Evliyâ Çelebi Ansiklopedisi denemesi: İstanbul örneği
Evliyâ Çelebi Encyclopedia essay: Istanbul example
- Tez No: 760415
- Danışmanlar: PROF. DR. METİN AKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Türk Dili ve Edebiyatı, Turkish Language and Literature
- Anahtar Kelimeler: Evliyâ Çelebi, Seyahat-nâme, İstanbul, ansiklopedi, madde başı, Evliyâ Çelebi, Seyahat-nâme, Istanbul, encylopedia, headword
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Aydın Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 858
Özet
Seyahat-nâme'nin birinci cildinde anlatılan İstanbul, çalışmanın esasını oluşturmaktadır. Evliyâ Çelebi Ansiklopedisi çalışması sayesinde, Seyahat-nâme'de İstanbul hakkında nasıl bilgiler verildiği tespit edildi. Tezde, Evliyâ Çelebi Ansiklopedisi çalışmasının nasıl bir metodla yapılması gerektiğinin gösterilmesi amaçlanıldı. Ansiklopedi çalışmasında kullanılan yöntemde Seyahat-nâme'nin birinci cildindeki metinlerin incelenmesi ile madde başları tespit edildi. Tespit edilen madde başları, tezin ikinci kısmında yer alan tarihi eserler, yer adları, şahıs adları başlıklarına göre sınıflandırılıp alfabetik sırayla bu kısımların altında yer verildi. Bu çalışma sayesinde Evliyâ Çelebi Seyahat-nâmesi'nde İstanbul hakkında verilen bilgilere kolaylıkla ulaşıldığı görülmektedir. Buna örnek vererek açıklamak gerekirse Seyahat-nâme'de Ayasofya hakkında bilgi arayan araştırmacı, Seyahat-nâme'de Tarihi Eserler başlıklı kısımda, câmi'ler madde başında bu yapıtla ilgili tespit edilen bütün bilgilere ulaşabilir. Tezin ikinci kısmında, Seyahat-nâme'de Tarihi Eserler başlıklı bölüme bakıldığında, madde başlarında cami, çeşme, saray gibi pek çok yapıttan bahsedilir. Fakat bu bölümde en çok madde başı, camilerle ilgili kısım olduğu tespit edildi. Seyahat-nâme'de Yer adları başlıklı bölümde, esas olarak İstanbul maddesi en çok yer tutmaktadır. Çalışmanın esasını oluşturan bu kısımda, Evliyâ Çelebi Seyahat-nâmesi'nde İstanbul ile ilgili anlattığı her türlü bilgi bu bölümde yer verildi. Seyaht-nâme'de Şahıs Adları başlıklı bölümde ise Evliyâ Çelebi'nin kendi yaşadığı döneme kadar olan hükümdarlar, devlet bünyesinde çalışan kişiler, İstanbul esnaflarının pirleri gibi Seyahat-nâmesi'nde tespit edilen kişiler bu bölümde yer verildi. Tezde ayrıca, madde başları altında yer verilen metinlerde hicri tarihler mevcuttur. Bu tarihler, Türk Tarih Kurumu'nun sitesi olan Tarih Çevirme Klavuzu'dan yardım alınarak hicri tarihten milâdi tarihe çeviriler, [ ] içinde gösterildi. Bazı maddelerde, tereddüde düştüğümüz durumlarda söz konusu olan mahalde incelemelerde bulunduk ve bu konuda eski eserlerde bulunan bilgilere de müracat ettik. Yer adları konusunda da tereddütlerimiz oldu. Ancak bunların 17. yüzyıldaki telaffuz şekli olduğunu düşünülerek herhangi bir müdahalede bulunmadık.
Özet (Çeviri)
Istanbul, which is described in the first volume of Evliya Çelebi's Travel Book, forms the basis of the study. With Evliyâ Çelebi's encyclopedia study, it has been determined how he gave information about Istanbul in Seyahat-nâme. The thesis is aimed to show how the Evliyâ Çelebi Encyclopedia study should be done. In the method used in the encyclopedia, the headword were determined by examining the texts in the first volume of Seyahat-nâme. The identified headword was classified according to the titles of historical artifacts, place names, personal names in the second part of the thesis and placed under these parts in alphabetical order. Some headwords under, the texts found in Seyahat-nâme are included. Thanks to this study, it is seen that the information given about Istanbul in Evliyâ Çelebi's Seyahat-nâme is easily accessible. To explain this with an example, the researcher looking for information about Hagia Sophia in the Seyahatname can access all the information specified at the beginning of the mosques article in the Historical Artifacts in Seyahat-nâme section. In the second part of the thesis, in the title part of historical works, many works such as mosques, palaces, and fountains are mentioned. In this section, it has been determined that the most common headword are the part about mosques. In the section titled place names, the headword Istanbul takes the most place. In this part, which forms the basis of the study, all kinds of information about Istanbul in Evliyâ Çelebi's Seyahat-nâme are included in this section. In the Personal Names section, people defined in the Seyahat-nâme, such as the rulers up to the time Evliyâ Çelebi lived, those who worked in the state, and the craftsmen in Istanbul, are included in this section. In the thesis, there are also Hijri dates in the texts included under the article headword. These dates have been converted from the Hijri calendar to the Gregorian calendar with the help of the Tarih Çevirme Klavuzu, the website of the Türk Tarih Kurumu. These dates are shown in [ ]. In some headwords, we have examined the places in question in cases where we have doubts. and we applied the information found in ancient works on this subject. We had some doubts about place names. However, we did not make any intervention, considering that these were the way of saying in the 17th century.
Benzer Tezler
- Evliya Çelebi Seyahatnamesi'nde folklorik unsurlar
Folkloric elements in Evliya Çelebi's Seyahatname (travel book)
OSMAN ŞENTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Halk Bilimi (Folklor)Niğde ÜniversitesiTürk Halk Edebiyatı Ana Bilim Dalı
Y.DOÇ.DR. FARUK ÇOLAK
- Evliya Çelebi'nin Bursa seyahati: Giriş - metin - çeviri - notlar - indeks
Başlık çevirisi yok
İBRAHİM SAMİ GÖKÇEKUYU
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Türk Dili ve EdebiyatıMarmara ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EMİNE GÜRSOY NASKALİ
- Evliya Çelebi Seyahatnamesi üzerine eleştirel söylem çözümlemesi
Critical discourse analysis on Evliya Çelebi's Book of Travels (Seyahatname)
FATOŞ YENİGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Türk Dili ve EdebiyatıSiirt ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İSMAİL ULUTAŞ
- Evliyâ Çelebi'nin Seyahatnâmesi'ne göre Girit: Sosyal ve kültürel hayat
The social and cultural life of Crete as depicted in Evliyâ Çelebi's Seyahatname (Book of travels)
JAMES CLAYPOOL MORRISON
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Tarihİstanbul Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. NURETTİN GEMİCİ
- Evliya Çelebi seyahatnamesinde geçen tarım ürünleri ve dağılışlarının Türkiye sınırları dâhilinde değerlendirilmesi
Evliya Çelebi's travel book evaluation of agricultural products and their distribution within the bordersof Turkey
YELİZ TEMİZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
CoğrafyaÇankırı Karatekin ÜniversitesiCoğrafya Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAZAN KARAKAŞ ÖZÜR