Dijital çağda bilgi okuryazarlığı: Çok katmanlı bilgi okuryazarlığı modeli
Information literacy in the digital age: Multimodal information literacy model
- Tez No: 765399
- Danışmanlar: PROF. DR. MEHMET CANATAR
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Bilgi ve Belge Yönetimi, Information and Records Management
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Bilgi ve Belge Yönetimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 337
Özet
Bilgi okuryazarlığı, bilgi çağı olarak adlandırdığımız bu çağda bir birey için temel bir yaşam becerisi olarak kabul edilir. Bu nedenle, birçok disiplinde çok sayıda araştırmacı tarafından elli yılı aşkın bir süredir bu konu üzerine araştırmalar yapılmaktadır. Bilgi okuryazarı olmanın tanımları ve gereksinimleri, bu zaman süresi boyunca değişmiş ve gelişmiştir. Pek çok bilim adamı, okuryazarlık tanımının ve niteliklerinin esas olarak çağın bilgi uygulamaları ve teknolojik gelişmeleri tarafından belirlendiğini öne sürmektedir. Bu nedenle insanların bilgiye erişme, bilgiyi kullanma ve paylaşma süreçleri, yolları ve araçları bilgi okuryazarı olmanın doğasını ve gerekliliklerini ortaya koymaktadır. İçinde bulunduğumuz çağ, bireylerin sadece bilgi kullanıcısı değil aynı zamanda bilgi inşasına aktif olarak katkıda bulunduğu, sosyal süreçler yoluyla çoğunlukla ağ bağlantılı ve elektronik araçlarda bilginin erişildiği, kullanıldığı, yeniden yapılandırıldığı ve paylaşıldığı dijital çağ olarak adlandırılmaktadır. Ayrıca, kullanıcı dostu ekranların sağladığı kolaylıklar ve küreselleşmenin iletişimdeki etkileri nedeniyle bilgi kaynaklarının semiyotik yapısı, baskın olarak tek katmanlıdan (modludan) (dilsel) çok katmanlı (multimodal) semiyotik yapıya evrilmiştir. Bu nedenle bu çağda bireylerin sadece dilsel okuryazar olmaları yetersiz olup, bireylerden çok katmanlı bilgi kaynaklarını anlamlandırabilen ve tasarlayabilen çok katmanlı okuryazar olmaları beklenmektedir. Bu çalışma, dijital çağda bilgi okuryazarı olmanın doğası ve yetkinlikleri üzerine odaklanmakta ve bilgi okuryazarı olmanın kuram ve uygulama seviyesinde tanımını ortaya koymayı amaçlamaktadır. Daha önce yapılan çalışmalar temel alınarak bu çalışmada dijital çağda bilgi okuryazarlığının doğasını ve yetkinliklerini tanımlamak için ilk olarak; ACRL (2016) çerçevesi ve çok katmanlı okuryazarlık terimi bütünleştirilmiş ve çok katmanlı bilgi okuryazarlığı kavramı kullanılmıştır. İkinci olarak bu çalışma; bireylerin çok katmanlı bilgi okuryazarlığı yeterliliklerini geliştirmek için verimli öğrenme etkinliklerini araştırmayı amaçlamaktadır. Bu araştırmada amaçlara ulaşmak için durum çalışması ve eylem araştırmasını içeren nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. Çalışmaya lisansüstü düzeyinde 16 Bilgi ve Belge Yönetimi öğrencisi gönüllü katılım göstermiştir. Öğrenme etkinlikleri çevrimiçi ve çevrimdışı platformlar aracılığıyla bir eğitim/öğretim dönemi boyunca uygulanmıştır. Bütün katılımcılar dönem boyunca çalışmanın bütün evrelerinde bulunmuş olup, çalışmanın bitimine kadar devamlılık göstermişlerdir. Veri kaynakları; araştırma boyunca üç kez boylamsal olarak uygulanan bilgi okuryazarlığı testleri, bireysel çok katmanlı bilgi okuryazarlığı mülakatları ve katılımcıların bilgi kaynakları tasarımlarıdır. Sonuçlar; öğrenme etkinlikleri öncesinde katılımcıların çok katmanlı bilgi okuryazarlığı becerilerinin düşük olduğunu göstermiştir. Belli pedagojik niteliklere sahip öğrenci merkezli ve uygulamaya dayalı öğrenme etkinliklerinin yapılmasından sonra, çok katmanlı bilgi okuryazarlığı yeterliklerinde iyileşmeler gözlemlenmiştir. Çalışma ilk olarak; bilgi okuryazarı olmanın tanım ve yetkinliklerinin çağın bilgi kültürü ve uygulamalarına göre yeniden tanımlanması ve güncellenmesi gerektiğini ve dijital çağda çok katmanlı bilgi okuryazarlığının uygun ve etkili bir yaklaşım olduğunu göstermektedir. İkinci olarak; eğitim faaliyetleri, öğrenenlerin kendi bilgilerini önceki bilgiler üzerine inşa ettikleri ve öğrenenlerin bilgilerini günlük yaşama ve akademik bilgi okuryazarlığı uygulamalarına dönüştürmelerini sağlayan etkili pedagojik stratejilere dayanmalıdır. Üçüncüsü ise; harmanlanmış (yüzyüze ve çevrimiçi) öğrenme etkinlikleri, çok katmanlı bilgi okuryazarlığı için en iyi öğretim stratejisi olarak görünmektedir.
