Kolektif bellek bağlamında Zonguldak Fener Mahallesi'nin mekânsal, sosyo-ekonomik ve kültürel dönüşümünün incelenmesi
Examing the neighborhoof of Zonguldak Fener's pysical, socioeconomic and cultural transformation within the context of collective memory
- Tez No: 768369
- Danışmanlar: DR. ÖĞR. ÜYESİ DİCLE KIZILDERE GÖKYER
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Mimarlık, Architecture
- Anahtar Kelimeler: Bellek, Kolektif Bellek, Kamusal Mekân, Zonguldak, Bellek, Kolektif Bellek, Kamusal Mekân, Zonguldak
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gebze Teknik Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Mimarlık Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Bellek kavramı disiplinler arası bir kavram olarak psikoloji, felsefe, nöroloji gibi bilim dallarının tartışma konusu olmuştur; ancak kavramın toplum ve mekânla ilişkilendirilmeye başlanması ile mimarlık disiplinin de konusu haline gelmiştir. Mekân belleğin oluşmasını, gelişmesini ve korunmasını sağlarken; kolektif belleğin çıktıları da mekânı oluşturan önemli bileşenlerden biri olmaktadır. Politik, ekonomik etmenler doğrultusunda şekillenen ve dönüşen kentler kolektif belleğin sergilenmesini sağlayan düzlemlerdir. Kolektif belleğin kentle kurduğu ilişki toplumun diğer bireyleri ile bir araya gelerek ortak deneyimleri paylaştığı kamusal mekânlarda en üst seviyede sergilenir. Bu tezde sosyo-politik, ekonomik etmenlerle karşılıklı etkileşim içinde olan kamusal mekânların kolektif bellekle ilişkisine odaklanılmıştır. Endüstri kenti olarak gelişen Zonguldak'ın ve Fener Mahallesi'nde yer alan 100. Yıl Sokak'ın mekansal yerleşimi kömürün işlenmesi ile başlamıştır. Fener Mahallesi; Fransız, EKİ, TTK ve bölgesel özelleşme gibi çeşitli yönetim dönemleri doğrultusunda şekillenmiştir. Fenerliler ve ziyaretçiler için çeşitli anılar ve deneyimler barındıran palimpest bir mekâna dönüşmüştür. Bu çalışmanın amacı kolektif belleğin kamusal mekân ile kurduğu ilişki doğrultusunda kömür kenti olan Zonguldak'ın kömür müzesi kenti olma yolundaki dönüşümünü Fener 100. Yıl Sokak ve sokak aksında bulunan kamusal mekânlar üzerinden incelemektir. Bireysel belleklerde oluşan imgelerin toplum için ortak olup olmadığını veya hangi mekânların bellekte ortak olduğunu irdelemek için tek durumlu vaka çalışması kullanılan tezde; yarı yapılandırılmış görüşmeler kullanılmıştır. Çalışma sonucunda kültürel, sosyo ekonomik ve politik değişimlerin kamusal mekândaki etkileri buna bağlı olarak kolektif bellek ve gündelik yaşamla ilişkisi açığa çıkarılmıştır.
Özet (Çeviri)
The concept of memory as an interdisciplinary concept has been the subject of discussion in disciplines such as psychology, philosophy and neurology; however, as the concept has started to be linked to society and space, it has come under the purview of the architectural profession. While space facilitates the creation, growth, and retention of memory, one of the key elements that make up space is the results of collective memory. Cities that have changed and been moulded by political and economic forces are the platforms on which collective memory can be displayed. The relationship established by collective memory with the city is exhibited at the highest level in public spaces where it comes together with other members of the society and shares common experiences. The interaction between public spaces and collective memory, which interacts with sociopolitical and economic variables, is the main topic of this thesis. The spatial settlement of Zonguldak, which developed as an industrial city, and 100. Yıl Street in Fener Neighborhood started with the processing of coal. Fener Neighborhood has witnessed various management periods such as French, EKI, TTK and regional privatization. It has turned into a palimpsest place with various memories and experiences for those living in the neighborhood and those living outside the neighborhood. Through public spaces located on Fener 100 Yl Street and its axis, this study aims to analyze how Zonguldak, a coal city, changed into a coal museum city in accordance with the relationship established by collective memory with public space. The