Öz-anlayış ve kaygı ilişkisinde bilişsel esnekliğin aracılık rolünün incelenmesi
Examining the mediating role of cognitive flexibility in the relationship between self-compassion and anxiety
- Tez No: 885073
- Danışmanlar: PROF. DR. SEYDİ AHMET SATICI
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Öz-anlayış, bilişsel esneklik, kaygı, aracılık, Self-compassion, cognitive flexibility, anxiety, mediation
- Yıl: 2024
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Yıldız Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 81
Özet
Bu araştırmanın ana amacı üniversite öğrencilerinde öz-anlayış, bilişsel esneklik ve kaygı arasındaki ilişkiler ağını ortaya çıkarmaktadır. Bu doğrultuda öz-anlayış ile kaygı ilişkisinde bilişsel esnekliğin aracılık rolünün olup olmadığı değerlendirilmiştir. Araştırma 332'si kadın (%77.2) ve 98'i erkek (%22.8) olmak üzere toplam 430 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların yaşları 18 ile 60 arasında değişmekte olup, yaş ortalaması 25.60'dır (ss = 5.51). 178 katılımcı lisans eğitimlerine (%41.4) ve 252 katılımcı ise lisansüstü eğitimlerine (%58.6) devam etmektedir. Sosyo-ekomonik statü açısından incelendiğinde 72'si düşük (%16.7), 239'u orta (%55.6) ve 119'u yüksek (%27.7) sosyo-ekonomik statüye sahip olduklarını algılamaktadır. Araştırmanın verileri Beck Anksiyete Ölçeği, Öz-Anlayış Ölçeği, Bilişsel Esneklik Envanteri ve Kişisel Bilgi Formu kullanılarak çevrimiçi olarak elde edilmiştir. Verilerin analizinde bağımsız örneklem t testi, tek yönlü varyans analizi ve bootstrapping temelli aracılık kullanılmıştır. Bulgularda; erkeklerin öz-anlayış ve bilişsel esneklik düzeyleri kadınlara göre anlamlı bir biçimde daha yüksek olduğu, kaygı düzeyi açısından ise cinsiyete göre anlamlı bir farklılaşmanın olmadığı saptanmıştır. Eğitimlerine devam ettikleri kademeye göre yapılan analiz sonucunda; lisansüstü eğitime devam eden öğrencilerin öz-anlayış ve bilişsel esneklik düzeyleri lisans eğitimine devam eden öğrencilere göre anlamlı bir biçimde daha yüksek olduğu, kaygı düzeyinde ise lisans eğitimine devam edenlerin lisansüstüne devam eden öğrencilere göre anlamlı bir biçimde daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Sosyo-ekonomik statü algısı açısından ise öz-anlayış, bilişsel esneklik ve kaygı düzeyleri açısından anlamlı bir farklılık bulunamamıştır. Son olarak, öz-anlayış ile kaygı ilişkisinde bilişsel esnekliğin aracılık rolü değerlendirilmiştir. Bu modele yaş ve cinsiyet kontrol değişkeni olarak dahil edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre öz-anlayışın bilişsel esnekliği doğrudan pozitif yönde yordadığı; bilişsel esnekliğin de kaygıyı negatif yönde anlamlı yordadığı bulunmuştur. Ek olarak öz-anlayışın kaygıyı yordamasında bilişsel esnekliğin aracılığının da anlamlı olduğu görülmüştür [Bootstrapping katsayısı = -.138, Alt limit: -.202 – Üst limit: -.078. Tüm bu sonuçlar üniversite öğrencilerinde kaygının azaltılmasında öz-anlayışın ve bilişsel esnekliğin önemli bir faktör olduğunu ortaya koymuştur.
Özet (Çeviri)
The primary aim of this research is to uncover the network of relationships among self-compassion, cognitive flexibility, and anxiety in university students. In this context, it was evaluated whether cognitive flexibility has a mediating role in the relationship between self-compassion and anxiety. The research was conducted with a total of 430 participants, 332 of whom were female (77.2%) and 98 of whom were male (22.8%). The ages of the participants ranged from 18 to 60, with a mean age of 25.60 (sd = 5.51). Among the participants, 178 were pursuing undergraduate education (41.4%) and 252 were pursuing postgraduate education (58.6%). In terms of socio-economic status, 72 perceived themselves as having low (16.7%), 239 as middle (55.6%), and 119 as high (27.7%) socio-economic status. Data for the research were collected online using the Beck Anxiety Inventory, Self-Compassion Scale, Cognitive Flexibility Inventory, and a Personal Information Form. For data analysis, independent samples t-test, one-way ANOVA, and bootstrapping-based mediation analysis were used. The findings revealed that men had significantly higher levels of self-compassion and cognitive flexibility compared to women, while there was no significant gender difference in anxiety levels. Analysis based on the level of education indicated that postgraduate students had significantly higher levels of self-compassion and cognitive flexibility compared to undergraduate students, while anxiety levels were significantly higher in undergraduate students compared to postgraduate students. In terms of perception of socio-economic status, no significant difference was found in terms of self-compassion, cognitive flexibility and anxiety. Finally, the mediating role of cognitive flexibility in the relationship between self-compassion and anxiety was evaluated. Age and gender were included as control variables in this model. According to the findings, self-compassion was found to directly predict cognitive flexibility positively; and cognitive flexibility was found to significantly predict anxiety negatively. In addition, it was seen that the mediation of cognitive flexibility in predicting anxiety by self-compassion was also significant [Bootstrapping katsayısı = -.138, Alt limit: -.202 – Üst limit: -.078. All these results highlight that self-compassion and cognitive flexibility are important factors in reducing anxiety among university students.
Benzer Tezler
- Çeviri dersinde yapılaşma (uygulama sorunları-yöntem önerileri)
Strukturierung im übersetzungsunterricht (probleme der praxis-vorschlage zur methodik)
A. TURGAY KURULTAY
Doktora
Türkçe
1989
Eğitim ve Öğretimİstanbul ÜniversitesiAlman Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı
PROF.DR. ŞARA SAYIN
- Beş faktör kişilik özelliklerinin sosyal kaygı belirtileri ile ilişkisinde öz- şefkatin aracı rolünün incelenmesi
Investigation of the role of self-compassion in the relationship of five factor personality traits and social anxiety symptoms
BÜŞRA PAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
PsikolojiMarmara ÜniversitesiKlinik Psikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ÇELEBİ
- Öz anlayış ile mental iyi oluş ilişkisinde depresyon kaygı ve stresin aracılık rollerinin incelenmesi
Investigation of the mediation roles of depression, anxiety and stress in the relationship between self-compassion and mental well-being
TALEH MAMMADLI
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. MEHMET ENGİN DENİZ
- Üniversite öğrencilerinde algılanan stres ve aleksitimi ilişkisinde öz şefkatin aracı rolünün incelenmesi
Investigation of the mediating role of self-compassion in the relationship between perceived stress and alexithymia in university students
ŞUHEDA KILIÇ
Yüksek Lisans
İngilizce
2020
Eğitim ve ÖğretimOndokuz Mayıs ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SEHER BALCI ÇELİK