Yapılı çevre üretiminde pazarlık usulü neo-liberalizm: Kayseri modeli
Haggling neo-liberalism in the production of built environment: model of Kayseri
- Tez No: 752073
- Danışmanlar: PROF. DR. NEŞE GURALLAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Mimarlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 212
Özet
Neo-liberal politikalar kentleri ülkeden ülkeye, kentten kente değişen stratejiler ile şekillendirmektedir. Kentlerdeki bu farklılığın temel nedeni neo-liberlizmin yerel gelenekleri, yerel aktörleri ve yerel dinamikleri kullanmasından kaynaklanmaktadır. Neo-liberal politikalar kentsel müdahaleyi teşvik ederken aynı zamanda yeni devlet yapılanmasını içeren neo-dirigisme yaklaşımı ile yerel yönetimleri şekillendirmektedir. Bu bağlamda tezde Türkiye'de 1980 sonrasında başlayan neo-liberal politikaların en çok hissedilmeye başladığı 2000 sonrası dönemde neo-dirigisme ve neo-liberal politikaların etkisinde Kayseri kentinin gelişimi araştırılmıştır. Neo-liberal politikaların her kentte farklı stratejilerle kentsel gelişimi etkilediği varsayımından yola çıkarak kentsel mekânın yeniden üretimi sürecinde yapılı çevre üretiminde Kayseri kentine özgü uygulamalar araştırılmıştır. Bu bağlamda yeni kamu müdahalesi (neo-dirigisme) ve neo-liberal politikalar etkisi ile Kayseri kentinde, büyük ölçekli kentsel projelerin kentsel gelişime etkisi, imar planı değişiklikleri ve bu değişimlerin rant artışına etkisi araştırılmıştır. Büyük ölçekli kentsel projeler ve çevresindeki dönüşümde; 1986 yılı planı, 2006 yılı 2017 yılı ve günümüz durumundaki değişimler plan karşılaştırma yöntemi ile ele alınmıştır. Büyük ölçekli projelerin yapıldığı dönem itibariyle arsa rayiç bedellerine olan etkisinin anlaşılabilmesi için rant artışının değerlendirilmesi yöntemi kullanılmış ve 2002, 2006, 2010, 2014 ve 2018 yılları arsa rayiç bedelleri enflasyon hesabı yöntemi ile değerlendirilmiştir. Tezin ana bulgusu neo-liberal politikalar ve neo-dirigisme etkisi ile kentsel mekânın üretiminde rantın paylaşım aracı olarak bağış mekanizmasının Kayseri kentine özgü bir uygulama olduğudur. Bağış mekanizmasının anlaşılabilmesi için Kayseri Büyükşehir Belediyesi, Kocasinan Belediyesi, Melikgazi Belediyesi ve Talas Belediyesinin faaliyet raporlarında yer alan toplam gelirdeki yıllar içinde bağış miktarları araştırılmıştır. Bununla birlikte Kayseri kentinde yaygın bir uygulama olan bağış mekanizmasının anlaşılabilmesi amacı ile Kayseri belediyeleri ve İstanbul belediyeleri bağış miktarları karşılaştırılmıştır. Belediyelerin imar planı değişiklikleri ile oluşan ranttan bağışlar yoluyla pay aldığı bir süreç söz konusu olduğundan belediyelerin imar planı değişiklik talepleri incelenmiş ve bağışların imar planı değişiklikleri ile ilişkisi araştırılmıştır. En fazla imar planı değişiklik talebi olan Melikgazi Belediye'sinin bağış karşılaştırmalarında da ilk sırada yer alması çalışmanın bulguları arasındadır. Diğer bir önemli bulgu ise özellikle büyük ölçekli kentsel projelerin yapıldığı yıllarda bağış oranlarında anlamlı bir artış olmasıdır. Tezde Kayseri Kentinin geçmişten gelen ticaret geleneğinin etkisinde rantın paylaşımında yapılı çevrenin oluşumunda yer alan aktörlerin kazan-kazan, ya da kârından zarar etme kısacası pazarlık usulü neo-liberalizm stratejisi ile kentsel gelişimi etkilediği sonucuna varılmıştır.
