Seydişehir alüminasında kalıplamayla seramik malzemelerin üretilmesi
Başlık çevirisi mevcut değil.
- Tez No: 75206
- Danışmanlar: PROF. DR. SERDAR ÖZGEN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Metalurji Mühendisliği, Metallurgical Engineering
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Metalurji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 83
Özet
ÖZET Ülkemizde, gelişen seramik sektöründe alümina kullanımı günden güne artmaktadır. Özellikle elektrik seramikleri, tekstil seramikleri, refrakter uygulamaları ve geleneksel seramiklerde kullanımının ciddi boyutlarda olduğu bilinmekle beraber son ürün olarak alümina seramikleri kullanan bir çok sanayi kuruluşunun olduğu bilinmektedir. Bu sektörler için ihtiyaç duyulan alüminanın büyük bir miktarı ne yazık ki ithal edilmektedir. Bu çalışma, Seydişehir alüminasının seramik değerli alüminaya dönüştürülerek özellikle elektrik seramikleri ve enjeksiyonla kalıplamaya yönelik olarak bu sektörlerde kullanılabilir nitelikteki alümina üretimi amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu çerçevede, XRD, SEM, yaş kimyasal analiz, görünür yoğunluk ve tane boyutu çalışmalarıyla Seydişehir alüminası karakterize edildikten sonra ıslah çalışmalarına başlanmıştır. Alüminanın elektrik seramiklerinde kullanımını engelleyen Na20 içeriği yıkama çalışmalarıyla kabul edilebilir seviye olan %10 mertebelerine düşürülmüş, 1200 °C'de yapılan kalsinasyon işlemiyle yüksek orandaki geçiş faz alüminalannın kararlı faz a-AfeCVya dönüşümü sağlanmış, vibrasyonlu öğütme işlemiyle de tane boyutu 10 um'nun altına düşürülmüştür. Islah edilen Seydişehir alüminası bu işlemden sonra enjeksiyon kalıplama için hazırlanmıştır. Bunun için çeşitli bağlayıcı sistemleriyle çalışılmış ve ana bağlayıcı olarak polipropilen uygun görülmüştür. Enjeksiyon kalıplama ve çok düşük hızlarda bağlayıcı giderme çalışmalarından sonra sinterleme işlemlerine geçilmiş ve sinter sıcaklığını düşürücü katkılarla 1400 °C'de teorik yoğunluğun %90'ına, 1600 °C'de ise teorik yoğunluğun %95'ine ulaşılmıştır. Yapılan tüm işlemler sonrası metalurjik değerli Seydişehir alüminası seramik değerli alüminaya dönüştürülerek ülkemiz sanayisinin hizmetine sunulmuştur. IX
Özet (Çeviri)
SUMMARY PRODUCTION OF MOLDED CERAMIC MATERIALS FROM SEYDİŞEHİR ALUMINA POWDERS The alumina chemicals industry has become a global enterprise in which most of the world's major aluminum firms participate. Current world production capacity for alumina is almost 40 million tonnes annually. Approximately 92% of this for smelting to aluminum metal. The remaining 8% is converted to alumina chemicals products. Today, a wide variety of alumina chemicals products with a broad range of properties is available on the world market from numerous suppliers. These products are used in many commercial applications involving thousands of end products used daily by people all over the world. Products containing alumina chemicals in one form or another include electrical insulators, abrasives, industrial ceramics, electronic substrates, refractories, fine chine, glass, cement, coating, airborne ceramics, biomedical ceramics, and many others. Figure 1 traces aluminum oxide from its origin at the bauxite mine trough various processing stages to a wide variety of end uses. Alumina is produced worldwide in tonnage quantities for the aluminum and ceramics industries using the Bayer process. The principal operations in the Bayer process are the physical beneficiation of the bauxite, digestion (in the presence of caustic soda NaOH at an elevated temperature and pressure), clarification, precipitation, and calcination, followed by crushing, milling, and sizing. During the digestion, most of the hydrated alumina goes into solution as sodium aluminate, and insoluble compounds of iron, silicon, and titanium are removed by settling and filtration. Al(OH)3 + NaOH -> Na+ + A!(OH)'4 ( 1 )BAUXITE MIKE CRUSH ER ryer ' caiximrg ETUI ABRASIVE CRABE wjxrn electric arc furnace csode »row n.