Geri Dön

Yetişkinlerde şema modları, kişiler arası bağımlılık eğilimi ve kendini sabotaj arasındaki ilişkilerin incelenmesi

Examination of the correlation between schema modes, interpersonal dependency tendency and self handicapping in adults

PDF İndir

  1. Tez No: 753070
  2. Yazar: NEDİM AK
  3. Danışmanlar: PROF. DR. FERİDE GÖKBEN HIZLI SAYAR
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Psikoloji, Psychology
  6. Anahtar Kelimeler: Yetişkinlerde şema modları, kişiler arası bağımlılık, kendini sabotaj, otonomi, Schema Modes in Adults, Interpersonal Dependency, Self-Handicapping, Autonomy
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Üsküdar Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Klinik Psikoloji Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 103

Özet

Bu araştırmada; hayatımızın erken dönemlerinden itibaren gelişerek gelip, yetişkin yaşamlarımızda dünyayı, kendimizi ve öteki insanları algılamamızı etkileyen şemaların anlık deneyimlenen modlarının, ötekiyle kurduğumuz ilişkilerin niteliğini doğrudan etkileyen kişiler arası bağımlılık ve yaşam mücadelesindeki başarı-başarısızlık dengesiyle ilintili kendini sabotaj değişkeni ile ilişkisine bakılmıştır. Araştırmanın örneklemini, 2021-2022 eğitim döneminde çoğunluğu lisans ve lisansüstü olan 215 yetişkin birey oluşturmaktadır. Katılımcıların 120'si(%55,8) kadın, 95'i(%44,2) erkek bireylerden oluşmaktadır. Araştırmada, araştırmacı tarafından hazırlanan, eğitim-cinsiyet-gelir vb. bilgileri ölçen Kişisel Bilgi Formu ile Ulusoy(2010) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan ve Hirschfeld ve diğ.,(1977) tarafından geliştirilen Kişiler Arası Bağımlılık Ölçeği, Akın(2012) tarafından Türkçe'ye uyarlanan, Jones ve Rhodewalt(1982) tarafından geliştirilen Kendini Sabotaj Ölçeği ve son olarak Soygüt ve ark.,(2019) tarafından Türkçe uyarlaması yapılan Lobbesteal ve diğ.,(2010) tarafından geliştirilen Şema Mod Envanteri(ŞME-3) kullanılmıştır. Araştırmanın hipotezleri, ölçek puanları arasındaki ilişkilerde Pearson Korelasyon Analizi, gruplar arası farklarda Kruskal Wallis H Testi ve Bağımsız Gruplar T-tesi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgular sonucuna göre, cinsiyete göre anlamlı farklılar tespit edilmiştir.Erkeklerin kadınlara göre daha saldırgan ve kontrolcü olduğunu ileten literatüre paralel olarak; büyüklenmeci, zorba-saldırgan, entrikacı/manipülatif ve kurnaz avcı modlarında erkeklerin kadınlardan daha yüksek olduğu gözlenmiştir. Kişiler arası bağımlılığın otonomi boyutunda ise kadınların erkeklerden daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu bulgu literatürle uyuşmamaktadır. Bir diğer değişken olan kendini sabotajda, literatürle benzer şekilde, erkeklerin kadınlardan daha yüksek olması dikkati çekmiştir. Mutlu çocuk ve sağlıklı yetişkin modunun kendini sabotajla negatif yönde anlamlı bir ilişkisi bulunmuştur. Bu durum hem alan yazınla hem de hipotezlerle uyuşmaktadır. Sağlıklı yetişkin ve mutlu çocuk modunun, olumlu duygulanımla birlikte görev ve sorumlulukları başarılı şekilde yerine getirmesiyle açıklanabilir. Bunun dışında sağlıklı yetişkin modu ile otonomi arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunması literatürle paralellik göstermemektedir. Çünkü kişiler arası bağımlılığın artması sağlıklı yetişkin moduna uygun bir durum değildir. Bu bulgu farklı değişken ve örneklemle tekrar test edilebilir. Bir başka bulguda, kendini sabote etmenin artmasıyla kişiler arası bağımlılığın azalması ilişkisi bulunmuştur. Literatürde bu sonucu doğrulayıp-yanlışlayacak araştırmaların çok sınırlı olduğu görülmüştür. Bunun dışında; şema modlarından, sağlıklı yetişkin ve denetimsiz çocuk modunun kendini sabotajı yordadığı görülmüştür. Sağlıklı yetişkin modunu arttırabilecek deneyimlerin kişinin kendisini sabote etmesini engelleyebileceği düşünülmektedir.

