Güney Sibirya destanlarında metaforik dönüştürme biçimleri
Types of metaphorical transformations in the Southern Siberian epics
- Tez No: 750588
- Danışmanlar: PROF. DR. ERDOĞAN ALTINKAYNAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ardahan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 251
Özet
Destanlar, millet hayatındaki önemli olayların mitik olgulara dayandırılarak anlatıldığı, toplumların kendi ideal insan tipini yarattıkları, sanat ve estetik zevkleriyle ilgili bilgiler veren ve aynı zamanda toplumların sevinç ve üzüntülerini yansıttıkları anlatı türüdür. Türk düşün sistemi içinde önemli bir yere sahip olan destanlar büyük bir coğrafyaya dağılmış olan Türk milletinin yaşama karşı takınmış oldukları duruşu da ifade eder. İnsan dünyayı bilişsel düzlemde algılayan ve yaşayan bir varlıktır. Bu dünya içinde etkileşime girdiği varlık âleminin dışına çıkmak isteyen insan, hayal dünyasının sınırsızlığına başvurur. İnsanın zihninde yarattığı ve çevresinde var olan varlıkların birtakım özelliğini kendi fiziksel yetersizliğini aşmaya yönelik olarak kullanmak istemesi, metaforik dönüşümlerin kökensel çıkış noktalarından birini oluşturmaktadır. Bu bakımdan fiziksel olarak gücünün yetmediği varlıkların gücünü ödünçleme, ulaşılmaza ulaşma isteği, tehlike karşısında kendini gizleme ihtiyacı gibi tamamen insani ihtiyaçlardan ortaya çıkan metaforik dönüşümler; toplumların düşün dünyalarında yaratmış oldukları sembolik göndergelerin çözümüne de katkı sunmaktadır. Metaforik dönüşümler aynı zamanda, toplumsal bilinçdışında yaratılan kahramanı çıkmış olduğu macerada zafere ulaştırmak için bir vasıta görevi de görmektedir. Varlığın bir bütün olarak kabulü kolektif bilinçdışının derin mahzenlerinden bilinç düzeyine çıkan anlatılarda, metaforik dönüşümlerin örneklemlerinde açık bir şekilde ortaya konulmaktadır. Bu bağlamda özellikle destan anlatılarında kahramanların, atlarının ya da kullandıkları aletlerinin farklı tabakalardaki varlıklara herhangi bir varlık sınırı olmadan dönüşmeleri; Güney Sibirya Türklerinin mistik düşünce sistemi içinde tinsel varlıklar ile aralarında olan sınırsızlığı ifade etmektedir. Bu açıdan canlı ya da cansız nesneler toplumun kendilerine yüklemiş olduğu işleve göre metaforik dönüşüme uğrayabilmektedir.
Özet (Çeviri)
Epics are narrative types in which important events in a nation's life are narrated based on mythical facts, by which societies create their own ideal human type, which provide information about their art and aesthetic pleasures, and at the same time reflect the joys and sorrows of societies. The epics, which have an important place in the Turkish thought system, also express the decisive stance of the Turkish nation, which is spread over a large geography, against the difficulties of life. Human is a being who perceives and experiences the world on cognitive plane. Human who wants to go beyond the realm of existence in which he/she interacts in this world, applies to the limitlessness of imagination. One of the main starting points of metaphorical transformations is that people want to use some features of the beings which they created in their minds and existing around them in order to overcome their own physical inadequacy. In this respect, metaphorical transformations that arise from purely human needs such as borrowing the power of beings that they cannot physically cope with, the desire to reach the unreachable, the need to protect themselves in the face of danger, also contribute to the comprehension of the symbolic referents that societies have created in their worlds of thought. Metaphorical transformations also serve as a means to lead the hero created in the social unconscious to victory in his/her adventure. The acceptance of existence as a whole is clearly demonstrated in the narratives and the examples of metaphorical transformations that emerge from the depths of the collective unconscious to the level of consciousness. In this context, the transformation of the heroes, their horses or the tools they use into different categories of beings without any existence limit, especially in epic narratives, expresses the limitlessness between them and spiritual beings in the mystical thought system of the Southern Siberian Turks. In this respect, animate or inanimate objects can undergo a metaphorical transformation according to the function that society has assigned to them.
Benzer Tezler
- Güney Sibirya Türk destanlarında mekân ve zaman sembolizmi
Symbolism of space and time in epics of South Siberian Turks
BERNA ÖZPINAR
Doktora
Türkçe
2023
Türk Dili ve Edebiyatıİstanbul Kültür ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR KOÇAK
- Güney Sibirya Türk destanlarında gökyüzü ve yer altı ile ilgili mitolojik unsurlar
South Siberia is at the Turkish epics mythologic items about sky and underground
VEYSEL GÜRTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Süleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HALİL ALTAY GÖDE
- Güney Sibirya Türk destanlarında kahramana yardımcı unsurlar
Accessory elements to the hero in South Siberia Turkish epos
HİLAL TÜRKER
Yüksek Lisans
Türkçe
2010
Türk Dili ve EdebiyatıGazi ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
DOÇ. DR. İBRAHİM DİLEK
- Güney Sibirya Türk destanlarında korku
Fear in the Southern Siberian Turkish epics
KAZIM BAŞKÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Süleyman Demirel ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MEHMET ÖZÇELİK
- Orta Asya ve Güney Sibirya Türklerinin kahramanlık destanlarında yardımcı tipler
The helping characters in heroic eposes of Middle Asian and South Siberian Turks
PINAR ZALOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Türk Dili ve EdebiyatıBalıkesir ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET AÇA