Özet (Çeviri)
Neo-liberal policies shape cities with variable strategies that are changing country to country, city to city. The main reason for this difference in cities is that neo-liberalism uses local traditions, local actors and local dynamics. While neo-liberal policies promote urban intervention, at the same time they shape local governments with the neo-dirigisme approach, which includes new state structuring. The neo-liberal policies started after 1980 in Turkey and were mostly started to feel effects in the post-2000 period; in this context, the urban development of Kayseri after 2000's which is in the influence of neo-dirigisme and neo-liberalism had been researched in the thesis. Based on the assumption that neo-liberal policies affect urban development with different strategies in each city, indigenous interventions in the production of built environment and the process of reproduction of urban space of Kayseri were investigated. In the neo-liberalism and neo-dirigisme context, the effects of large scale of urban projects to urban development, changing the urban development plans and their effects to urban rent were researched in Kayseri. In the transformation of the large-scale urban projects and their immediate surroundings, the comparison of plan method has been utilized; and the changings of 1986, 2006, 2017 and recent status are determined. So as to understand the intelligibility of the effects of large-scale urban projects to current market value as the time of their built period, inflation account method was used for rent increase in 2002, 2006, 2010, 2014, and 2018. The main finding of the thesis, as a share tool of rent in the production of space with the effect of neo-liberal policies and neo-dirigisme; the donation mechanism is indigenous application in Kayseri. In order to comprehend the donation mechanism, annual amount of donation in total revenue was researched in activity reports of Kayseri Metropolitan Municipality, Kocasinan Municipality, Melikgazi Municipality and Talas Municipality. In the meantime, the donation is common practice in Kayseri beside the donation amount of Kayseri and Istanbul municipalities was compared in order that the indigenous condition of Kayseri can be comprehended. There is a matter of the process of taking share from donations to Municipalities with changing the development plans, the changing demands of municipalities and the donation relations with changing development plans were researched. One of the main findings of this research is that more changing development plan demands and more donations are in Melikgazi Municipality. The other important main finding is that there is significant increase of donation when especially the mega scale urban projects have been built. With the effect of trade tradition from history of Kayseri, it is concluded that stakeholders in built environment affect urban development with win-win and/or lose money from profit briefly haggling neo-liberal strategy.
Benzer Tezler
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- Demir-çelik sektörünün yönetim ve organizasyon sorunları ve bazı öneriler
Başlık çevirisi yok
GÖKHAN HAYMANA
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
İşletmeİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL EREN
- Gümrük Birliği sürecinde Türkiye'nin demir çelik ticareti performansı: 1996 - 2014
Iron and steel trade performance of Turkey in the Customs Union process: 1996 - 2014
YASİN BIYIK
Doktora
Türkçe
2019
Ekonometriİstanbul Teknik Üniversitesiİşletme Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NEDİME LERZAN ÖZKALE
- Mimarlık teorisi ve eleştirisinin taktiksel potansiyelleri: Yapılı çevre üretiminde enstrümanlaşmaya karşı özgürleşme potansiyeli olarak taktiksel eylemlilik
Tactical potentials of architectural theory and criticism: Tactical action as liberation potential against instrumentalisation in build environment
AYŞEGÜL ÇAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Mimarlıkİstanbul Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYŞE ŞENTÜRER
- Kentsel mekân ve sermaye: İstanbul Sultanbeyli'de toplumsal ve mekânsal değişim
Urban space and capital: Social and spatial change in Sultanbeyli, Istanbul
BİNNAZ KAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
SosyolojiAnadolu ÜniversitesiSosyoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ F. AYŞİN KOÇAK TURHANOĞLU