Orenburg genel valiliği idaresindeki Kazak ordaları (1744-1881)
Kazakh hordes under the rule of Orenburg governor-generalship (1744-1881)
- Tez No: 756955
- Danışmanlar: PROF. DR. ORHAN DOĞAN
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Orenburg, Orenburg Genel Valiliği, Batı Kazakistan, Kazak Ordaları, Orenburg, Orenburg Governor-Generalship, West Kazakhstan, Kazakh Hordes
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Tarih Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 315
Özet
Rus arşiv kaynakları temel alınarak hazırlanan bu tez çalışması, Çarlık Rusya yönetimi altındaki Orenburg bölgesi Kazaklarının tarihsel gelişim sürecini (1744-1881) siyasi, idari, ekonomik ve sosyo-kültürel yapı bakımından incelemeyi amaçlamaktadır. Bu çerçevede araştırmada, Kazak Bozkırlarının Çarlık Rusya tarafından sömürgeleştirilmesi ve idari bölgesel olarak yeniden oluşturulması, Orenburg bölgesindeki ve Batı Kazakistan'daki Kazakların hayatındaki siyasi idari-bölgesel, sosyal ve ekonomik değişiklikler üzerinde durulmuştur. Araştırmada, ayrıca Çarlık Rusya sömürgeciliği başlamadan önceki Batı Kazakistan ve Orenburg bölgesindeki Kazak Ordalarının (Cüzlerinin) tarihsel gelişim sürecine de değinilmiştir. Yayılmacı bir politika izleyen Çarlık Rusya'nın temel hedeflerinden biri de Türkistan'ı ele geçirmek olmuştur. Çarlık Rusya'nın Türkistan'a yönelmesinde Kazak Ordalarının stratejik ve coğrafi konumu önemli rol oynamıştır. Tarihi süreç içinde Çar I. Petro ile başlayan ve Çariçe Anna İvanovna ile davam eden sistemli politikalar sonucunda, bölge adım adım Çarlık Rusya himayesi altına girmiştir. Bu dönemde ele geçirdiği topraklarda idari, sosyal ve ekonomik anlamda sistemli bir entegrasyon politikası izleyen Çarlık Rusya iktidarı, bu amaç çerçevesinde birtakım Valilikler kurmuştur. Bu noktada Rus Çariçe Yelizaveta Petrovna'nın emri ile 15 Mart 1744 tarihinde Kazak bölgesinde Orenburg Valiliği resmen kurulmuştur. Orenburg Valisinin en önemli görevi, Çarlık Rusya'nın entegrasyon politikası doğrultusunda işgal edilen Kazak Ordalarının topraklarının Rus idaresine dâhil edilmesini sağlamak olmuştur. Kazak Türklerinin Rus işgaline karşı askeri ve diplomasi acısından bir mücadelesi söz konusu olmuşsa da bundan bir sonuç elde edilememiştir. Bunun temel sebebi ise Kazak Ordaları arasındaki iç çekişmeler olduğunu söylemek mümkündür. Çarlık Rus yönetimi, Kazakların kendi içerisindeki mücadelelerinden yararlanarak bölgedeki hâkimiyetini daha da güçlendirmiştir. Böylece Kazak Ordaları 1881 yılına kadar Orenburg Genel Valiliği yönetimi altında kalmışlardır. Orenburg'un valiliğinin 1881 yılında kaldırılmasıyla Orenburg normal bir şehir statüsüne dönüşmüştür. Tüm bu veriler ışığında, bu çalışmanın özelde Kazak tarihi genel anlamda ise Türkistan tarihi çalışmalarına önemli katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this study, which was prepared on the basis of Russian archival sources, is to examine the historical development of the Orenburg Kazakhs (1744-1881) under the rule of Tsarist Russia in terms of political, administrative, economic, and socio-cultural structure. In this regard, this study focuses on (1) the colonization of the Kazakh steppes by Tsarist Russia and their territorial re-establishment, and (2) the political, administrative-territorial, social, and economic changes in the life of Kazakhs in Orenburg and West Kazakhstan. The study also deals with the historical development of Kazakh Hordes (Juzes) in West Kazakhstan and Orenburg region before start of Russian colonialism. The strategic and geographical position of the Kazakh Hordes played an important role in Tsarist Russia's policy towards Turkestan. One of the main goals of Tsarist Russia, which followed an expansionist policy, was to conquest Turkestan. As a result of the systematic policies initiated by Tsar Peter I and continued by Tsarina Anna Ivanovna, Tsarist Russia took control of the region. Tsarist Russia, which followed a systematic policy of integration in terms of the administrative, social and economic sense in this region, established some Governor-Generalships. At this point, the Orenburg Governor-Generalship was officially established in the Kazakh region on March 15, 1744, by the order of the Russian Tsarina Yelizaveta Petrovna. The main function of the Orenburg Governor-General was to include the occupied Kazakh lands under the Russian administration in accordance with the integration policy of Tsarist Russia. Although Kazakh Turks struggled militarily and diplomatically against the Russian occupation, they failed. The main reason for this was the internal conflicts among the Kazakh Hordes. By taking advantage of the conflicts among Kazakhs, Tsarist Russia strengthened its dominance in the region. Thus, the Kazakh Hordes remained under the rule of Orenburg Governor-Generalship until 1881. With the abolition of the Orenburg Governor-Generalship in 1881, Orenburg gained a normal city status. In the light of all these data, it is thought that this study would make an important contribution to the studies of the history of Kazakh and Turkestan.
Benzer Tezler
- Orenburg'da çıkan Vakit Gazetesine göre XX. yüzyılın başında Türkistan'da içtimai ve fikri hayat
According to the Vakit Newspaper in Orenburg XX. the centuryintegrity and intellectual life in Türkistan
AYSUN YANAR
- Orenburg'da çıkan Şûrâ dergisinde (1908-1917) Türkistan
Turkistan on Şûrâ periodical-printed and published in orenburg (1908-1917)-
MERVE GÖK
- Tatar ceditçiliğinde din adamlarının, aydınların, tüccarların rolü (Alimcan Barudi, Abdullah Battal Taymas, Ahmet Bay Hüseyinov)
The role of the ecclesiastics, intellectuals and the merchants in Tatar jadidism (Alimcan Barudi, Abdullah Battal Taymas, Ahmet Bay Hüseyinov)
AYŞE AKDENİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
TarihAnkara Hacı Bayram Veli ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ŞAHİNGÖZ
- Tatar aydınlarından Lebib Karan (1887-1964): Hayatı, faaliyetleri ve fikirleri
A Tatar intellectual, Lebib Karan (1887-1964): His life, activities and ideas
CAN KARAMANOĞLU
- Petr Ivanoviç Demezon'un Buhara Hanlığı hakkındaki raporu (Tercüme-tahlil)
Petr Ivanovich Perovski's report on Bukhara Khanate (Translationanalysis)
SÜMEYRA ÜNAL