Üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik, üst bilişler ve psikolojik esneklik arasındaki ilişkilerin incelenmesi
Examining the relationships between cognitive flexibility, metacognitions and psychological flexibility in university students
- Tez No: 764161
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ARZU TAŞDELEN KARÇKAY
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: bilişsel esneklik, üst bilişler, psikolojik esneklik, üst biliş, cognitive flexibility, metacognitions, psychological flexibility, metacognition
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Akdeniz Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 123
Özet
Bu araştırmanın genel amacı üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik, üst bilişler ve psikolojik esneklik değişkenleri arasındaki ilişkileri ortaya koymaktır. Bu genel amaç kapsamında önce psikolojik esneklik değişkeninin cinsiyete göre durumu ve yaş ile ilişkisi ortaya konmuştur. Daha sonra da bilişsel esneklik ve üst bilişler değişkenlerinin psikolojik esneklik değişkenini yordama durumu ortaya konmuştur. Araştırmanın deseni nicel desenlerden yordayıcı korelasyonel desendir. Araştırmanın çalışma grubu Türkiye'deki üniversitelerin hazırlık, ön lisans, lisans ve lisansüstü programlarında kayıtlı 511 öğrencidir. Çalışma grubuna kolay ulaşılabilir örnekleme yoluyla ulaşılmıştır. Araştırmada veri toplama araçları olarak Kişisel Bilgi Formu, Bilişsel Esneklik Envanteri, Üstbiliş Ölçeği-30 ve Çok Boyutlu Psikolojik Esneklik Envanteri'nin psikolojik esneklik boyutu kullanılmıştır. Veri toplama araçları, araştırmaya katılmaya gönüllü olan kişilere araştırmacı tarafından çevrim içi olarak uygulanmıştır. Verilerin analizinde ilişkisiz örneklemler için t testi, Spearman-Brown korelasyon analizi ve aşamalı çoklu doğrusal regresyon analizi kullanılmıştır. Veri analizinden önce yapılan Pearson korelasyon analizi sonucunda bilişsel esneklik ve üst bilişler değişkenleri arasında negatif ve düşük, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu; bilişsel esneklik ve psikolojik esneklik değişkenleri arasında pozitif ve orta, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu; üst bilişler ve psikolojik esneklik değişkenleri arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı bulunmuştur. Veri analizi sonuçlarına göre psikolojik esneklik değişkeninin cinsiyete göre istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde farklılaşmadığı; psikolojik esneklik değişkeni ve yaş arasında pozitif ve düşük, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olduğu; bilişsel esneklik ve üst bilişler değişkenlerinin toplam puanlarının psikolojik esneklik değişkenini istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde yordadığı; bilişsel esneklik değişkeninin“alternatifler”ve“kontrol”alt boyut puanlarının ve üst bilişler değişkeninin“bilişsel farkındalık”ve“kontrol edilemezlik ve tehlike”alt boyut puanlarının psikolojik esneklik değişkenini istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde yordadığı ama üst bilişler değişkeninin“olumlu inançlar”,“bilişsel güven”ve“düşünceleri kontrol ihtiyacı”alt boyut puanlarının psikolojik esneklik değişkenini istatistiksel olarak anlamlı bir biçimde yordamadığı bulunmuştur. Araştırmanın bulguları, ilgili alan yazını bağlamında incelenmiştir. Psikolojik esneklik ve yaş ilişkisinin örneklem büyüklüğünden etkilenebileceği; farklı esneklik türlerinin aslında benzer yapılar olabileceği; üst biliş olarak adlandırılan bazı yapıların da aslında farklı yapılar olabileceği tartışılmıştır. Araştırma, araştırmacılara ve uygulayıcılara yönelik önerilerle sonlandırılmıştır.
Özet (Çeviri)
The general aim of this study is to reveal the relationships between the variables of cognitive flexibility, metacognition and psychological flexibility in university students. Within the scope of this general purpose, firstly, the status of the psychological flexibility variable according to gender and its relationship with age were revealed. Then, the predictive status of cognitive flexibility and metacognition variables on psychological flexibility variable was revealed. The design of the research is the predictive correlational design from the quantitative designs. The study group of the research is 511 students enrolled in preparatory, associate, undergraduate and graduate programs of universities in Türkiye. The study group was reached through easily accessible sampling. Personal Information Form, Cognitive Flexibility Inventory, Metacognitions Questionnaire-30 and the psychological flexibility dimension of the Multidimensional Psychological Flexibility Inventory were used as data collection tools in the study. Data collection tools were applied online by the researcher to the people who volunteered to participate in the research. In the analysis of the data, t-test for unrelated samples, Spearman-Brown correlation analysis and stepwise multiple linear regression analysis were used. As a result of the Pearson correlation analysis performed before the data analysis, it was found that there was a negative and low, statistically significant relationship between cognitive flexibility and metacognitions variables; there is a positive and moderate, statistically significant relationship between cognitive flexibility and psychological flexibility variables; it was found that there was no statistically significant relationship between metacognitions and psychological flexibility variables. According to the data analysis results, there was no statistically significant difference in the psychological flexibility variable according to gender; there is a positive and low, statistically significant relationship between the psychological flexibility variable and age; the total scores of cognitive flexibility and metacognitions variables predicted the psychological flexibility variable in a statistically significant way;“alternatives”and“control”sub-dimension scores of cognitive flexibility variable and“cognitive self-consciousness”and“uncontrollability and danger”sub-dimension scores of metacognitions variable statistically significantly predicted psychological flexibility variable, but it was found that“positive beliefs”,“cognitive confidence”and“need to control thoughts”sub-dimension scores of the metacognitions variable did not statistically significantly predict the psychological flexibility variable. The findings of the research were examined in the context of the relevant literature. The relationship between psychological flexibility and age may be affected by the sample size; that different types of flexibility may actually be similar structures; It has been discussed that some structures called metacognition may actually be different structures. The research was concluded with suggestions for researchers and practitioners.
Benzer Tezler
- Öz-anlayış ve kaygı ilişkisinde bilişsel esnekliğin aracılık rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of cognitive flexibility in the relationship between self-compassion and anxiety
SUEDA ALKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEYDİ AHMET SATICI
- Müzisyenlerde farklı enstrüman eğitiminin ince motor beceri ve yürütücü işlevlere olan etkisinin incelenmesi
Investigation for effects of different instrumental educations to fine motor skills and executive functions among musicians
ÖMER CAN GÜVEM
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
ErgoterapiPamukkale Üniversitesiİş ve Uğraşı Tedavisi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ALİ KİTİŞ
- Üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik ve belirsizliğe tahammülsüzlük ile kişilik özellikleri arasındaki ilişki
Relationship between cognitive flexibility and intolerance of uncertainty and personality traits university students
FATMA GÜVENÇ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERDAL HAMARTA
- Üniversite öğrencilerinde siyasal düşüncenin karmaşıklığının yordayıcıları olarak bilişsel esneklik, bilişsel kaçınma ve beş faktör kişilik özellikleri
Cognitive flexibility, cognitive avoidance and five-factor personality traits as predictors of the complexity of political thought in university students
MUSTAFA KANDIRMAZ
- Üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik ile stresle başa çıkma becerileri arasındaki ilişkinin araştırılması
The relationship between cognitive flexibility and ability to cope with stress in university students
BEYZA EMİNE KÖMÜR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
PsikolojiÜsküdar ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ OĞUZ TAN