Niğde-Çamardı-Tekneli yöresindeki çinko-Kurşun maden yataklarının bölgesel jeolojik evrim ile ilişkileri
The Relationship between the zinc-lead ore deposits and regional geologic evolution in the Niğde-Çamardı-Tekneli region
- Tez No: 77173
- Danışmanlar: PROF. DR. ERGÜZER BİNGÖL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Jeoloji Mühendisliği, Geological Engineering
- Anahtar Kelimeler: Niğde, Toros kuşağı, oksit - karbonat Zn - Pb, kıvrım, karst, Niğde, Taurus belt, oxide - carbonate Zn - Pb, fold, karst
- Yıl: 1998
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Çukurova Üniversitesi
- Enstitü: Fen Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Jeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 174
Özet
xııı ÖZ Türkiyede Toros kuşağında, karbonatlı kayalar özellikle kireçtaşları içinde çinko - kurşun cevherleşmeleri yer almaktadır. Bu cevherleşmeler; batıda Konya, ortada Kayseri - Niğde - Adana - Maraş ve doğuda Bingöl ili sınırlan içinde bulunurlar. Bilinen yetmişe yakın yatak ve zuhur vardır. Yoğun olarak Aladağlar bölgesinde bulunan cevherleşmelerin en büyüğü Aladağ - Delikkaya yatağıdır. Tez konusu olan Tekneli yatağı, Niğde ili, Çamardı ilçesi, Sulucaova köyü yakınlarında yer alır ve ikinci büyük yataktır. Aladağlar bölgesi naplı bir yapıya sahiptir. Aladağ napları alttan üste doğru; Yahyalı, Siyah Aladağ, Çobandağı, Minaretepeler, Çataloturan, Beyaz Aladağ napı şeklindedir. Nap dilimleri arasında ince şeritler halinde ofiyolitik melanjın izlendiği Aladağlar bölgesinde en üstte Aladağ ofiyolit napı bulunur. Siyah Aladağ napı, Aladağlar bölgesinde Üst Devoniyen - Orta Triyas arasında çökelmiş birimlerle temsil edilir. Ancak inceleme alanında Üst Devoniyen yaşlı birimler yüzeylemez. İnceleme alanında Üst Devoniyen - Orta Triyas yaş aralığındaki birimler birbirleriyle uyumludur. Siyah Aladağ napının Çobandağ napı üzerler. Bu çalışma ile ilk defa ortaya konulan Çobandağ napı Jura - Üst Kretase yaşlı birimler ile temsil edilir. İnceleme alanında Çobandağ napı en üstte izlenir. Aladağlar bölgesinde ise ofiyolitik melanj tarafından üzerlenir. İnceleme alanında Siyah Aladağ napının birimleri iki, Çobandağ napının birimleri de bir doğrultuda kıvrımlanmıştır. Birinci kıvran eksen doğrultulan yaklaşık K - G, ikinci kıvrım eksen doğrultulan da K 40° - 60° D dur. Oldukça fazla kırıklı olan arazide kıvran eksen doğrultusu boyunca oluşan faylar cevherleşme ile doğrudan ilgili olmaları nedeniyle önemlidir. Tekneli cevherleşmesi, Siyah Aladağ napında, Üst Permiyen yaşlı Zindandere formasyonunun Mizzialı kireçtaşları içinde yer alır. Cevherleşme üç büyük damar yanında bazı tali damarlarla temsil edilir. Tekneli yöresindeki cevherleşme doğrultuları birinci kıvrım eksen düzlemlerine paralel konumdadır. Aladağlar bölgesindeki birçok yatakta cevher damarlan doğrultulanımı ikinci kıvrım eksen düzlemlerine paralellik göstermeleri dikkat çekicidir. Toros kuşağı oksit - karbonat tipte Zn - Pb cevherleşmeleri, karbonatlı kayalar içinde yer alan ve oluşumları mağmatik bir kaya ile ilgili olan Zn - Pb cevherleşmeleri ile önemli farklılıklar gösterirler. Halen yoğun madencilik faaliyetlerine konu olan bu cevherleşmeler, dünya Zn - Pb metali üretiminin yaklaşık %70 ini karşılayan Mssissipi Vadi tipi ve Alpin tipi yataklar ile benzer özellikler taşımakla birlikte bazı farklılıklar sunarlar. Tekneli ve Toros kuşağındaki diğer cevherleşmelerin oluşumları konusunda hidrotermal oluşum modelini kabul etmek zordur. Yapılan incelemelerden elde edilen veriler karstik oluşumu desteklemektedir. Bölgenin jeolojik evrimi sürecinde oluşan kıvrım ve kırıklar karstlaşma ve cevherleşmenin yerleşimine elverişli hacimler yaratmışlardır. Tekneli cevherleşmesi de kıvrım eksen düzlemleri boyunca gelişen fayların oluşturduğu uygun ortamlarda çökelmiştir. Siyah Aladağ ve Çobandağ napına ait birimlerde tespit edilen önemli orandaki Zn içeriklerinin cevherleşmenin kaynak alam olduğu düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
