COVİD-19 pandemi sürecinde otizm spektrum bozukluğu tanılı ve normal gelişim gösteren 6-10 yaş grubu çocuğa sahip annelerin depresyon düzeyi, sosyal destek algısı ve yaşam kalitesinin incelenmesi
Depression, social support perception and quality of life of the children of mothers with autism spectrum disorder and normally developing children in COVİD-19 pandemic process
- Tez No: 767645
- Danışmanlar: PROF. DR. ELİF ÇELEBİ ÖNCÜ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları, Child Health and Diseases
- Anahtar Kelimeler: Otizm Spektrum Bozukluğu, Depresyon, Sosyal Destek Algısı, Yaşam Kalitesi, Autism Spectrum Disorder, Depression, Social Support Perception, Quality of Life
- Yıl: 2021
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Okan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Çocuk Gelişimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 184
Özet
Bu çalışmanın amacı, otizm spektrum bozukluğu tanılı ve normal gelişim gösteren çocuk sahibi annelerin Covid 19 pandemi sürecinde, çocuklarının bulunduğu özel durumdan kaynaklı depresyon, sosyal destek algısı ve yaşam kalitelerinin değerlendirilmesidir. Çalışmanın bir diğer amacı ise ele alınan ölçekler ışığında belirlenen değişkenlerin birbirleriyle ve alt ölçekler bağlamında otizm spektrum bozukluğu tanılı ve normal gelişim gösteren çocuk sahibi anneler arasında farklılaşma olup olmadığının incelenmesidir. Araştırmada nicel verilerin desteklenmesi amacıyla nitel yöntemde yarı yapılandırılmış görüşme tekniğine de yer verilmiştir. Araştırmanın örneklemini, İstanbul Avrupa Yakasında bulunan bir özel eğitim ve rehabilitasyon merkezine devam eden ve otizm spektrum bozukluğu tanısı almış olan 81 çocuk ve anneleri ile karşılaştırma grubu normal gelişim gösteren 80 çocuk ve anneleri olmak üzere 161 katılımcı oluşturmaktadır. Nitel yöntemin uygulanması için belirlenen örneklem grubunda ise 15 otizm spektrum bozukluğu tanılı çocuğa sahip anneler ile 10 normal gelişim gösteren çocuğa sahip anneler oluşturmaktadır. Çalışmada katılımcıların sosyodemografik özellikleri hakkında bilgi toplamak amacıyla hazırlanmış olan Kişisel Bilgi Formu,katılımcıların depresyon düzeylerinin belirlenmesi için Beck Depresyon Envanteri, annelerin sosyal destek algısına karşı görüş ve tutumlarının değerlendirilmesi için Çok Boyutlu Algılanan Sosyal Destek Ölçeği, otizm spektrum bozukluğu tanısı alan çocukların anneleri ve normal gelişim gösteren çocukların annelerinin yaşam kalitelerindeki etkilenme durumlarının karşılaştırılması için ise Dünya Sağlık Örgütü Yaşam Kalitesi Ölçeği Kısa Formu Türkçe Versiyonu (WHOQOL-BREF-TR) kullanılmıştır. Nitel bulgular elde etmek için 6 açık uçlu soru, literatür taraması sonucunda oluşturulmuş ve gerekli düzenlemeler yapıldıktan sonra örneklem grubunda yer alan 15 otizm tanılı çocuğa sahip anneler ile 10 normal gelişim gösteren annelere uygulanmıştır. Nitel verilerin çzöümlenmesinde betimsel analiz yapılarak kodlama oluşturulmuş ve içerik analizi ile yorumlanmıştır. Değerlendirilen nicel bulgular ışığında otizm spektrum bozukluğu tanısı olan çocukların annelerinin normal gelişim gösteren çocukların annelerine göre daha az destek gördükleri, yaşam kalitelerinin daha düşük olduğu ve depresyon düzeylerinin ise daha yüksek olduğu bulunmuştur. Otizm spektrum bozukluğu tanısı alan çocukların annelerinin çalışmada kullanılan ölçeklerin tüm alt boyutlarından elde edilen bulgulara göre depresyon skoru ile sosyal destek algısı ve yaşam kaliteleri arasında negatif yönlü ilişki olduğu saptanmıştır. Normal gelişim gösteren çocuğa sahip annelerin ölçeklerinden elde edilen bulgularda ise sosyal destek algısıyla yaşam kaliteleri arasında pozitif yönlü ilişki olduğu bulunmuştur. Öte yandan depresyon durumlarının ise yaşam kalitesiyle bağlantılı olduğu saptanmıştır. Elde edilen bu bulgular normal gelişim gösteren çocuğa sahip olan annelerin yaşam kalitelerinin yüksek veya düşük olmasını ailelerinden, arkadaşlarından veya sosyal çevrelerinden aldıkları desteğe göre belirlediklerini ve belirlenen yaşam kalitesi durumuna göre de depresyon düzeylerinin şekillendiğini göstermektedir. Nitel bulgular ışığında ise; otizm spektrum tanılı çocuğa sahip annelerin normal gelişim gösteren çocuğa sahip annelere kıyasla kendilerini bunalmış ve sıkılmış hissettiği, ev işlerini daha fazla yapmak zorunda kaldıkları, çocuklarında ciddi davranış değişiklikleri yaşadıkları, sosyal destek alamadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Nicel ve nitel bulgular birlikte değerlendirildiğinde otizm spektrum tanılı çocuğa sahip annelerin normal gelişim gösteren annelere kıyasla sosyal destek algısının düşük düzeyde olduğu, buna bağlı olarak yaşam kalitelerinin azaldığı ve her iki değişkenin etkisiyle depresyon düzeylerinin arttığı sonucuna ulaşılmaktadır. Çalışmadan elde edilen bılgular ışığında; otizm spektrum tanılı çocuğa sahip annelerin sosyal destek alması için gereken şartların sağlanması, OSB'li çocukların okul dışında da farklı etkinlikleri yapabileceği kurumlarca desteklenmesi, iletişimi güçlendiren etkinliklerin okul tarafından planlanması, sosyalleşmeye önem verilmesi ve bu doğrultuda plan ve program yapılması önerilmektedir.