-sn>“«.oraBim mist abrasives CESQCAL GRADE uman ^ ftETRACTORY CRASt Munra METAL CRAPE RABXITE rod MILL BAYER PROCES! REFIIIStT AUMJJU _ TKiRnnun”flo» flasb calcirer CALCIREP SCALE _L PELLLIJUR »FBMKACOTICALS- » flame kexarqarts- -raxEBS t Cannes - -»ACTIVATES ALBKIRA. PRIMARY ALimiira ma murua * shaft icnjr ismnuc) TAMLAR ALOHltU ¦LOW MS» AlOMHA- -Biee purity aumma-. FILLERS < COATIRSS- - D1UIU6EI1TS -noKDAHTS, wis. orcakic lakes - paper nuu»cnniE -SÎBADE TEEATMTn - CEMENT UATERPROOFIVC -emmlkik fluid -LEATHER lARJJIPG -hater minai -CLASS l CERAMICS -TOOTHPASTE - DEODORARTS -ARTACIBS -COSMETICS -CARPET 1ACKIK -roAM s solid elastics -PLASTIC «IU IKSBLATIOK ¦E electric CRUDE KBITE, Pin, I MOT FUSE» ALUM1RA“ jxmua ”ı suns' il 1 PAIRTS. PAW ADBCSTVKS, KUBBER ¦ULLPAPEK. UAXE5 DTI, PAIRI. PAPER, BUBSER 'CLAOS PROCESS SOLFISt RECOVERY ADSORSERT Ft» CASES. LIQUIDS DESICCA8TE PETROLEDH REFHIKC CATALYST SUPPORT. ABTO EXHAUST VBITEUARX. PIRI CURA PORCELAIR UnDLATORS. SPARK FLOSS KIUI PQRWITORE miiuic BOlttS. SAPPHIRES TOOLS tülısbırs cohpoutos substrates ı microchips, cataltsts trahslvcewt aurora prosbcts class. ceramics retractories keldik electrode coat1rc EPDXY. SILICOIIE, POLYESTER CATALYST «9PP0RT BEDS ABRASIVES HHITE FUSED ABRASIVE BRAIR flR FDSB> ABRASIVE GRAll IH POSE» ABRASIVE CM» Figure 1. Speciality Alumina Production Flowchart! l,p 7]. After cooling, the filtered sodium aluminate solution is seeded with very fine gibbsite Al(OH)3, and at the lower temperature the aluminum hydroxide reforms as the stable phase. The agitation time and temperature are carefully controlled to obtain a consistent gibbsite precipitate. The gibbsite is continuously classified, washed to reduce sodium content, and then calcined at 1 100-1200 C. Al(OH> must be calcined at 1150-1200 °C for obtain a-Al203. Corundum, a-Al203, is the only thermodynamically stable form of aluminum oxide. Its excellent XIthermal, mechanical and dielectric properties make it one of the most important ceramic raw materials. If the calcination temperature lower than 1150 °C thermal decomposition of trihydroxides and oxide hydroxides is not accomplished (except diaspore) and metastable transition phases of alumina (gamma, delta, theta, kappa, chi, eta, rho) occurs. These transition phases have poor sinterability and poor grindability. They are also induce laminations, shrinkage, and distortions in the final ceramic product. Bayer-processed alumina consists of solid agglomerates rather than individual primary particles. Breaking down the agglomerates by grinding results in many advantages, including denser compacts, lower firing shrinkage, lower firing temperatures, lower tendency for lamination and warpage, and, most important of all, better-fired micro structures. Several different types of grinding equipment have become available for preparing ceramic materials in the finer sizes for forming operations. These include, vibratory grinding, Attrition, conventional ball milling, and fluid energy milling. Alumina is a dominant ceramic material not only because of its superior mechanical, thermal, and chemical properties, but also because of outstanding electrical properties that make it excellent low-tension and high-tension insulator. The electrical properties make it adaptable for use in applications ranging from electronic substrates to spark plug insulators. Resistivity is affected by phases present, secondary-phase distribution, alkali content, and temperature. Dielectric strength is a function of temperature, specimen thickness, porosity, and silicate glass- phase concentration and distribution. Owing to Bayer process (digestion in the presence of caustic soda NaOH) alumina has Na2Ü contamination. Presence of Na2 has significant effect on the conductivity or dielectric losses for alumina dielectrics. Most commercial electrical insulator compositions in the high-alumina class have been based on the use of Bayer process alumina of reduced alkalinity (below 0.2% Na20). The selection of alumina dielectric forming operation is very dependent on the size, shape, and dimensional tolerances of the product. Forming types of alumina ceramics are pressing, plastic-forming, and casting. XIIIn plastic forming, feed material in a continuous, sectioned, or granular form that exhibits plastic behaviour when compressed is consolidated and