XIV ABSTRACT At Taurus belt of Turkey, inside the carbonate rocks - especially in limestones there are zinc - lead ores. These ores are found; at Konya in west, at Kayseri - Niğde - Adana - K.Maraş in the middle, at Bingöl in the east of Turkey. There are nearly seventy (70) known beds & appearances. The Tekneli bed which has been the subject of a thesis, is found at Niğde provence, Çamardı district, Sulucaova village and it is the second biggest bed of our country. Aladağlar region has a napped structure. From bottom to top the Aladağ nappes from below towards top; Yahyalı, Black Aladağ, Çobandağı, Minaretepeler (Minare hills), Çataloturan, White Aladağ nappes. In Aladağlar region where the ophitic melange as thin bands is observed between nappe segments, Aladağ ophiolite nappe is found at the top. Black Aladağ nappe is represented by the sedimentation units between Upper Devonian - Middle Triassic in Aladağlar region. However, Upper Devonian aged units do not scratch the surface in the study area. The units in Upper Devonian - Middle Triassic age interval, are harmonized with each other. Black Aladağ nappe is owelaid by Çobandağ nappe. Çobandağ nappe which is revealed firstly by this study, is represented by the Jurassic - Upper Cretaceous aged units. In the study area, Çobandağ nappe is observed at the top. In Aladağ region, however it is overlaid by ophitic melange. In the study area, the units of Black Aladağ nappe have been folded in two directions, while the units of Çobandağ have been folded in one direction. The first fold's axis directions are approximately N - S & the second fold's axis directions are N 40° - 60° E. In the field which is very fractured, the faults formed along the axis direction are very important because they are directly related with the formation of ores. The ore zone which is called Tekneli, is found at Black Aladağ nappe, inside the limestone consisting of Mizzia of Upper Permian aged Zindandere formation. The zone of ore is represented by both three big veins and some subordinate veins. The direction of Tekneli region are located parallel to the first fold axis planes. It is interesting that in numerous beds a parallelism to the second fold axis planes. The Taurus Zn - Pb ore zones in oxide - carbonated type, show significant differences with Zn - Pb ore zones whose formations are related with a magmatic rock & which are found in carbonated rock. These ore zones which is currently a subject to intense mining activities, present also some differences while showing similar characteristics with Alpine type & Mississipi Walley type beds which constitute approximately 70% of the world's Zn - Pb metal production. It is difficult to accept the hydrothermal formation model about the other ore zones in Tekneli & Taurus belt. The opportunity to study almost all of the ore zones, has been obtained during 17 years. The data gained from the performed studies support the karstic formation. The folds & faults formed during the geological evolution of the region, have created appropriate volumes for the sedimentation of ore zones & karstism. The Tekneli ore zone has settled in appropriate media formed by the faults progressed along the fold axis planes. The Zn contents which have been determined to be found in units belonging to Black Aladağ & Çobandağ nappe, Are considered to be the source area of ore zones.
Benzer Tezler
- Tekneli (Niğde) ve Delikkaya (Kayseri) Pb-Zn yataklarındaki alterasyonların mineralojik, jeokimyasal özellikleri ve kökeni
Geology, mineralogy and geochemistry genesis of alteration in Tekneli (Niğde) ve Delikkaya (Kayseri) Pb-Zn deposits
ALI JAWADI
Yüksek Lisans
Türkçe
2020
Jeoloji MühendisliğiEskişehir Osmangazi ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. HÜLYA ERKOYUN
- Aladağların yapısal özellikleri, bölgesel jeolojik evrim ile ilişkileri
Structural properties of Aladags and their relations with regional geological evaluation
ÖMER FARUK ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
1997
Jeoloji MühendisliğiÇukurova ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ERGÜZER BİNGÖL
- Niğde-Çamardı-Üçkapılı bölgesindeki su kaynaklarının hidrojeolojik ve hidrokimyasal özelliklerinin incelenmesi ve içme suyu olarak kullanımının araştırılması
Investigation of hydrogeological and hydrochemical properties of Niğde-Çamardı-Üçkapılı springs and ability of using it in domestic purposes
HAKAN GÖKTEPE
Yüksek Lisans
Türkçe
2007
Jeoloji MühendisliğiNiğde ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
PROF.DR. HATİM ELHATİP
- Ortakaya (Niğde-Çamardı) stibnit yataklarının mineral kimyası ve metalojenik incelenmesi
Mineral chemistry and metallogenic investigation of ortakaya (Niğde-Çamardı) stibnite deposits
HASAN HÜSEYİN IRGAT
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Jeoloji MühendisliğiNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiJeoloji Mühendisliği Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALİ TÜMÜKLÜ
- KOP tarafından niğde ili çamardı ilçesinde uygulanan serbest tavuk yetiştiriciliğinin durumu
Status of free-range chicken production in ni̇ğde province çamardi district by KOP
NURAY APLAK
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
ZiraatNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiHayvansal Üretim ve Teknolojisi Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ MUSTAFA DUMAN