Özet (Çeviri)

In this research, it was examined that the relationship between the momentary-experienced modes of schemas that develop from the early stages of our lives and affect our perception of the world, ourselves, and other people in our adult lives and interpersonal dependency that directly affects the quality of our relationships with the others and self-handicapping which is related to the balance of success-failure in the struggle of life. The sample of this research consists of 215 adult individuals, which are mostly undergraduate and graduate students, in the 2021-2022 education period. 120 (55.8%) of the participants are female and 95 (44.2%) are male. The Personal Information Form, which measures information such as education-gender-income used in the research, was prepared by the researcher. Other variables were measured with the Interpersonal Dependency Scale which was developed by Hirschfeld et al. (1977) and adapted to Turkish by Ulusoy(2010), Self-Handicapping Scale which was developed by Jones and Rhodewalt (1982) and adapted to Turkish by Akın(2012), and the Schema Mode Inventory (SME-3) which was developed by Lobbesteal et al.(2010), and adapted to Turkish by Soygüt et al. (2019). The hypotheses of the research were analyzed by using Pearson Correlation Analysis for the relationships between scale scores and Kruskal Wallis H Test and Independent Groups T-test for differences between groups. According to the findings, significant differences were determined according to gender. In line with the literature reporting that men are more aggressive and controlling than women; it was observed that males were higher than females in grandiose, bully-aggressive, scheming/manipulative, and cunning hunter modes. In the autonomy dimension of interpersonal dependency, it was observed that women were higher than men. These findings are inconsistent with the literature. Similar to the literature, it was found that males were higher than females in another variable, self-handicapping. Happy child and healthy adult mode were found to be negatively related to self-handicapping. This is consistent with the literature and the hypotheses. Successful fulfillment of duties and responsibilities with positive affect can be explained by the healthy adult and happy child mode. Also, there is a negative significant relationship between healthy adult mode and autonomy which is not consistent with the literature. Because the increase in interpersonal dependency is not suitable for the healthy adult mode. This finding can be retested with different variables and samples. In another finding, an increase in self-handicapping was associated with a decrease in interpersonal dependence. It has been observed that there are very limited studies in the literature to confirm or falsify this result. Except this; Among the schema modes, healthy adult and unsupervised child modes were found to predict self-handicapping. It is thought that experiences that can increase the healthy adult mode can prevent people from self-handicapping.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    875734

    Mod Modeli temelli çevrimiçi grupla psikolojik danışmanın beliren yetişkinlerin şema modları ve psikolojik ihtiyaç doyum düzeylerine etkisinin incelenmesi

    Investigation of the effect of Mode Model-based online group counseling on the schema modes and satisfaction levels of psychological needs of emerging adults

    ECE EKEN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    PsikolojiEge Üniversitesi

    Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. DİLEK YELDA KAĞNICI

  2. Tez No

    886360

    The moderating effect of social emotional learning skills in the relationship between schema child modes and violence tendency

    Şema çocuk modları ve şiddet eğilimi arasındaki ilişkide sosyal duygusal öğrenme becerilerinin düzenleyici etkisi

    GÜLCE ÖZCAN

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2024

    PsikolojiBaşkent Üniversitesi

    Klinik Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. BURÇİN AKIN SARI

  3. Tez No

    823333

    Beliren yetişkinlerde kişilerarası duygu düzenlemenin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi

    Investigation of interpersonal emotion regulation in emerging adults in terms of various variables

    SÜMEYYE SEMA YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Psikolojiİzmir Katip Çelebi Üniversitesi

    Psikoloji Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ DEMET VURAL YÜZBAŞI

  4. Tez No

    713850

    Sağlıklı yetişkinlerde multifrekans timpanometri normatif değerleri

    Assesment of multifrequency tympanometry in normal-hearing adults

    HATİCE SEMA BAŞAK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2016

    Kulak Burun ve BoğazEge Üniversitesi

    Kulak Burun Boğaz Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. TAYFUN KİRAZLI

  5. Tez No

    768335

    Glioblastomlarda PD-1, PDL-1 ve mikroçevrenin önemi

    İmportance of PD-1, PDL-1 and microenviroment in glioblastomas

    SEMA ASLAN

    Tıpta Uzmanlık

    Türkçe

    Türkçe

    2022

    PatolojiSivas Cumhuriyet Üniversitesi

    Tıbbi Patoloji Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HATİCE REYHAN EĞİLMEZ

Geri Dön