Musanıñ ilk kitabı: İnceleme - metin - dizin - tıpkıbasım
The First Book of Moses:Research – Text – Index – Facsimile
- Tez No: 961314
- Danışmanlar: PROF. DR. GÜLDEN SAĞOL YÜKSEKKAYA
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2016
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türkoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 669
Özet
Kıpçak Türkçesi farklı iki coğrafyada kullanılmıştır. Bir taraftan 13 - 15. yüzyıllarda Altın Orda Devletinin içerisinde bugünkü Rusya, Ukrayna ve Kafkaslarda yaşayan Kıpçakların dili olmuş, burada İtalyan ve Almanlar tarafından yazılan Kodeks Kumanikus (Codex Cumanicus) adlı özel eseri oluşturmuş, diğer taraftan yine bu coğrafyada uzun asırlar Ermeni harfleriyle gelişmiş bir yazı dili meydana getirmiş, bir diğer taraftan da Müslüman Memluk Kıpçaklarının edebî dili olarak 13. yüzyılın ortalarından 16. yüzyılın başlarına kadar Mısır ve Suriye'de konuşma dili yanında yazı dili olarak devam etmiştir. Bu üç farklı topluluğun dili arasında bazı fonetik ve biçimsel farklılıklar bulunmaktadır. Ayrıca Kuzey Kıpçak Türkçesinin çoğunlukla Hristiyanlıkla ilgili metinler içermesi Güney Kıpçak Türkçesiyle kelime hazinesi bakımından ayrılmalarına sebep olmuştur. Elinizdeki tezde 1819 yılında, Astrahan'da basılmış olan“Musanıŋ İlk Kitabı”adlı eser incelenmiştir. Metin Arap harfleriyle yazılmıştır. 236 sayfa, 50 fasıldan oluşan kitap Yuhanna Mitçil tarafından daktilo edilmiştir. Eser Kıpçak Türkçesi özellikleri taşımaktadır. Eserin H. Brunton'un yardımcısı olarak 1803 yılında Karas'ta çalışmaya başlayan Charles Fraser tarafından tercüme edildiği tahmin edilmektedir. Fraser; Karayca, Astrahan ve Orenburg Kıpçakçasını öğrenerek Ali Ufki'nin (Wojciech Bobowski) Osmanlıca çevirisini temel alarak Yaratılış eserini yani“Musanıŋ İlk Kitabı”adlı eserini ortaya koymuştur. Eserin ilk ve son sayfalarında“Natsionalnaya biblioteka imeni Ahmet-Zaki Velidi”(Ahmet-Zaki Velidi adındaki milli kütüphane) ve“Biblioteka Başkurdistan ........”mührü bulunmaktadır. Tez, İnceleme - Metin - Dizin - Tıpkıbasım olmak üzere dört ana bölümden oluşmaktadır. Giriş kısmında Kıpçaklar ve Kıpçak Türkçesi hakkında bilgi verilmiş, incelenen eserin dinî bir metin olması nedeniyle Tevrat ve Tevrat'ın ilk bölümü olarak bilinen Yaratılış'a değinilmiştir. Bu bilgilerin ardından“Musanıŋ İlk Kitabı”adlı eser üzerinde durulmuştur. Birinci bölümde metnin ses ve şekil bilgisi özellikleri metinden örneklendirilerek verilmiş ve metinde karşılaşılan imla özelliklerine değinilmiştir. Eser genel olarak Kıpçak Türkçesi özellikleri taşısa da Oğuzca unsurlara da rastlanmaktadır. İkinci bölümde Arap harfleriyle yazılmış olan eserin transkripsiyonu yapılmıştır. Metin 50 fasıldan oluşmaktadır ve fasıllardaki her cümle kendi içerisinde numaralandırılmıştır. Metnin transkripsiyonu sırasında fasıl ve cümle numaraları muhafaza edilmiştir. Üçüncü bölümde dizin yer almaktadır. Dizin oluşturulurken“TürkSözDiz”adlı program kullanılmıştır. Metnin orijinalindeki sayfa numaraları ile cümle numaralarının esas alındığı dizinde bütün kelimeler anlamlandırılmış ve bütün birleşik yapılar gösterilmiştir. İki ayrı biçimde yazılan kelimeler arasında gönderme yapılmıştır. Sonuç bölümünde çalışma bütün olarak değerlendirilmiş ve çalışmadan elde edilen bulgulara değinilmiştir. Sonuç bölümünün ardından kaynakça verilmiştir. Dördüncü bölümde metin üzerinde farklı disiplinlerde çalışma yapılabilmesi için tıpkıbasımı verilerek çalışma tamamlanmıştır.
