Yapay zekâ teknolojilerinin kişisel verilerin korunmasına etkileri, mevcut problemler ve çözüm önerileri
The effects of artificial intelligence technologies on the protection of personal data, existing problems and solutions
- Tez No: 757085
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ELİF KÜZECİ EROL
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Hukuk, Law
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Bahçeşehir Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Kamu Hukuku Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 323
Özet
Teknoloji artan bir hızda gelişmektedir. Gelişen teknolojinin günlük yaşamlarımızı kolaylaştırmak gibi avantajlı yönlerinin yanı sıra gizlilik algımızı tehdit etmek, insan onuruna yaraşır bir yaşam sürmeye ilişkin hak ve özgürlüklerimizi ihlal etmek gibi birtakım dezavantajlı yönleri de bulunmaktadır. İnsanın, insani özelliklerinin bir yansıması olan özel yaşamın gizliliği hakkı, zaman içerisinde bambaşka bir boyut kazanmıştır. Kişisel verilerinin denetimini her geçen gün daha çok kaybeden insan, nihayetinde bu verilerin korunmasına ilişkin duyduğu gereksinimi somutlaştırma yoluna gitmiştir. Kişisel verilerin korunmasına duyulan gereksinimin günden güne artmasının başlıca nedenleri arasında teknolojinin en güncel nimetlerinden olan Yapay Zekâ (YZ) teknolojileri yer almaktadır. Günümüzde YZ sistemlerinin eğitilmesinde sıklıkla kullanılan makine öğrenmesi ve derin öğrenme gibi yöntemlerin tabiri caizse, yakıtı veridir. Bununla birlikte, YZ sistemleri veriler üzerinde gerçekleştirilecek işleme, saklama, değiştirme, analiz etme gibi birçok işlemi çok daha kısa sürede, büyük hacimde ve etkili şekilde gerçekleştirebilmektedir. YZ sistemlerinin sağladığı avantajlar yanında birtakım teknik, üretimden veya kullanımdan kaynaklanan dezavantajları da bulunmaktadır. Şeffaf ve hesap verilebilir olmayan sistemlerin denetimlerini sağlamak, süreçlerini açıklayabilmek, karar mekanizmalarını anlamlandırabilmek ve dolayısıyla veri koruma ilke ve kurallarına uyum için gerekli teknik ve idari tedbirleri alabilmek giderek zorlaşmaktadır. Nitekim bu sistemlerin geliştirildiği veya farklı amaçlarla kullanıldığı esnada veri koruma ilke ve kurallarına aykırı işleme faaliyetlerinin gerçekleşmesi, ayrımcılık içeren sonuçlara sebebiyet verilebilmesi, bireylerin insan onuruna aykırılık teşkil edecek muamele ve sonuçlarla karşı karşıya kalabilmesi son derece olasıdır. Hal böyleyken, yoğun şekilde kişisel veri işleyen bu teknolojilerin, kişisel verilerin korunmasına ilişkin hakkı ve bu hakla ilişkili başkaca hakları zedelemesi kaçınılmazdır. YZ sistemlerinin veri koruma ilke ve kurallarına uyumluluğunu sağlamaya yönelik çeşitli mekanizmalar halihazırda var olan düzenlemelerde yer almaktadır. Ancak bu mekanizmalar gereksinime tam anlamıyla karşılık vermemekte, birçok problemi çözmekte yetersiz kalmakta veya teknik gereksinimleri yeterince karşılayamamaktadır. YZ sistemlerinin veri koruma ilke ve kurallarına uyumunu doğrudan ele alan herhangi bir düzenleme de söz konusu değildir. Sektörün aktörleri tarafından konuya ilişkin çeşitli taslak, rapor ve öneriler oluşturulmuş, etik standartlar öngörülmüş ise de halihazırda yürürlüğe girmiş bir düzenleme bulunmamaktadır. Nitekim bahsi geçen içerikler de konuyu her boyutuyla ele almadıkları, başkaca temel düzenlemeler ile çelişki içerdikleri veya bu düzenlemeler ile aralarında ne şekilde bir bağlantı kurulacağının belli olmadığı, muğlak oldukları, bazı temel araç ve gereksinimleri içermedikleri gibi gerekçelerle eleştirilmiştir. Her ne kadar veri korumaya ve YZ sistemlerinin geliştirilmesine ilişkin farklı yaklaşımlar ülkelerin ulusal düzenlemeleri ve stratejileri ile benimsenmiş ise de bu konuyu güncel, mevcut düzenlemeleri kapsayıcı ve bu düzenlemeler ile uyumlu, teknik ve organizasyonel tedbirleri de kapsayan, uygulanabilir ve açık bir yaklaşım benimseyerek ele alma gerekliliği ortadadır. Bu çalışmada, YZ sistemlerinin çalışma şekli ve kullanım alanları, YZ sistemlerinin kişisel verilerin işlenmesi amacıyla kullanıldığı haller, kişisel verilerin korunmasına duyulan gereksinim ve bu gereksinim doğrultusunda var olan düzenlemeler ile bu düzenlemelerin yeni teknolojiler karşısında etkisi, YZ sistemleri kullanılarak gerçekleştirilen veri işleme faaliyetlerinde mevcut problemler, mevcut düzenlemelerde ve taslak metinlerde yer alan kural, ilke ve standartlar, mevcut ulusal düzenlemelerden örnekler ve konuya ilişkin çözüm önerilerimiz incelenmiştir.
