Dede Korkut Hikâyelerinde zaman ulamı
Tense in Dede Korkut Stories
- Tez No: 753931
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ MEDİHA MANGIR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Zaman Ulamı, Dede Korkut Hikâyeleri, İşaretleyiciler, Kılınış, Görünüş, Kip ve Kiplik, Time Category, Dede Korkut Stories, Markers, Acting, Appear-ance, Mode and Modality
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ondokuz Mayıs Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 97
Özet
Geçmişten günümüze kadar yapılan dil çalışmalarda sıklıkla ele alınan zaman kavramı, şekil olarak ve anlam olarak boyutları ile araştırmacılara derinlemesine inceleme ve yeni fikirler ortaya koyma imkânı vermektedir. Zamanı semantik çer-çeve içerisinde değerlendirmek de birçok araştırmacının dikkatini çeken konular-dandır. Son dönemlerde zamanın yanı sıra Dilbilimciler tarafından kip, kiplik, kılı-nış, görünüş gibi konular ve bu konular arasındaki bağlantılar ele alınmış ve bu ko-nularda birçok makale ve kitap yayımlanmıştır. Öte yandan zaman ulamı ve dilbi-lim bağlantısını kurarak konuyu ele alan araştırmacılar da mevcuttur. Orta Asya'da yaşamış olan en büyük Türk topluluğu Oğuzlardır. Oğuzları an-latan pek çok farklı destan ve hikâye bulunur. Bunlardan en önemlisi de Dede Kor-kut Hikâyeleri'dir. Bu tezde Dede Korkut Hikâyeleri zaman ulamı çerçevesinde değerlendirilmiş-tir. Zaman kategorisi açısından bütüncül olarak daha önce değerlendirilmeyen Dede Korkut Hikâyeleri, bu çalışmanın malzemesini oluşturur. Çalışma üç bölümden meydana gelmiştir. İlk bölümde zaman ulamı hakkında farklı disiplinlerin görüşleri ele alınmış; Türkçenin zaman işaretleyicileri, kılınış, görünüş ve kiplik konularında bilgi verilmiştir. Ayrıca bu bölümde Dede Korkut Hikâyeleri kısaca tanıtılmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünü oluşturan inceleme kısmının başında Dede Korkut Hikâyeleri'nde bulunan ek hâlindeki zaman işaretleyicileri, sözcük ve söz öbeği hâlindeki işaretleyiciler, Dede Korkut Hikâyeleri'nde zaman işaretleyicisi olarak fiilimsiler ele alınmış, daha sonra metinde görünüş, kılınış ve kiplik ulamları ince-lenmiştir. Son bölümde ise elde edilen veriler yorumlanmıştır. Zaman ulamının farklı bilim dallarında farklı görüşlere sahiptir. Metinde ulaşılmak istendiği bazı konulardan biri görünüş, kılınış ve kip-kipliktir. Çalışmanın en önemli sonuçların-dan biri de Dede Korkut Hikâyeleri'nde en çok geçmiş zaman kipi kullanıldığı bil-gisidir.
Özet (Çeviri)
The concept of tense, which is frequently discussed in language studies from the past to the present, gives researchers the opportunity to examine in-depth and present new ideas with its dimensions in form and meaning. Evaluating time within a semantic framework is one of the subjects that attract the attention of many re-searchers. In recent years, besides time, linguists have dealt with modal, tense, as-pect and the connections between these subjects, many articles and books have been published on them. On the other hand, there are also researchers who deal with the subject by establishing the connection between the category of tense and linguistics. The largest Turkish community that has lived in Central Asia is the Oghuz. There are many different epics and stories about the Oghuzs. The most important of these is the Dede Korkut Stories. In this thesis, Dede Korkut Stories are evaluated within the framework of tense category. Dede Korkut Stories, which have not been evaluated holistically in terms of tense category, constitute the material of this study. The study consists of three chapters. In the first one, the views of different disciplines on the category of tense were discussed; Information on tense markers, morphology, aspect and mo-dality of Turkish is given. In addition, the Dede Korkut Stories are briefly intro-duced in this section. At the beginning of the analysis section, which constitutes the second part of the study, affixed time markers, word and phrase markers in Dede Korkut Stories, and gerunds as time markers in Dede Korkut Stories were dis-cussed, and then aspect, morphology and modality categories in the text were exam-ined. In the last part, the data obtained are interpreted. Tense category has different views in different branches of science. One of the subjects that the text aims to reach is aspect, rendering and modality. Also one of the most important results of the study is that the past tense is mostly used in Dede Korkut Stories.
Benzer Tezler
- Dede Korkut Hikâyelerinde sınıflandırma ölçütleri bakımından zarflar
Adverbs in terms of classification Criteria in Dede Korkut
SENANUR KARASU
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıKarabük ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NİMET KARA KÜTÜKÇÜ
- Dede Korkut hikâyelerinde edatlar
Prepositions in inline Dede Korkut stories
MENEKŞE GÖĞEBAKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıHatay Mustafa Kemal ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AHMET HAŞİMİ
- Kutadgu Bilig ve Dede Korkut hikâyelerinde kadın, çocuk ve aile kavramları üzerine bir inceleme
An research on the concepts of women, children, and family in Kutadgu Bilig and Dede Korkut stories
NAGİHAN ÖZEL SİPER
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıAfyon Kocatepe Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ASUMAN ŞENEL
- Dede Korkut Hikâyeleri'nde yapı
Structure in Dede Korkut's Tales
AYSUDA ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
Halk Bilimi (Folklor)Fırat ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. EBRU ŞENOCAK
- Halkbilimi bağlamında Dede Korkut hikâyelerinin halk felsefesi ve metaetiksel çözümlemesi
Public philosophy and metaetical analysis of Dede Korkut stories in the context of folklore
SACİDE ÇOBANOĞLU
Doktora
Türkçe
2021
Halk Bilimi (Folklor)Ankara Yıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OĞUZHAN AYDIN