Geri Dön

A computational ontological model for machine-understandable data in artificial intelligence

Yapay zekada makine-anlayabilir veri için berimsel bir ontolojik model

  1. Tez No: 765576
  2. Yazar: DİLEK YARGAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. AZİZ FEVZİ ZAMBAK
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Bilgisayar Mühendisliği Bilimleri-Bilgisayar ve Kontrol, Dokümantasyon ve Enformasyon, Felsefe, Computer Engineering and Computer Science and Control, Documentation and Information, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: İngilizce
  9. Üniversite: Orta Doğu Teknik Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Sistematik Felsefe ve Mantık Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 407

Özet

Büyük Veri dönüştürücü etkileri nedeniyle yüzyılın en önemli fenomenlerinden biridir, ancak veri tufanının tartışılmaz etkileri günümüz dünyasının ilerleme kaydettiği temel çarklar olan endüstri, bilim ve Web söz konusu olduğunda henüz dönüştürücü etkiye sahip değildir. Büyük Veri'nin bu alanlarda devrimlere yol açabilmesi için, makinenin otonom olması, yani karar verme, çıkarım yapma ve tavsiye verme gibi üst düzey bilişsel becerileri gerçekleştirmesi gereklidir. Makinenin otonom olmasının koşulu ise Büyük Veri'yi anlama ve işleme yeteneğidir. Dolayısıyla bu çalışma, makine-anlayabilirliğinin temellerini ve buna göre de makinenin otonom olmasının koşullarını belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu bağlamda, bu çalışma, fenomenleri anlamsal özellikleriyle ilişki temelli bir şekilde temsil eden ve anlamsal özellikleri tiplerine göre işleyen bir makine ontolojisi olan Ontoloji 4.0'ı önermektedir. Trop ve tip kuramlarından uyarlanan bu ontoloji, makine-anlayabilirliğinin temelini oluşturur. Bununla birlikte, bu çalışmada tip kuramlarından gelen hesaplama sınırlamaları nedeniyle, anlamsal özelliklerin, Ontoloji 4.0'ın yapı taşlarını oluşturacak uzamsal olmayan ontolojik nesneler, yani urtroplar ile temsil edilmesi gerekliliğini de tartışacaktır. Kategori kuramı, bu yapıyı makinede uygulayabilecek en belgin biçimsel araç olarak uyarlanmıştır. Sonuç olarak, makine-anlayabilirliğinin temelini oluşturan Ontoloji 4.0, urtrop ve değiştirilmiş kategori kuramlarının uyumlaştığı bir makine ontolojisidir.

Özet (Çeviri)

Big Data is believed to be one of the most important phenomena of the century due to its transformative effects and those undeniable effects of the data deluge in the fields of industry, science, and the Web -the fundamental wheels upon which today's world makes progress- are, however, hardly transformative. If Big Data is to lead to revolutions in these fields, the machine must be autonomous, that is, to perform higher-order cognitive skills, such as making decisions, inferences, and recommendations. The condition for an autonomous machine is its ability to understand and process Big Data. So, this work aims to determine the foundations for machine-understandability and accordingly determine the conditions for an autonomous machine. In this respect, this work proposes a machine ontology, Ontology 4.0, which represents phenomena in terms of their semantic properties in a relation-based fashion and processes semantic properties according to their types. Adapted from trope and type theories, this ontology forms the basis for machine-understandability. However, due to computational limitations from type theories, the semantic properties are discussed to be represented with nonextensional ontological objects, viz., urtropes, which turn out to be the building blocks of Ontology 4.0. Category theory is adapted as a formalization tool to implement this structure in the machine. Consequently, providing basis for machine-understandability, Ontology 4.0 is a machine ontology that harmonizes urtrope and modified category theory.

Benzer Tezler

  1. Yapay zeka felsefesinde felsefi işlevselciliğin eleştirisi

    The critique of the philosophical functionalism in the philosophy of artificial intelligence

    TARIK TAZEGÜL

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Bilim ve Teknolojiİstanbul Üniversitesi

    Felsefe Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. NECATİ MURAD OMAY

  2. Simpoez: Mimari nesne üzerine mereolojik bir yaklaşım

    Simpoiesis: A mereological approach on architectural object

    ERHAN SEVİNÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Bilişim Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. SEMA ALAÇAM

  3. Authorship in the architecture of the information age

    Enformasyon çağı mimarlığında müellifiyet

    İREM CABBAROĞLU

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2013

    Mimarlıkİzmir Ekonomi Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. AHENK YILMAZ