thesis examined whether the images generated in personal recollections were shared by society or which areas were shared by memory using semi-structured interviews and a single-case case study. The study's findings shed light on how cultural, socioeconomic, and political changes affect public space and how they relate to everyday life and collective memory. Bellek kavramı disiplinler arası bir kavram olarak psikoloji, felsefe, nöroloji gibi bilim dallarının tartışma konusu olmuştur; ancak kavramın toplum ve mekânla ilişkilendirilmeye başlanması ile mimarlık disiplinin de konusu haline gelmiştir. Mekân belleğin oluşmasını, gelişmesini ve korunmasını sağlarken; kolektif belleğin çıktıları da mekânı oluşturan önemli bileşenlerden biri olmaktadır. Politik, ekonomik etmenler doğrultusunda şekillenen ve dönüşen kentler kolektif belleğin sergilenmesini sağlayan düzlemlerdir. Kolektif belleğin kentle kurduğu ilişki toplumun diğer bireyleri ile bir araya gelerek ortak deneyimleri paylaştığı kamusal mekânlarda en üst seviyede sergilenir. Bu tezde sosyo-politik, ekonomik etmenlerle karşılıklı etkileşim içinde olan kamusal mekânların kolektif bellekle ilişkisine odaklanılmıştır. Endüstri kenti olarak gelişen Zonguldak'ın ve Fener Mahallesi'nde yer alan 100. Yıl Sokak'ın mekansal yerleşimi kömürün işlenmesi ile başlamıştır. Fener Mahallesi; Fransız, EKİ, TTK ve bölgesel özelleşme gibi çeşitli yönetim dönemleri doğrultusunda şekillenmiştir. Fenerliler ve ziyaretçiler için çeşitli anılar ve deneyimler barındıran palimpest bir mekâna dönüşmüştür. Bu çalışmanın amacı kolektif belleğin kamusal mekân ile kurduğu ilişki doğrultusunda kömür kenti olan Zonguldak'ın kömür müzesi kenti olma yolundaki dönüşümünü Fener 100. Yıl Sokak ve sokak aksında bulunan kamusal mekânlar üzerinden incelemektir. Bireysel belleklerde oluşan imgelerin toplum için ortak olup olmadığını veya hangi mekânların bellekte ortak olduğunu irdelemek için tek durumlu vaka çalışması kullanılan tezde; yarı yapılandırılmış görüşmeler kullanılmıştır. Çalışma sonucunda kültürel, sosyo ekonomik ve politik değişimlerin kamusal mekândaki etkileri buna bağlı olarak kolektif bellek ve gündelik yaşamla ilişkisi açığa çıkarılmıştır.
Benzer Tezler
- Aesthetic paradigm and the pure/poetic/bold materiality of industrial heritage buildings: The case of Zonguldak coal washery area
Estetik paradigma ve endüstri mirasi binaların saf/şiirsel/kunt varlıkları: Zonguldak lavuar alanı örneği
İREM ÇÖREK
Yüksek Lisans
İngilizce
2018
MimarlıkOrta Doğu Teknik ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İNCİ BASA
- Kolektif bellek bağlamında Tuzla Köyiçi bölgesinin mekansal değişiminin irdelenmesi
The interpretation of spatial variation/differentiation of Tuzla Köyiçi district in context of collective memory
SEÇİL SAYAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
Şehircilik ve Bölge PlanlamaYıldız Teknik ÜniversitesiŞehir Planlama Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. OYA AKIN
- Kolektif bellek bağlamında endüstri mirasına ilişkin sorunlar ve potansiyeller: TÜRASAŞ Eskişehir yerleşkesi
The problems and potentials of the industrial heritage in the context of collective memory: TÜRASAŞ Eskişehir settlement
EBRU YETKİN
Doktora
Türkçe
2022
MimarlıkGazi ÜniversitesiMimarlık Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ESİN BOYACIOĞLU
DOÇ. DR. AYŞE DUYGU KAÇAR
- Kolektif bellek bağlamında Çanakkale Savaşı'nın Türk ve Anzak belleğindeki yeri
The place of çanakkale battle i̇n the context of collecti̇ve memory i̇n Turki̇sh and Anzac memory
CANSU ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Radyo-TelevizyonAtatürk ÜniversitesiRadyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ İRFAN HIDIROĞLU
- Kültürel miras ve kolektif bellek bağlamında toplumsal kimlik oluşumu: Açe-Endonezya kültürünün kültürel alan analizi
Social identity formation in the context of cultural heritage and collective memory: A cultural domain analysis of Aceh-Indonesian culture
DARLİS AZİS
Yüksek Lisans
Türkçe
2023
Halk Bilimi (Folklor)Üsküdar ÜniversitesiMedya ve Kültürel Çalışmalar Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FERİDE ZEYNEP GÜDER