Özet (Çeviri)
Depression, social support perception and quality of life of the children of mothers with autism spectrum disorder and normally developing children in Covid-19 pandemic process The aim of this study is to evaluate the depression, social support perception and quality of life of the children of mothers with autism spectrum disorder and normally developing children in Covid-19 pandemic process. Another aim of the study is to examine whether the variables determined in the light of the scales discussed differ between each other and in the context of subscales between mothers with a diagnosis of autism spectrum disorder and normally developing children. In the research, semi-structured interview technique was also included in the qualitative method in order to support the quantitative data. The sample of the study consists of 161 participants, 81 children and their mothers who attend a special education and rehabilitation center on the European Side of Istanbul, and 80 children with normal development in the comparison group and their mothers. The sample group determined for the application of the qualitative method consists of mothers with 15 children with autism spectrum disorder and mothers with 10 normally developing children. In the study, the Personal Information Form prepared to collect information about the sociodemographic characteristics of the participants, the Beck Depression Inventory to determine the depression levels of the participants, the Multidimensional Perceived Social Support Scale to evaluate the views and attitudes of mothers towards the perception of social support, the mothers of children diagnosed with autism spectrum disorder and the normal developmental The Turkish Version of the World Health Organization Quality of Life Scale Short Form (WHOQOL-BREF-TR) was used to compare the impact on the quality of life of the mothers of children with high blood pressure. In order to obtain qualitative findings, 6 open-ended questions were created as a result of the literature review and after the necessary arrangements were made, they were applied to the mothers of 15 children with autism and 10 mothers with normal development in the sample group. In the analysis of qualitative data, descriptive analysis was performed and coding was created and interpreted with content analysis. In the light of the quantitative findings evaluated, it was found that mothers of children with autism spectrum disorder received less support, had lower quality of life and had higher levels of depression than mothers of children with normal development. According to the findings obtained from all sub-dimensions of the scales used in the study of mothers of children diagnosed with autism spectrum disorder, a negative correlation was found between depression score, perception of social support and quality of life. In the findings obtained from the scales of mothers with normally developing children, it was found that there was a positive relationship between the perception of social support and their quality of life. On the other hand, it has been determined that depression states are associated with quality of life. These findings show that mothers who have children with normal development determine the high or low quality of life according to the support they receive from their families, friends or social circles, and their depression levels are shaped according to the determined quality of life status. In the light of qualitative findings; It has been concluded that mothers with children with autism spectrum disorder feel overwhelmed and bored, have to do more housework, experience serious behavioral changes in their children, and cannot receive social support compared to mothers with children with normally developing children. When the quantitative and qualitative findings are evaluated together, it is concluded that the perception of social support of mothers with children with autism spectrum disorder is low compared to mothers with normal development, thus their quality of life decreases and depression levels increase with the effect of both variables. In the light of the findings obtained from the study; It is recommended to provide the necessary conditions for mothers with children with autism spectrum disorder to receive social support, to support children with ASD by institutions where they can do different activities outside of school, to plan activities that strengthen communication by the school, to give importance to socialization, and to make plans and programs accordingly.
Benzer Tezler
- Otizm spektrum bozukluk tanılı çocuğa sahip ebeveynlerin pandemi sürecindeki başa çıkma stratejileri ve algılanan stres düzeylerinin incelenmesi
Examination of perceived stress levels and coping strategies of parents with a child diagnosed with autism spectrum disorder in the pandemic process
KÜBRA EFENDİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
PsikolojiHasan Kalyoncu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAZİYE SENEM BAŞGÜL
- Otizm Spektrum Bozukluğu olan çocukların ebeveynlerinde Covid-19 pandemisi sürecinde algılanan stres düzeyi ve yaşam kalitesinin sosyodemografik değişkenler açısından incelenmesi
Percieved stres level andquality of lifeinparents of children whith Autism Spectrum Disorder during COVID 19 pandemic: The role of soscio demographic variables
AYGÜL SAĞIR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve Öğretimİstanbul Gelişim ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HATİCE GÜNEŞ
- Otizm spektrum bozukluğu olan çocuk ve ergenlerde COVID-19'un psikososyal ve davranışsal etkileri
Psychosocial and behavioral effects of COVID-19 in children and adolescents with autism spectrum disorder
RUKİYE ARSLAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2022
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜL KARAÇETİN
- Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere Covid-19 pandemi sürecinde kişisel koruyucu önlemleri öğretmede özel eğitim öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi
Examination of special education teachers' opinions on teaching personal protective measures to individuals with autism spectrum disorder during the Covid-19 pandemic process
GİZEM TİMUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAnadolu ÜniversitesiÖzel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERHAT ODLUYURT
- Sınıf öğretmenlerinin otizm spektrum bozukluğu tanılı kaynaştırma/bütünleştirme öğrencilerine yönelik uyarlamaları
Adaptations of classroom teachers to inclusion students diagnosed with autism spectrum disorder
MELEK AKKUŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimAmasya ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ DAVUT ELMACI