Özet (Çeviri)
Technology is constantly evolving at an increasing rate. In addition to the practical aspects of developing technology, such as making our daily lives more accessible, it also has some disadvantages, such as threatening our perception of privacy and violating our rights and freedoms to live a life worthy of human dignity. The right to privacy, which reflects human characteristics, has gained a completely different dimension over time. Losing control of their personal data more and more each day, people finally embodied the need for the protection of this data. Artificial Intelligence (AI) technologies, one of the most up-to-date blessings of technology, are among the main reasons for the increasing need to protect personal data day by day. Data is the fuel of machine learning and deep learning, which are frequently used in the training of AI systems today. However, AI systems can perform many operations such as processing, storing, changing, and analyzing data much shorter, in a large volume, and effectively. In addition to the advantages of AI systems, some disadvantages arise from technical, production, or use. It is getting harder and harder to control systems that are not transparent and accountable, explain their processes, make sense of decision mechanisms, and take the necessary technical and administrative measures to comply with data protection principles and rules. While these systems are being developed or used for different purposes, it is highly possible that processing activities contrary to data protection principles and rules may occur, that discriminatory results may result, and that individuals may be faced with treatment and results that would violate human dignity. Nevertheless, it is inevitable that these technologies, which intensively process personal data, damage the right to protect personal data and other rights related to this right. Various mechanisms to ensure compliance of AI systems with data protection principles and rules are included in existing regulations. However, these mechanisms do not fully meet the needs, are insufficient to solve many problems, or do not meet the technical requirements sufficiently. There is no regulation that directly addresses the compliance of AI systems with data protection principles and rules. Although various drafts, reports and suggestions have been created by the actors of the sector and ethical standards have been envisaged, no regulation has come into force yet. As a matter of fact, the contents as mentioned earlier have been criticized on the grounds that they do not deal with the issue in every aspect, they contain contradictions with other basic regulations, or it is not clear how to establish a connection with these regulations, they are vague, and they do not include some essential tools and requirements. Although different approaches to data protection and the development of AI systems have been adopted by the national regulations and strategies of the countries, it is necessary to address this issue by adopting an up-to-date, inclusive and compatible with existing regulations, including technical and organizational measures, functional and clear approach. In this study, the working style and usage areas of AI systems, the situations in which AI systems are used for the processing of personal data, the need for the protection of personal data and the existing regulations in line with this need and the effect of these regulations on new technologies, the existing problems in data processing activities using AI systems, the rules, principles and standards in existing regulations and draft texts, examples from existing national regulations and our solution proposals on the subject have been examined.
Benzer Tezler
- Otonom araçların kullanımından doğan cezai sorumluluk
Criminal liability arising from the usage of autonomous vehicles
TARIK TAHA YAZICILAR
- Uluslararası hukuk bağlamında Avrupa'da yapay zekaya ilişkin düzenlemeler ve kişisel verilerin korunması
Regulations on artificial intelligence and protection of personal data in Europe in the context of international law
SULTAN EBRAR ATALAN
- Yapay zekâ teknolojilerinin ceza muhakemesinde kişisel veri toplanmasına etkileri
The impact of artificial intelligence technologies on personal data collection within criminal procedures
IRMAK ERDOĞAN
- Karşılaştırmalı örnekler üzerinden yapay zekâ ve kişisel verilerin korunması
Artificial intelligence and personal data protection through comparative examples
YILIYAER ABUDUREYIMU
Doktora
Türkçe
2021
Hukukİstanbul Ticaret ÜniversitesiUluslararası Ticaret ve Ab Hukuku Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜCEL OĞURLU
- Yapay zekanın iş ilişkisine etkileri
Artificial intelligence and its impact on employment relations
YİĞİTCAN ÇANKAYA