Kolektif hikayelerin köklerinde oluşmuş ataerkil yapının sözlü kültür üzerindeki baskısı, kadını bitmeyen bir varoluş mücadelesine sürüklemiş, baskılamış, şiddet ile ötekileştirmiştir. Tüm bunlar kadının yaşamsal haklarını sekteye uğratmış ve sorunu tarih boyu büyüterek günümüze kadar taşımıştır. Bu da kolektiften bireysel yaşama kadar ataerkil anlayışta söylenmiş sözün gücünün, yaşamın pek çok alanında kadının konumuna olumsuz şekilde etki ettiğini kanıtlamaktadır. Kadınların yaşam yolculukları erkeklerinkine göre farklı bir mitolojiye sahiptir. Fakat bu farklılık kadının doğası getirdiği bir özelliktir. Dünya düzeni içinde bu cinsiyet farklılıkları ataerkil anlayış egemenliğinde cinsiyetçi bir ayrım ile baskı ve şiddete dönüşmüştür. Başarı, mutluluk, güç üzerine kurulmuş dünyada kadın ötekileştirilip, ikinci planda tutulup, baskılanmıştır. Bahsedilen bu dünya algısı kadını ait olmadığı bir yolculuğa sokmuş ve kendine karşı kazanamayacağı bir savaşa sürüklemiştir. Çünkü kadın bu yolculuğu erkek kahramanın yolu üzerinden vermeye mahkum bırakılmıştır. Kadın bu kısır döngü içinde, doğasına aykırı bir anlayışla kim olduğunu inkar noktasına kadar gelmektedir. Kadınlara ve dişil değerlere karşı var olan önyargıların aslında kadının yetersizliğinden değil ataerkil düzen hakimiyetinde olan kolektif bilinçte oluşmuş yanlış algılardan kaynaklandığı görülmektedir. Kadınlar hala sözlü kültürle birlikte insanlık tarihinde oluşan bu yanlış algının etkilerini yaşamaktadır. Tek kişilik kadın oyunlarındaki hikayelerin derin katmanlı yapısını incelemek için, sözlü kültürde hikayenin kökenlerine, kadın mitlerine, kadın kahramanın yolculuğunda yaşadığı sürece odaklanmak amacıyla çalışmamızı detaylandırdık. Oyunların hikayelerinin kökenlerini daha iyi analiz edip, evvelden günümüze gelen kolektif bağlantıları ve sözlü kültürün izlerinin kadın oyunlarına yansımasını bulabilmek için çalıştık. Oyunları analiz ederken; ataerkil kültür içinde kadının dünyadaki yolculuğunda yaşadığı süreci kolektiften bireysele incelemek için Carl Gustav Jung'un kolektif bilinçdışı ve arketip kavramlarını, sözün doğuşunun kökenlerini anlayabilmek için de hikaye anlatma sanatını, kadın mitlerini ve kahramanın sonsuz yolculuğu kuramını kullandık. Seçilen tek kişilik kadın oyunları bu yöntemlerle analiz edildi. Her yolculuk gibi kadın kahraman da aşması gereken bu yolda çetin bir süreçten geçmektedir. Hatta bu çetin yolculuk eril aklın, değerlerinin ön planda olduğu dünya düzeni tarafından desteklenmemekte ve sabote edilmektedir. Tüm bunlara rağmen kadın günümüzde kendi yolculuğuna çıkabilme cesareti göstererek hikayesini, kendi özgün sesiyle anlatmak için tiyatro sahnesinde yerini almıştır. İşte bu sessiz kalmamak için atılmış büyük, dönüştürücü, cesur bir adımdır. Ancak insanlık tarihinden bugüne kadar kadına dair yapılan her çalışma çok ağır ilerlemiş ve eril düzen tarafından desteklenmediği için de süreç uzamıştır. 21. yüzyıla girdiğimiz bu dönemde çoktan halletmemiz gereken kadın sorunları hala devam etmektedir. Bunun temelini eril düzen anlayışındaki yaşam konforu oluştururken, diğer bir önemli nokta da kadınların kendi içsel yolculuklarına çıkma cesareti bulamamalarıdır. Her kadın kendinden sonra gelecek kadına, çocuğuna, ve dünyada arkadaş olduğu diğer kadınlara bu cesur eylemsel hareketleri borçludur. Bunun içinde bizler sahnelere kadına dair hikayeleri taşıyarak, tezlerimizi kadına dair alanlarda yaparak, içimizdeki dişil yarayı iyileştirebilmek adına kendi yolumuzu yürümeye başlayabiliriz.
