İştikâk-ı Kebîr'in Kur'ân ayetlerine tatbiki: ب – ح – ر / be – ha – ra ve ح – ل – م / ha – le – me örnekliğinde bir inceleme
The application of al-ishtiqāq al-Kabīr to the verses of the Qur'ān: a review within the framework of ب – ح – ر / ba – ḥa – ra and ح – ل – م / ḥa – la – ma
- Tez No: 763634
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ İHSAN KAHVECİ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Din, Linguistics, Religion
- Anahtar Kelimeler: Halîl b. Ahmed, İbn Cinnî, İştikâk-ı kebîr, Kitâbu'l-Ayn, taklîb, tefsir, Al-ishtiqāq al-kabīr, al-Khalīl ibn Aḥmad, Ibn Jinnī, Kitāb al-'Ayn, taqlīb, tafsīr
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İbn Haldun Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 273
Özet
Hicrî ikinci yüzyılda, Halîl b. Ahmed'in (ö. 175/791) geliştirdiği ve Kitâbu'l-Ayn'da uyguladığı taklîbe dayalı fonetik sistem, hicrî dördüncü yüzyıla gelindiğinde, taklîb edilen kelimeler arasında anlam itibariyle bir münasebetin bulunduğunu söyleyen İbn Cinnî (ö. 392/1002) ile bir adım daha ileri taşınmıştır. İştikâk-ı kebîr olarak isimlendirilen bu usûle hem bir arka plan hem de bir uygulama zemini sunan elinizdeki tez, giriş ve sonuç kısımları da dahil olmak üzere toplamda beş bölümden teşekkül etmektedir. Teze giriş mahiyetindeki birinci bölümde, tezin konusu, amacı, kapsamı ve önemine dair bir ön bilgilendirme yapılmış, akabinde genelde iştikâk, özelde iştikâk-ı kebîr ile alakalı şu ana kadar yapılan çalışmalar değerlendirilmiştir. İkinci bölümde, iştikâk mefhumunun mahiyetine, nevilerine ve iştikâk-ı kebîre dair gerekli hususlar kısaca belirtilmiştir. Üçüncü bölümde, ب – ح – ر / Be – Ha – Ra ve ح – ل – م / Ha – Le – Me harflerinin taklîb edilmesiyle meydana gelen maddelerden her biri, çeşitli sözlükler aracılığıyla etraflıca çalışılmıştır. Dördüncü bölümde, ب – ح – ر / Be – Ha – Ra harflerinden müteşekkil mukalleb maddelerin üzerinde birleştikleri ortak mana Kur'ân ayetlerine tatbik edilmiştir. Tüm bunların neticesinde, iştikâk-ı kebîr usûlü ile taklîb edilen maddeler arasında bir ortak mana yakalayabilmenin ne derece mümkün olduğu, mezkur ortak mana amilinin ne türden bir fayda sağlayabileceği, bir başka deyişle, iştikâk-ı kebîrin Kur'ân ayetlerinin tefsiri esnasında başvurulabilecek kaynaklardan biri olup olamayacağı müşahhas bir surette gözler önüne serilmektedir.
Özet (Çeviri)
The Arabic phonetic system, which is based on the taqlīb (the variations of words based on the same root letters) that was established in Kitāb al-'Ayn by al-Khalīl ibn Aḥmad (d. 175/791) in the second century hijrī, was taken a step further in the fourth century hijrī by Ibn Jinnī (d. 392/1002). He states that there is a semantic relationship between those words having the same, yet switched around, root letters: al-Ishtiqāq al-Kabīr (The Great Derivation). This thesis, which presents both a background and a field of application for this method called al-Ishtiqāq al-Kabīr, consists of five chapters in total. In the first chapter, which is the introduction of the thesis, a preliminary information about the subject, purpose, scope and importance of the thesis is given, and then, the studies done so far related to al-ishtiqāq in general and al-ishtiqāq al-kabīr in particular is evaluated. In the second chapter, the essential aspects of the nature of al-ishtiqāq (the science of word derivations), of its types, and finally of al-ishtiqāq al-kabīr itself are briefly elaborated. In the third chapter, each of the maddahs (combinations), formed by switching around the letters ب – ح – ر / Ba – Ḥa – Ra and ح – ل – م / Ḥa – La – Ma, is studied in detail through the usage of various dictionaries. In the fourth chapter, the common meaning obtained from the maddahs (muqallab) composed of the letters ب – ح – ر / Ba – Ḥa – Ra is applied to the verses of the Qur'ān. As a conclusion, the extent of the possibility of a common meaning being generated by the usage of al-ishtiqāq al-kabīr amongst lexically varied maddahs; what kind of benefits the aforementioned common meaning agent can provide; whether al-ishtiqāq al-kabīr can be a feasible source to consult in the event of Qur'ānic interpretations are demonstrated in order.
Benzer Tezler
- İbn 'Acîbe el-Hasenî'nin hayatı ve 'Tefsîru'l-Fâtiḥati'l-Kebîr' adlı eserinin tefsir metodolojisi yönünden incelenmesi
The life of Ibn 'Acîbe el-Hasenî and investigation of the work titled 'Tefsîru'l-Fâtiḥati'l-Kebîr' in terms of tefsir methodology
MEHMET SAİT SAMSA
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NAİM DÖNER
- التوجيه اللغوي للقراءات القرآنية عند ابن كثير
Et-tevchiu'l-luğavili'l-kıraati'l-Kuranıyye, inde İbni Kesir
WRYA YASEEN MOHAMMED MOHAMMED
Yüksek Lisans
Arapça
2018
DinBingöl ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OUSAMA EKHTIAR
- Arap dilinde iştikak
Istiqaq (derivation) in Arabic language
ABDULKADİR BAYAM
Yüksek Lisans
Türkçe
2002
Doğu Dilleri ve EdebiyatıDokuz Eylül ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HÜSEYİN ELMALI
- Arap dilinde kalb ve ibdâl olgusu: İbnü's-Sikkît ve Kitabü'l-Kalb ve'l-İbdâl adlı eseri
The phenomenon of qalb and ibdal in the Arabic language: Ibnü's-Sikkît and his book Kitab al-qalb va'l-ebdal
MUSA GÜNGÖRDÜ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
BiyografiNecmettin Erbakan ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MURAT TALA
- Arapça Modern Hukuk Terminolojisi
Arabic Modern Law Terminology
SEZER YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DilbilimAnkara ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖMER ACAR