deformed into a particular shape. Injection molding is a major polymer fabrication process used especially for the high-productivity forming of the part with a thin wall and a complex shape. For alumina injection molding, special abrasion-resistant steels must be used in high wear areas. The organic binder system must be formulated to facilitate both flow in forming and burnout during firing. In Seydişehir, the purpose of the process is production of the metallurgical grade alumina. Owing to this kind of process Al(OH)3 is calcined at 1000 °C for dehydration of aluminum trihydroxide. This is because, Seydişehir alumina powders have metastable transition phases. Bayer-processed Seydişehir alumina powders have coarse particle sizes. Another property of these aluminas is high Na20 contamination. All of these properties make it non-ceramic grade. The aim of this study is to find out process conditions for production of injection molded electrical ceramics from Seydişehir alumina powders. The first step of the process is characterization of Seydişehir aluminas. This step involves: particle size analysis, SEM analysis, chemical analysis, and XRD analysis. Particle size analysis and SEM analysis show that Bayer-processed Seydişehir alumina powders have broad range of particle size distribution from submicron to higher than 125 um. Chemical analysis shows that these aluminas have high soda contamination about 0.3 percent. Also XRD analysis shows that Bayer-processed Seydişehir alumina powders have both transition and alpha phases. The second step of the process is improvement of these aluminas. For improvement, these operations are used: calcination (at different temperatures), XRD analysis, washing (in different solutions), chemical analysis, grinding (with different techniques), particle size analysis, and SEM analysis. With calcination, the XRD results are show that all of the transition phases are converted to corundum at 1200 °C. By the help of washing, Na20 content of Bayer- processed Seydişehir alumina powders is reduced. Chemical analysis shows that Na20 content of washed in cold water aluminas is 0.11 percent. The last operationgrinding is done by the help of attritory and vibratory grinding in dry and wet conditions before and after calcination. Particle size and SEM analysis show that grinding after calcination is very effective. With 16 hours grinding after calcination is enough for obtain smaller particles than 15 urn. After all these operations Bayer-processed Seydişehir alumina powders are became ceramic grade alumina, and this alumina can be used for ceramic forming. Owing to purpose of this thesis only injection molding type of forming is achieved. Before forming, the binder system is prepared by various thermoplastics, waxes and lubricants. Optimum binder composition is consisted of polypropylene and paraffin waxes, and binder-alumina composition is mixed with the screw of the injection molding machine. After the mixing operations plastic forming is done at different binder-alumina ratio. The forming step is done in the screw type injection- molding machine. The molding conditions show that suitable temperature was between 160 °C and 200 °C. Before final sintering, binder phase must be removed from the molded part. Binder removal is a key step for successful ceramic injection molding. In this process binder removal is achieved by two different types of thermal degradation. One of is evaporation and the other is draining through a porous bed. The results of the binder removal show that porous bed method is more effective than the evaporation of binder. The last step of the process is sintering. Injection molded alumina parts are sintered at different temperatures of 1400 °C to 1600 °C. To achieve 80% theoretical density of final product, molded parts must be sintered at 1600 °C for 2 hours. 