Özet (Çeviri)
There has been an increase in one-player women's games in recent years in Turkey. Especially after a long period of male dominance in the theater, women began to tell their stories on the stage with one-man plays. The fact that women tell about their world, their struggle for existence, the problems they experience in the patriarchal structure and the violence they are exposed to on the stage, and the increasing number of these stories is the reflection of an awakening in the feminine nature of women through their own journey in the male-dominated order. Man is an entity that has created his own life with the power of the word, and has created all the vital building blocks, rules, from the collective world order, the formation of social life to individual consciousness, with the understanding of the civilizations he has established. In our study; The reflection of the stories and myths told about women throughout the history of humanity on the female characters in today's plays was examined. The pressure of the patriarchal structure formed at the roots of the collective stories on oral culture has dragged women into an endless struggle for existence, suppressed and marginalized them with violence. All these have disrupted the vital rights of women and have brought the problem to the present day by magnifying it throughout history. This proves that the power of the word spoken in the patriarchal understanding, from the collective to the individual life, negatively affects the position of women in many areas of life. Women's life journeys have a different mythology than men's. But this difference is a feature of the woman's creation. In the world order, these differences in creation have turned into oppression and violence with a sexist distinction under the dominance of patriarchal understanding. In a world built on success, happiness and power, women are marginalized, kept in the background and oppressed. This perception of the aforementioned world has put the woman on a journey that she does not belong to and has dragged her into a war that she cannot win against herself. Because the woman is condemned to make this journey through the path of the male hero. In this vicious circle, the woman comes to the point of denying who she is with an understanding contrary to her nature. It is seen that the prejudices against women and feminine values are not actually caused by the inadequacy of women, but by misperceptions formed in the collective consciousness under the dominance of the patriarchal order. Women still experience the effects of this wrong perception that has occurred in the history of humanity together with the oral culture. In order to examine the deep-layered structure of the stories in single-player women's plays, we have detailed our work in order to focus on the origins of the story in oral culture, the myths of women, and the life of the heroine in her journey. We tried to analyze the origins of the stories of the plays better and to find the collective connections from the past to the present and the reflection of the traces of oral culture on women's plays. When analyzing games; We used Carl Gustav Jung's collective unconscious and archetypal concepts to examine the process of women's journey through the world in patriarchal culture, from the collective to the individual, and the art of storytelling, women's myths and the hero's eternal journey theory to understand the origins of the birth of the word. Selected single-player women's plays were analyzed by these methods. Like every journey, the heroine also goes through a difficult process on this road that she must overcome. In fact, this arduous journey is not supported and sabotaged by the world order in which the masculine mind and its values are at the forefront. Despite all this, the woman has taken her place on the theater stage to tell her story with her own unique voice by showing the courage to go on her own journey today. This is a big, transformative, courageous step to stay silent. In this period when we enter the 21st century, women's problems that we have to deal with still continue. While the basis of this is the comfort of life in the masculine order, another important point is that women cannot find the courage to go on their own inner journey. Every woman owes these brave acts of action to her next woman, her child, and the other women she's befriended in the world. In this, we can start walking our own way in order to heal the feminine wound within us by carrying the stories about women to the stages, by making our theses in the fields of women.
Benzer Tezler
- Beden eğitimi ve spor öğretmeni adaylarının Türk halk oyunları dersine yönelik tutumları ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki
The relationship between physical education and sports teacher candidates' attitudes to the Turkish folk dance course and their personal traits
OKTAY İNALKAÇ
Doktora
Türkçe
2023
SporSakarya Uygulamalı Bilimler ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Öğretmenliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLTEN HERGÜNER
- Kadının kapitalist sisteme ve insan sömürüsüne karşı direnişi ve bir model oyun 'Ben Ulrike bağırıyorum'
Woman's resistance to the capitalist system and humanexploitation and a model game 'I'm Ulrike Screaming'
AYÇA YAVUZOK
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sahne ve Görüntü SanatlarıBahçeşehir Üniversitesiİleri Oyunculuk Ana Bilim Dalı
ÖĞR. GÖR. VAHİDE PERÇİN
- Population ageing in Turkey: Current and prospective co-residence pattern of elderly population
Türkiye'de nüfusun yaşlanması: Yaşlı nüfusun mevcut ve gelecekteki birlikte yaşama örüntüsü
ŞEBNEM CANPOLAT
- İlköğretim okullarında görev yapan öğretmenlerin mesleki doyumları ile kişilik tipleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
The investigation of relationship between job satisfaction and personality types of primary school teachers
MAKBULE BİÇER
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimDokuz Eylül ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞUHEDA ÖZBEN
- Okul psikolojik danışmanlarının kişilik özellikleri ve öz yetkinlik düzeyleri: Ankara ili örneği
Personality traits and self-efficacy levels of school counselors: Ankara province example
GİZEM ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
PsikolojiGazi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEHNİ KOÇ
