Hayyatzâde'nin (19. asır) Feridetu's-Seniyye fî Beyâni Akâidi veZe'âimi Tâifeti'l-Yezidiyye adlı eserinde Yezidiler ve Yezidilik
Yazidis and Yazidism in Hayyatzāda's work (19th century) named 'al-Faridah al-Saniyyah fi Bayān 'Aqāid wa Za'āimi Taifah al-Yazidiyyah'
- Tez No: 756207
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN BOZAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Yezidilik, Yezidiler, Hayyatzâde, el-Feridetü's-Seniyye, Osmanlı, Yezidism, Yazidis, Khayyatzâde, al-Faridah al-Saniyyah, Ottomans
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Dicle Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: İslam Mezhepleri Tarihi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 158
Özet
Bu çalışma 19. yy' da Musul' da yaşamış olan Hayyatzâde Ahmet Efendi'nin Yezidiler hakkında kaleme aldığı“Feridetu's-Seniyye fî Beyâni Akâidi ve Ze'âimi Tâifeti'l- Yezidiyye”adlı eseri bağlamında Hayyatzâde'nin Yezidiler hakkındaki düşüncelerini ele almaktadır. Çalışmamız bir giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında; bir inanç olarak Yezidilik genel hatlarıyla işlenmiştir. 16. yy itibariyle Osmanlı hâkimiyetine giren Yezidiler'in Osmanlı ile ilişkileri ortaya konulmuş, Yezidiler'in Osmanlı hâkimiyeti boyunca giriştikleri, yol kesmeler, soygunlar, isyanlar ve Osmanlı'nın Yezidilere karşı izlediği politikalar ele alınmıştır. Çalışmamızın birinci bölümün de ise Yezidilerin tebaası oldukları Devlet-i Âliyye' nin 19. yy da yaşadığı sosyal-siyasi çalkantılar ve genel siyasi durumuna; 19. yy. Yezidilerinin sosyo-kültürel siyasi durumu, batılı devlet ilişkileri konularına yer verilmiştir. Yezidi toplumu ile Osmanlı idaresinin karşı karşıya gelmesine neden olan Tanzimat Fermanı ve zorunlu askerlik mevzusu ile Bâb-ı Âli'nin zorunlu askerlikle amaçladıklarına değinilmiştir. Araştırmanın ikinci kısmında ise çalışmanın merkezinde yer alan ve 19. yy. da yaşayan bir din bilgininin Yezidiler hakkındaki düşüncelerini betimleyen“Feridetu's- Seniyye fî Beyâni Akâidi ve Ze'âimi Tâifeti'l-Yezidiyye”adlı mahtut esere geçilmiş, eserin müellifi, kaynakları ve nüshaları hakkında bilgi verilmiştir. Hayyatzâde'nin Yezidiler hakkındaki görüşlerinin bulunduğu mahtut eserin mahiyeti hususunda bilgiler verilmiş, gerekli değerlendirmelerde bulunulmuştır. Son kısımda ise mahtut eserin transkript ve tercümesine yer verilecektir.
Özet (Çeviri)
This study deals with Khayyatzāde Ahmet Efendi's thoughts, who lived in Mosul in the 19th century, on Yazidis in the context of his work named“al-Faridah al- Saniyyah fi Bayān 'Aqāid wa Za'āim Taifah al-Yazidiyyah”. Our study consists of an introduction and two parts. In the introduction; Yazidism as a faith will be covered in general terms. The relations of Yazidis, who came under Ottoman rule as of the 16th century, with the Ottomans will be revealed, and the roadblocks, robberies, rebellions, and the policies of the Ottomans against the Yazidis will be discussed. In the first part of our study, the social-political turmoil and general political situation of Devlet-i ʿAlīye, of which Yazidis were subjects, in the 19th century will be discussed. The socio-cultural political situation of Yazidis and the western state relations will be discussed. The Tanzimat Edict and the issue of compulsory military service, which caused the Yazidi society to come face to face with the Ottoman administration, will be discussed, and the aims of the Sublime Porte with compulsory military service will be mentioned. In the second part of the research, the manuscript book called“al-Faridah al- Saniyyah fi Bayān 'Aqāid wa Za'āim Taifah al-Yazidiyyah”, which is at the center of the study and describes the thoughts of a 19th century religious scholar about the Yazidis, will be examined. Besides; the author, sources and copies of the manuscript book will be mentioned. Information will be given about the nature of the work in which Khayyatzâde's views on Yazidis are found and necessary evaluations will be made. In the last part, the critical edition and translation of the manuscript will be included.
Benzer Tezler
- Bir alimin gözünden modern astronomi: Hayâtîzâde'nin Efkâru'l-Ceberût adlı eseri
Modern astronomy through the eyes of a scholar
ORHAN GÜNEŞ
Doktora
Türkçe
2021
Astronomi ve Uzay Bilimleriİstanbul Medeniyet ÜniversitesiFelsefe Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İHSAN FAZLIOĞLU
- Hayatizade'nin İllet-i Merakiyye ve Sevda-yı Merakiyye risalelerinin klasik tıptaki ahlat-ı erbaa düşüncesine göre incelenmesi ve transkripsiyonlu metni
The analysis of Hayatizade's books on the diseases of İllet-i Merakiyye and Sevda-yi Meraki̇yye according to the four humors theory of classical medicine and thei̇r transcribed texts into latin
ELİF NUR ÖNDER
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Deontoloji ve Tıp TarihiFatih Sultan Mehmet Vakıf ÜniversitesiBilim Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MUSTAFA KAÇAR
- Hayatîzâde Mustafa Feyzî'nin Risâle-i İllet-i Merâkiyye adlı eseri (vr. 1b-32a) (İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Hayatizade Mustafa Feyzi's work named Risale-i İllet-i Merâkiyye (sh. 1b-32a) (Analysis-text-index-facsimile)
İSMAİL DÖNMEZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZUHAL HASENE KÜLTÜRAL
- Hayatîzâde Mustafa Feyzî'nin Risale-i Maraz-ı Efrenc adlı eseri vr. (50b-102b) (İnceleme-metin-dizin-tıpkıbasım)
Hayatizade Mustafa Feyzi's work named Risale-i Maraz-i Efrenc sh.(50b-102b) (Analysis-text-index-facsimile)
HAMDİ ÜNGÖR
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZUHAL HASENE KÜLTÜRAL
- Hayâtîzâde Mustafa Feyzi'nin Risâle-i Hummâ-yı Redîe adlı risâlesi (İnceleme, metin, dizin, tıpkıbasım)
Başlık çevirisi yok
ALİ İRFAN KARNAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AYLİN KOÇ