15. yüzyıla ait manzum bir hikâye mecmuasında dinî ve ahlaki tasavvur
Religious and moral thought in a 15th century compilation of versified folktales
- Tez No: 754659
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZEYNEP OKTAY USLU
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Boğaziçi Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 249
Özet
Bu çalışma, Hz. Muhammed ve Hz. Ali'nin mûcizâtının ve gaza menkıbelerinin anlatıldığı 15. yüzyıla ait manzum bir dinî destan mecmuasında dinî ve ahlaki tasavvuru konu edinmektedir. Çalışmanın birincil amaçlarından biri daha ziyade müstakil olarak neşredilen bu destanları mecmuanın kendi tarihsel ve edebi bağlamında incelemek, şifahen tevarüs eden bu anlatıların Türkçenin yerelleşme dinamiği içinde nasıl bir dinî ve ahlaki tasavvur ürettiğini ve bu tasavvurun destan okur/dinleyicileri üzerinde hangi işlevleri yerine getirdiğini soruşturmaktır. Çalışmanın bir diğer önemli amacı da bu mecmuada yer alan Aksaraylı İsa'nın Dāsitān-ı İsmāʿīl adlı eserinin bilinen en eski nüshasını ve bu mecmuadan başka bir nüshasına tesadüf etmediğimiz anonim bir eser olan Mevt-i Muḥammed-nāme'nin transkripsiyonlu neşir ve incelemesini ortaya koymaktır. Bu bakımdan çalışmanın giriş bölümünde, destanların Türkçenin yerelleşme sürecindeki hususî rolüne ve kendisini bilhassa mitik anlatılar ve duyusal dil üzerinden gösteren semiyotik unsurların“dinî”anlamın aktarılması ve dinsel öznenin inşasındaki işlevine dair teorik bir çerçeve çizilmiştir. İkinci bölümde, destanların mecmua literatürü içindeki yeri ve kime hitap ettiği tartışılmış, daha önceki neşir ve özetlerine yer verilmiştir. Üçüncü bölümde, destan metinleri üzerine yakın okuma yapılmış, Hz. Muhammed ve Hz. Ali'nin destanlarda üstlendiği kutsal kahraman rolünün destan dinleyicilerine hangi ahlaki kodları aktardığı ve zımni olarak ne söylediği irdelenmiştir. Dördüncü bölümde ise Mevt-i Muḥammed-nāme ve Dāsitān-ı İsmāʿīl metinleri incelenmiş ve transkripsiyonlu neşri yapılmıştır.
Özet (Çeviri)
The subject of this thesis is the religious and moral thought in a 15th-century compilation of versified folktales, which narrates the miracles and legends of Prophet Muhammad and Ali b. Abi Talib. One of the primary purposes of the study is to examine these folktales in the historical and literary context of the compilation itself, to investigate how these orally inherited narratives produce a religious and moral thought within the vernacularization dynamic of Turkish and what functions this thought fulfills on their readers/listeners. Another aim of the study is to present the transliterated edition and analysis of the oldest known copy of Aksaraylı İsa's Dāsitān-ı İsmāʿīl and Mevt-i Muḥammed-nāme, an anonymous work with no copies other than this compilation. The introduction chapter provides a theoretical framework for the unique role of the folktales in the vernacularization process and the function of semiotic elements, which manifest themselves through mythical narratives and sensory language, in the transmission of“religious”meaning. The second chapter discusses the place of the dâsitân genre within the mecmua literature and the audience that it addresess and gives the previous publications and summaries of the folktales. The third chapter reveals the moral codes and the implicit messages of the folktales conveyed to the audience through the heroic role of Prophet Muhammad and Ali b. Abi Talib with close reading. The fourth chapter examines Mevt-i Muḥammed-nāme and Dāsitān-ı İsmāʿīl and gives the transliteration of the texts.
Benzer Tezler
- Manzum Kitâb (Mesnevî-i Ahmed) (inceleme-metin-dizin)
Manzum Kitâb (Mesnevî-i Ahmed)
ŞABAN ŞAHİNBAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2009
Türk Dili ve EdebiyatıCumhuriyet ÜniversitesiTürk Edebiyatı Bölümü
YRD. DOÇ. DR. BURHAN PAÇACIOĞLU
- 16. yüzyıla ait bir şiir mecmuasının incelenmesi (1b-50a)
The analysis of a poetry magazine belonged to 16th century (1b-50a)
ELİF TURGUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2013
Türk Dili ve EdebiyatıFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. TÜRKAN ALVAN
- 15. yüzyıl şairlerinden Muhammed'in Sîretü'n-Nebî'si
The forensic work 'Sîretü'n-Nebî' by 15th century poet Muhammad
BAYRAM ÖZFIRAT
Doktora
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NİHAT ÖZTOPRAK
- Bel_Yz_K.001451 Mecmû'a-i Eş'âr'ın transkripsiyonlu metni ve MESTAP'a göre tasnifi
Bel_Yz_K.001451 Mecmû'a-i Eş'âr's transribed text and classification according to MESTAP
ŞUHEDA FEYAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Türk Dili ve EdebiyatıErzurum Teknik ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HALİME ÇAVUŞOĞLU
- Topkapı Sarayı Kütüphanesindeki Firdevsi Şehnameleri minyatürlerinde görülen geometrik süsleme
Geometric decoration seen in miniatures of Firdevsi Shahnames in Topkapi Palace Library
GÜLSEREN TOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
El SanatlarıSakarya ÜniversitesiGeleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı
PROF. DR. AYŞE ÜSTÜN