Üretimde etkinlik, rekabet ve finansal performansın belirlenmesi: Türk çimento sektörü örneği
Determination of efficiency, competition and financial performance in production: The case of the Turkish cement industry
- Tez No: 755266
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİM KAZAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: İşletme, Business Administration
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: İşletme Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İşletme Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 130
Özet
Çalışma Türk çimento sektörünün ve sektörde faaliyet gösteren şirketlerin performanslarını“yapı-davranış-performans”yaklaşımı çerçevesinde ampirik olarak incelemeyi amaçlamaktadır. Bu amaca yönelik olarak, önce Türk çimento sektörünün piyasa yapısı tahmin edilmiş, daha sonra sektörde faaliyet gösteren şirketlerin etkinlik değerleri ampirik olarak belirlenmiş ve son olarak da sektördeki firmaların finansal performansları ampirik olarak analiz edilmiştir. Ampirik analizlerde, 2000-2021 dönemi için ele alınarak incelenmiştir. Çalışma verileri Thomson Reuters veri tabanından elde edilmiştir. İlk ampirik bölümde, Türkiye çimento sektörünün piyasa yapısı CRM yoğunlaşma, HHI endeksi ve Panzar-Rosse modeli yardımıyla tahmin edilmeye çalışılmıştır. Analiz sonuçlarında ulaşılan bulgular, Cr4 analizine göre 2020 ve 2021 yıllarında orta seviyede yoğunlaşma görülen piyasanın diğer tüm dönemlerde yüksek yoğunlaşmaya sahip olduğu görülmüştür. Cr8 analizi bulguları ise tüm dönemler için sektörde çok yüksek seviyede yoğunlaşma olduğunu göstermektedir. HHI analizi bulguları sadece 4 yıl için monopolcü rekabet piyasası şeklinde bir yapı gösterirken genel olarak piyasanın oligopol yapısında olduğunu göstermektedir. Panzar Rosse analizi bulguları da monopolcü rekabet piyasa yapısına işaret etmektedir. Buna göre; sektördeki yoğunlaşmanın genel olarak yüksek seviyede olduğu ve piyasanın monopolcü rekabet ve oligopol özellikleri gösterdiği şeklindedir. İkinci ampirik bölümde, Türk çimento sektöründe faaliyet gösteren çimento şirketlerinin etkinlik düzeyleri veri zarflama yöntemiyle hesaplanmıştır. Etkinlik değerlerine göre borsada listelenen çimento şirketlerinin 2003-2021 döneminde CCR analizine göre etkin firma ortalamasının %30,2 olduğu, ortalama etkinlik değerlerinin %67,46-%90,84 olduğu görülmüştür. BCC analizine göre ise aynı dönemde etkin firma ortalamasının %68,86 olduğu, yıllar itibari etkinlik ortalamalarının ise %88,46-%98,13 aralığında gerçekleştiği görülmüştür. Son ampirik bölümde, Türkiye çimento sektöründe firmaların finansal performansları TOPSİS yöntemi ile incelenmiştir. Bu kısımda; Türk çimento sektöründe ilgili dönem içerisinde Oyak çimento (9 yıl 1. Sırada) en başarılı finansal performansa sahip firma olarak öne çıkmaktadır. Oyak çimentoyu Çimbeton 4 yıl için 1.sırada yer alarak takip etmektedir. 2004-2021 dönemi genelinde Konya çimentonun sürekli olarak istikrarlı şekilde yüksek performans gösteren firma olduğu görülmektedir. Çimentaş, Niğde, Golta, Batısöke, Afyon çimento firmalarının göreceli olarak tüm dönemler için en zayıf performansları gösteren firmalar olduğu görülürken özellikle son 6 yılda Batısöke firmasının en başarısız finansal performansı gösteren firma olduğu görülmüştür.
Özet (Çeviri)
The study aims to empirically examine the performances of the Turkish cement sector and the companies operating in the sector within the framework of the“structure-behavior-performance”approach. For this purpose, first the market structure of the Turkish cement sector was estimated, then the efficiency values of the companies operating in the sector were determined empirically and finally the financial performances of the companies in the sector were analyzed empirically. In empirical analysis, it has been examined for the period of 2000-2021. Study data were obtained from the Thomson Reuters database. In the first empirical part, the market structure of the Turkish cement sector is tried to be estimated with the help of CRM concentration, HHI index and Panzar-Rosse model. According to the findings of the analysis results, according to the Cr4 analysis, it was seen that the market, which was moderately concentrated in 2020 and 2021, had high concentration in all other periods. Cr8 analysis findings show that there is a very high level of concentration in the sector for all periods. The findings of the HHI analysis show that the market is in the form of a monopolistic competition market for only 4 years, while the market in general is in the form of an oligopoly. Panzar Rosse analysis findings also point to monopolistic competitive market structure. According to this; the concentration in the sector is generally at a high level and the market exhibits monopolistic competition and oligopoly characteristics. In the second empirical part, the efficiency levels of the cement companies operating in the Turkish cement sector were calculated using the data envelopment method. According to the efficiency values, the average efficiency of the cement companies listed on the stock exchange was 30.2% in the 2003-2021 period, according to the CCR analysis, and the average efficiency values were 67.46%-90.84%. According to the BCC analysis, it was observed that the average of the efficient firm was 68.86% in the same period, and the average efficiency over the years was between 88.46% and 98.13%. In the last empirical part, the financial performances of the companies in the Turkish cement sector were analyzed by TOPSIS method. In this section; In the Turkish cement sector, Oyak Cement stands out as the company with the most successful financial performance in the related period (ranking first for 9 years). Çimbeton follows Oyak cement by being in the first place for 4 years. Throughout the 2004-2021 period, it is seen that Konya cement is a company that consistently displays high performance. While Çimentaş, Niğde, Golta, Batısöke and Afyon cement companies are seen to have the weakest performances for all periods, it has been observed that Batısöke company has been the most unsuccessful financial performance company, especially in the last 6 years.
Benzer Tezler
- Contribution a la recherche d'un cadre juridique pour un droit international de laconcurrence plus efficace
Daha etkin bir uluslararası rekabet için hukuki çerçeve arayışı
ALİ CENK KESKİN
Doktora
Fransızca
2009
HukukGalatasaray ÜniversitesiKamu Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. JEAN MARC SOREL
PROF. DR. HALİL ERCÜMENT ERDEM
- İmalat sanayiindeki işletmelerde verimlilik arttırma teknikleri ve bir uygulama
Başlık çevirisi yok
FIRAT DEVELİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
1993
İşletmeİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL EREN
- Türkiye'deki Kobi'lerde stratejik planlama
Strategical planning in Small and Medium business Enterprices in Turkey
HÜSEYİN ÇAMUR
- Varlığa dayalı menkul kıymet ihracı ve Türkiye uygulamasının değerlendirilmesi
Başlık çevirisi yok
HÜDA BAŞARAN