80% theoretical density is inadequate for electrical alumina ceramics applications. Some additives are used (for example MgO, SİO2, TİO2, Mn304, Cr203) to enhanced higher density values. The specimens are prepared with pressing. By using Mn3Û4 and TİO2 additives 95% theoretical density is achieved. Finally, by the help of improvements of Bayer-processed Seydişehir alumina powders injection molded parts are produced. XIVIn our country, ceramic sector have grown up. Day by day consumption of ceramic grade aluminas are increased. Especially, it is used for electrical ceramics, textile ceramics, ordinary ceramics and refractories but huge quantities of aluminas have been importing. With this thesis, Seydişehir alumina powders are converted to ceramic grade alumina. Thus, these powders can be used for above mentioned ceramic sectors. xvBOLUM 1 GİRİŞ VE AMAÇ Günümüzde alumina kimyasallan dünyanın bir çok bilimsel, teknolojik ve endüstriyel uygulamalarında araştırılmakta ve kullanımı günden güne artmaktadır. Alüminanın dünyadaki üretim miktarı 1996 verilerine göre yıllık 42.7 milyon tondurfl]. Bölgelere göre Dünya alümina üretim yüzdeleri şekil 1.1. 'de verilmiştir. Şekil 1.1. Dünya Alümina Üretiminin Bölgelere Göre Paylaşımı[2]. Alüminyum, oksijen ve hidrojen, AI2O3, AIOOH ve Al(OH)3 olarak üç kristalin bileşim formundadır. Saf, stokiometrik tanımlanan alüminyum oksit korund (a- AI2O3) olarak oluşur. AIOOH ise diaspor (a-AlOOH) ve böhmit (y-A100H) olarak; trihidroksitler ise bayerit (a-Al(OH)3), gibsit (y-Al(OH)3) ve nordstrandit olarak mevcutturlar[3].Son yüzyıldan itibaren gibsit, diaspor ve korund mineral olarak bilinmektedir. Bayerit ve böhmit 1920, nordstrandit ise 1956'da üretilen ilk sentetiklerdir[3]. Uluslararası terminolojide kabul edilen ön ekler olarak a, hekzagonal paketli yapıyı isimlendirmek için (örneğin korund, diaspor ve bayerit) kullanılır. Kübik paketli yapı için (gibsit ve böhmit) y kullanılmalıdır. Moleküler su içermeyen yapılarda trihidrat veya monohidrat tabirlerini kullanmaktan kaçınılmalıdır[3]. Yukarıda bahsedilen terminolojilerin kıyaslanması tablo 1. l.'de verilmiştir. Alümina seramik alanındaki araştırma, geliştirme ve üretim teknolojisi yıllardır gelişmekte ve sonuç vermektedir. Malzeme maliyeti ve güvenilirliği, malzeme hacmi, kaybolmayacak lider pozisyonu alüminayı güvenilir bir şekilde ürettirmektedir. Alümina doğasındaki çeşitlilik ciddi şekilde kristal formuna, emprüte içeriğine ve partikül çapma bağımlıdır. Kullanıma göre arzulanan fiziksel özellikler ayrıca bir çok ticari alümina toz çeşitlerini uygun görmektedir. Tablo 1.1. Terminolojilerin Kıyaslanması[3]. Günümüzde geniş yelpazeli alümina kimyasalları çeşitli kaynaklardan dünya pazarında sağlanabilmektedir. Bu ürünler dünyanın dört bir tarafındaki insanlar tarafindan her gün binlerce ürünü içeren ticari uygulamalarda kullanılmaktadır. Bunlardan bazıları, elektrik izolatörleri, diş macunu, plastik, kağıt, boya, endüstriyel seramikler, elektronik yapılar, refrakterler, sentetik mermer, ince porselen, optik cam, aşındırıcı ve parlatıcılar gibi ürünlerdir[3].Bayer Prosesiyle, seramik endüstrisi ve alüminyum üretimi için elde edilen alümina bu endüstrilerde oldukça fazla kullanım alanına sahiptir. Ülkemizde Bayer Prosesiyle alümina ve alüminyum üretimi 1973 yılında üretime geçen 200000 ton/yıl alümina, 60000 ton/yıl alüminyum üretim kapasitesi bulunan Etibank Seydişehir Alüminyum Tesislerinde gerçekleştirilmektedir [4]. Alüminyum metalinin temel hammaddesi boksittir. Boksit cevherleri içinde bulunan en önemli mineraller: Gibsit (Al(OH)3 veya AI2O33H2O), Böhmit (AIOOH) veya Diasporittir (AI2O3H2O) [5,s 243-244]. Günümüzdeki en yaygın uygulama boksitlerin Bayer prosesinde NaOH çözeltilerinde çözümlendirilmeleridir. Bayer Prosesiyle alümina üretiminin başlıca 3 işlem kademesi vardır. Bunlar sırasıyla, çözümlendirme, çöktürme ve kalsinasyon işlemleridir. Bu işlemleri takiben Seydişehir'de üretilen AfeCVnın metalurjik spesifikasyonlanndan dolayı seramik malzeme olarak kullanımı kısıtlanmaktadır. Seydişehir alüminası düşük sıcaklıkta yapılan kalsinasyondan dolayı yüksek oranlarda geçiş faz alüminası içermekte, dolayısıyla kararlı alfa faz yüzdesi düşük seviyelerde kalmaktadır. Çözümlendirmede kullanılan sodyum hidroksitten dolayı yüksek oranlardaki Na20 içeriği elektriksel özellikleri etkileyen temel faktör olmaktadır. Seramik değerli alumina özelliklerini etkileyen bir diğer önemli faktörde Seydişehir alüminasının iri tanelerden oluşmasıdır. Yukarıda