Geri Dön

Rize'de Osmanlı dönemi camileri

Ottoman period mosques in Rize

  1. Tez No: 765409
  2. Yazar: BURAK MUHAMMET GÖKLER
  3. Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ ZERRİN KÖŞKLÜ
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Sanat Tarihi, Art History
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Atatürk Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 2236

Özet

Doğu Karadeniz Bölgesi'nin önemli sahil kentlerinden birisi olan Rize hem coğrafi yapısıyla hem tarihiyle hem de mimari yapılarıyla ön plana çıkmaktadır. Artvin, Trabzon, Erzurum ve Bayburt ile sınırı bulunan bölge, Alt Paleolitik dönemden itibaren yerleşim yeri olmuştur. Rize, 1461'de Fatih Sultan Mehmet tarafından Trabzon'un fethine kadar çeşitli devletlerin hakimiyeti altında kalmış, Trabzon'dan kısa süre sonra Osmanlı topraklarına katılmıştır. Osmanlı'nın fethiyle birlikte bölgede yoğunlukta olan gayrimüslim toplum zamanla çoğunluğu Müslüman halka bırakmıştır. Bu husus beraberinde İslamiyet'in sembolü olan cami mimarisinin inşa sürecini de başlatmıştır. Ağaç çeşitliliğin bol olduğu Rize'de, camilerin inşası ve süslemesi de ahşap ile şekillenmiştir. Bu sebeple çalışmanın giriş bölümünde bölge camilerini de kapsayacak olan ahşap destek, ahşap tavan, çantı, bağdadi kubbe ve kırlangıç örtü gibi doğrudan ahşapla ilgili genel bir gelişim verilmiştir. İkinci ve üçüncü bölümde, bölgede tespit edilen örnekler ışığında XVI. yüzyıldan XX. yüzyıla kadar (1923) merkez ilçe başta olmak üzere Ardeşen, Çamlıhemşin, Çayeli, Derepazarı, Fındıklı, Güneysu, Hemşin, İkizdere, İyidere, Kalkandere ve Pazar'da bulunan 368 camiden 116'sı katalog bölümünde, 87'si günümüze ulaşamayan, 165'i de tamamen yenilenen camiler başlığı altında değerlendirilmiştir. Burada Rize ile ilgili yapılan arşiv çalışmaları, camilerin tarihlendirilmesinde etken bir rol oynamıştır. Cami üzerinde yer alan kitabeler ve arşiv çalışmalarının beraber değerlendirilmesi yapıların dip tarihinin belirlenmesini, inşa ve onarım süreçlerinin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Çalışmanın dördüncü bölümünü karşılaştırma ve değerlendirme başlığı meydana getirmiştir. Bölge camilerin planları, cepheleri, pencereleri, kapıları, üst örtüleri, minareleri, son cemaat yerleri, kapı kanatları, mihrapları, minberleri, mahfilleri, vaaz kürsüleri ve süsleme programları ele alınmıştır. Öncelikle bölge daha sonra da Anadolu örnekleriyle karşılaştırılan başlıklarda Rize'yle olan benzerlikler ve farklılıklar ortaya konulmuştur. Buna göre Rize'nin, Doğu Karadeniz Bölgesi'nin karakteristik özelliklerini taşıdığı ve yerel ustaların ellerinde biçimlendiği sonucu çıkartılmıştır.

Özet (Çeviri)

Rize, one of the important coastal cities of the Eastern Black Sea Region, comes to the fore with its geographical structure, history and architectural structures. The region bordering Artvin, Trabzon, Erzurum and Bayburt has been a settlement since the Lower Paleolithic period. Rize remained under the domination of various states until the conquest of Trabzon by Fatih Sultan Mehmet in 1461 and joined the Ottoman lands shortly after Trabzon. With the conquest of the Ottoman Empire, the non-Muslim society, which was concentrated in the region, left the majority to the Muslim people in time. This issue also initiated the construction process of mosque architecture, which is the symbol of Islam. In Rize, where tree diversity is abundant, the construction and decoration of mosques were also shaped by wood. In Rize, where tree diversity is abundant, the construction and decoration of mosques were also shaped by wood. For this reason, in the introduction part of the study, a general development directly related to wood such as wooden support, wooden ceiling, çantı, bagdadi dome and swallow cover, which will include the region's mosques, is given. In the second and third chapters, in the light of the examples ascertained in the region, from the XVI to the XX century (1923), there are 368 districts located in Ardeşen, Çamlıhemşin, Çayeli, Derepazarı, Fındıklı, Güneysu, Hemşin, İkizdere, İyidere, Kalkandere and Pazar. 116 of the mosques were evaluated in the catalog section, 87 of them did not survive and 165 were evaluated under the title of completely renovated mosques. Archival studies on Rize played an active role in the dating of mosques here. Evaluation of the inscriptions and archive studies on the mosque together has enabled the determination of the bottom date of the structures and the emergence of the construction and repair processes. The fourth chapter of the study consists of the title of comparison and evaluation. Plans, facades, windows, doors, roof coverings, minarets, narthex places, door wings, mihrabs, pulpits, mahfils, sermon platforms and decoration programs of the regional mosques are discussed. First of all, the similarities and differences with Rize were revealed in the titles that were compared with the region and then with the Anatolian examples. Accordingly, it has been concluded that Rize has the characteristics of the Eastern Black Sea Region and was shaped by the local masters.

Benzer Tezler

  1. Rize eğitim tarihi (1923-1980)

    Education history of Rize (1923-1980)

    GÜLEFER AKIN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2019

    Eğitim ve ÖğretimAtatürk Üniversitesi

    Türkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ FATMA KAYA DOĞANAY

  2. 1509 no'lu Rize şer'iyye sicili ışığında Rize'de sosyal hayat

    Social life in Rize according to the Rize shariya courts

    ÜMİT ERKAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2007

    TarihKaradeniz Teknik Üniversitesi

    İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı

    Y.DOÇ.DR. NEBİ GÜMÜŞ

  3. Türk kayıtlarında Doğu Karadeniz'de Rus işgali 1916-1918

    According to Turkic documants Russian occupation of the eastern Black Sea 1916-1918

    SONGUL ALŞAN

    Doktora

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    TarihAtatürk Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. CEMİL KUTLU

  4. Milli mücadele döneminde Rize

    Başlık çevirisi yok

    MAKBULE SARIKAYA

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2000

    Türk İnkılap TarihiAtatürk Üniversitesi

    Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. ASUMAN DEMİRCİOĞLU

  5. Rize (Merkez ilçe) sosyal, siyasal ve ekonomik yapısı (1923-1960)

    The social, political and economic aspects of Rize city (1923-1960)

    İSMAİL ÖZDOĞAN

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2004

    SosyolojiMuğla Üniversitesi

    Tarih Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. BAYRAM AKÇA