Özet (Çeviri)
Kypchak Turkish was used in two different geographical regions. On one hand, It became the language of the Kypchak who lived in today's Russia, Ukraine and Caucasian which had been in Golden Horde between 13th – 15th centuries, it was used to write Codex Cumanicus by the Italian and the German, on the other hand again in this area it created a written language developed with Armenian letters in long centuries, and also it continued as not only spoken language but also written language in Egypt and Syria and as the literary language of Muslim Memluk Kypchak from the middle of 13th century to the beginning of 16th language. There are some phonetic and stylistic differences among the languages of these three different societies. Furthermore, comprising the texts mostly about Christianity caused the dissociation of the Northern Kypchak Turkish with the Southern Kypchak Turkish with regard to vocabulary. In this thesis, the work named“The First Book of Moses”which was published in Astrakhan in 1819 was studied. The text was written with Arabic letters. This is a printed work consisted of 236 pages and 50 chapters typed by Yuhanna Mitçil. The work has the characteristics of Kypchak Turkish. It is predicted that that the work was translated by Charles Fraser who had started to work as the assistant of H. Brunton in Karas in 1803. Fraser based the Ottoman translation of Ali Bey (Wojciech Bobowski) by learning Karai language, Astrahan and Orenburg Kypcak and he produced the Creation work in other words“The First Book of Moses”. On the first and last pages of the work, there are the stamps of“Natsionalnaya biblioteka imeni Ahmet – Zaki Velidi”(The National Library Named Ahmet – Zaki Velidi) and“Biblioteka Bashkortostan.............................”. The thesis consists of four main parts as Research – Text – Index – Facsimile. In the introduction part of the thesis, the information about the Kypchak and Kypchak Turkish is given, as the work studied is a religious text, it is mentioned about Torah and the Creation which is known as the first part of Torah. After these information, the work studied“The First Book of Moses”is mentioned. In the first part of the thesis, the text's phonetic and morphological characteristics are stated by exemplifying from the text and spelling characters met in the text are mentioned. Although the work has generally the characteristics of Kypchak Turkish, it is seen that Oghuz Turkish components are met in the text. In the second part of the thesis, the text is formed via transcribing the work written with Arabic letters. The text consists of 50 chapters. Each sentence is numbered in the chapters. The text transcribed is numbered chapter by chapter and sentence numbering is shown by stating page numbers. In the third part of the thesis, the index is stated. The program“TurkSozDiz”has been used while forming the index. In the index in which the page numbers and sentence numbers are based in the original text, all the words have been interpreted and all united forms have been shown. References have been stated among the words due to the words which have dual writings. In the conclusion part, the work has been evaluated as a whole and the findings gained from the work have been stated. In the fourth part, The work has been completed by giving the facsimile in order to be studied in different disciplines.
Benzer Tezler
- Ahmet Sarı öykücülüğü üzerine bir inceleme
A review on story telling of Ahmet Sarı
SEÇİL KARATOY KÜÇÜKCERAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Türk Dili ve EdebiyatıNecmettin Erbakan ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ABDULLAH HARMANCI
- Erken Hristiyan ve ilk Bizans resim ve kabartma sanatında kaynak ve okullar (2 cilt)
Sources and school of painting and sculpture during the early Christian and first Byzantine period
AHMET MEHMET KİPMEN
- Hz. Musa'nın halefi Yeşu ve Yeşu Kitabı
Moses' successor Joshua and the Book of Joshua
SULTAN BULUT
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
DinDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ İHSAN YİTİK
- Semantic argument classification and semantic categorization and semantic categorization of Turkish existential sentences using support vector learning
Türçe varoluşsal cümlelerin destek vektör makineleri kullanılarak anabilimsel argüman sınıflandırılması ve anlambilimsel gruplanması
AYLİN KOCA
Yüksek Lisans
İngilizce
2004
Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrolİhsan Doğramacı Bilkent ÜniversitesiBilgisayar Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. VAROL AKMAN
- Tevrat, İnciller ve Kuran-ı Kerim'e göre aile kavramı
The family in the Old Testament, New Testament and Qur'an
ZEYNEL ABİDİN ATAŞALAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
DinKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. HAMZA KARAOĞLAN