bahsedilen spesifikasyonlanndan dolayı Seydişehir alüminasının seramik malzeme olarak kullanılabilmesi için özelliklerinin iyileştirilmesi şarttır. Bu çalışmada kalıplama aşamasından önce karakterize edilen tozların özellikleri belirlenmiş ve bu sonuçlara göre proses basamakları saptanmıştır. Yapılan yaş kimyasal analizde Seydişehir alüminasının empürite içerikleri belirlenmiş ve elektrik yalıtkanlığını olumsuz yönde etkileyen sodyum içeriğinin %0.3 seviyelerinde olduğu saptanmıştır. Tane boyutu ve taramalı elektron mikroskobu analizleriyle Seydişehir alüminasının ince tanelerin yanısıra 125 um üzerine varan tanelerden oluştuğu görülmüştür. X-Işınlan difraksiyon analizleriyle de alfa alüminayla beraber geçiş faz alüminalannm varlığı tespit edilmiştir.Islah çalışmalarında sodyum içeriğini düşürebilmek için HC1, H2S04 ve saf su ortamlarında yıkama yapılmıştır. Yıkama işlemi 20 ve 75 °C'de gerçeldeştirilmiş ve yıkama verimini artırmak için şiddetli karıştırma sağlanmıştır. Yapılan yıkama işlemleri sonrasında yaş kimyasal analiz yapılarak sodyum miktarındaki azalmalar incelenmiştir. Geçiş faz alüminalannı kararlı a-alüminaya dönüştürebilmek için kalsinasyon çalışmaları gerçeldeştirilrniştir. Kalsinasyon işlemleri 1 100 ve 1200 °C de 1 ve 2 saat boyunca gerçekleştirilerek a-alümina dönüşümü incelenmiştir. Tane boyutunu düşürebilmek için atritör ve vibrasyon öğütmeleri yapılmıştır. Atritör öğütmesi, kuru ve yaş ortamlarda, vibrasyon öğütmesi kuru ortamda gerçeMeştirilmiştir. Öğütmeler sonucunda yapılan tane boyut analizi ve taramalı elektron mikroskobu çalışmalarıyla tane boyutları ve şekilleri kryaslanmıştır. Öğütülen tozların elektrokinetik davranışlarının değişimlerini inceleyebilmek amacıyla zeta potansiyel ölçümleri gerçeUeştirilmiştir. Bu işlemler sonrası kalıplama çalışmalarına geçilmiştir. Enjeksiyonla kalıplama için izotaktik polipropilen, parafin ve stearik asit'ten oluşturulan bağlayıcı bileşimiyle çalışılmıştır. Bu bağlayıcı bileşiminin kalsinasyon öncesi ve sonrası öğütülen tozlarla kalıplanabilirliği incelenmiştir. Enjeksiyonla kalıplama sonrası uçurma ve poröz yatağa akıtma yöntemleriyle bağlayıcı giderme işlemleri gerçekleştirilmiş ve bu iki yöntem kıyaslanmıştır. Bağlayıcısı giderilen parçalar 1400, 1500 ve 1600 °C'de sinterlenerek yoğunlukları ölçülmüştür. Kuru toz presinde yapılan çalışmalarda SİO2, Ti02, MgO, MnO ve C03O4 katkılarının sinterlemeye etkileri incelenmiştir. Kalsinasyon öncesi ve sonrası öğütülen alüminanın bu katkılarla beraber kalıplanmasında polimer esaslı bağlayıcı yerine taneleri birarada tutabilmek için saf su kullanılmıştır. Kalıplanan numuneler 1400, 1500 ve 1600 °C'de sinterlenerek yoğunlukları ölçülmüştür.
Benzer Tezler
- Seydişehir alüminasından alüminyum nitrür toz üretimi
Production of aluminum nitride powders from Seydişehir alumina
ERHAN VOLKAN KIZILIRMAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Metalurji Mühendisliğiİstanbul Teknik ÜniversitesiMetalurji ve Malzeme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ONURALP YÜCEL
- Seydişehir aluminasının metalografik parlatıcı olarak kullanım imkanlarının araştırılması
Başlık çevirisi yok
M.SERHAT BAŞPINAR
- Yerli kaynaklardan reaktif alümina üretimi ve karakterizasyonu
Reactive alumina production from domestic raw materials and its characterization
FEYZA TERZİER
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Seramik MühendisliğiAfyon Kocatepe ÜniversitesiMalzeme Bilimi ve Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. BETÜL ABİ
- Alüminanın extrüzyonla şekillendirilmesi
Forming of alumina by extrusion
MUSTAFA KIRAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Seramik MühendisliğiAfyon Kocatepe ÜniversitesiSeramik Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. FARUK EMRULLAHOĞLU
- Seydişehir alüminasının termolüminesans özelliklerinin karakterizasyonu ve doz-cevap özelliklerinin araştırılması
Characterization of thermoluminescent properties of Seydişehir alumina and investigation of properties of dose response
ERDEM UZUN
Doktora
Türkçe
2008
Fizik ve Fizik MühendisliğiYıldız Teknik ÜniversitesiFizik Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YASEMİN YILDIZ YARAR