Özet (Çeviri)
Information literacy is considered as a central life skill for an educated person. Therefore, it has been studied for more than fifty years by numerous researchers across many disciplines. The definitions and requirements for being information literate has been changed and evolved through this research timeline. Many scholars posit that this definition and set of literacy specifications is mainly determined by the information practices and technological developments in the age. Therefore, as the processes, the ways, and the tools by which people access, use, and share information paves nature and standards of being information literate persons. The age we live is called as digital age where information is located, accessed, used, re-constructed and shared mostly on web connected and electronic tools through social processed where the persons are not only users of information but also active contributors of information construction. Furthermore, since the affordances provided by user friendly screens and the effects of globalization in communication, the semiotic structure of information resources has been evolved from dominant monomodal (linguistic) to multimodal semiotic structure. Therefore, being linguistic literate is inadequate and persons are expected to be multimodal literate who can make meaning and design multimodal information resources. This study is focused on the nature and competencies of being information literate in digital age and aims to define a theoretical and an operational definition of being information literature. Regarding previous research, this study firstly integrates ACRL (2016) framework and multimodal literacy term to define nature and competencies of information literacy in digital age and used the term of multimodal information literacy. Second, the current study aims to explore the effective learning activities to develop multimodal information literacy competencies. To address these aims, qualitative research method including case study and action research is employed. Sixteen graduate-level Information and Records Management students participated to the study. Learning activities are applied through an educational term via synchronous and asynchronous virtual platforms. The data resources were information literacy tests applied longitudinally three times across the research, individual multimodal information literacy interviews, and participants' design of information resources. Results demonstrated that participants' multimodal information literacy skills were low before the learning activities. After the application of the learning activities, which has its own pedagogical characteristics, learner agency, and learner engagement, there observed improvements in the multimodal information literacy competencies in the results. The study demonstrates that the definition and competencies of being information literate must be re-defined and updated according to information ethos and practices of the age and multimodal information literacy is an appropriate and effective candidate. Second, the educational activities must be based on effective pedagogical strategies through which learners builds their own knowledge on previous ones and through which learners are enabled to transform their knowledge into daily life and academic information literacy practices. Third, as a main constraint of the study, the blended (inperson and digital) learning activities seems the best instructional strategy for effective multimodal information literacy.
Benzer Tezler
- Sözcüğün dijitalleşmesi: Yeni medyanın getirdiği etkileşimli e-yayıncılık üzerine bir inceleme
Digitalization of the word: A study on interactive e-publishing brought by new media
EMRAH DUMAN
Doktora
Türkçe
2025
İletişim BilimleriErciyes Üniversitesiİletişim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. MEHMET SENA KÖSEDAĞ
- Disinformation in the post-truth era: A comparative analysis of the European Union, Türkiye and Brazil's instruments and practices for combating online disinformation
Hakikat sonrası çağda dezenformasyon: Avrupa Birliği, Türkiye ve Brezilya'nın çevrim içi dezenformasyonla mücadeleye yönelik araç ve pratiklerinin karşılaştırmalı analizi
İREM ŞARDAŞLAR
Yüksek Lisans
İngilizce
2025
HukukAnkara ÜniversitesiLatin Amerika Çalışmaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. BESİME PINAR ÖZDEMİR
- Okul öncesi öğretmenlerinin teknolojik pedagojik alan bilgileri ile Web 2.0 araçlarına yönelik tutumları arasındaki ilişkinin incelenmesi
Examining the relationship between preschool teachers' technological pedagogical content knowledge and their attitudes towards Web 2.0 tools
MAKBULE ALTINOK BOZKURT
Yüksek Lisans
Türkçe
2025
Eğitim ve ÖğretimBurdur Mehmet Akif Ersoy ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HACER TEKERCİ
- Mobil destekli çevrimiçi ters-yüz öğrenme yönteminin öğretmen adaylarının bilgi okuryazarlığı becerilerine ve eğitim inançlarına etkisi
The effect of mobile-assisted Online Flipped Learning Method on pre-service teachers' information literacy skills and educational beliefs
BİLAL İNAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimTokat Gaziosmanpaşa ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KEREM KILIÇER
- Sosyal medyadaki dini metinlerin içerik analizi: Facebook örneği
Content analysis of religious texts in social media: Facebook sample
GAMZE GEZGİNCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
GazetecilikMarmara ÜniversitesiGazetecilik Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ŞEVKİ IŞIKLI