Türkçe 'yalan' sözcüğünün anlambilimsel ve edimbilimsel analizi: Türkçe ana dil konuşurlarına yönelik bir uygulama
A semantic and pragmatic analysis of the Turkish word 'yalan': An application to Turkish native speakers
- Tez No: 772017
- Danışmanlar: PROF. DR. NURCAN DELEN KARAAĞAÇ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Dilbilim, Linguistics
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 131
Özet
Bu çalışma, Türkçede“yalan”kavramını edimbilimsel ve anlambilimsel açılardan incelemektedir ve Coleman ve Kay'in (1981) İngilizcedeki lie 'yalan' analizinden yola çıkarak, kavramın Türkçedeki öntürlerini ve Türkçe ana dil konuşurlarının kavramı nasıl algıladıklarını göstermektedir. Coleman ve Kay'in çalışmasında uygulanan anket yalan unsurlarının farklı kombinasyolarından oluşmaktadır. Bu çalışma, daha önce Arapça, İspanyolca ve Endonezce için de kullanılan anketi Türkçeye uyarlayan bir araştırmayı ve araştırmanın istatistiksel sonuçlarını içermektedir. Çalışma, aşağıda belirtilen araştırma sorularını yanıtlamaya çalışmaktadır: (i) Türkçe“yalan”sözcüğü Coleman ve Kay'in tanıttığı yalanın öntür unsurlarını barındırıyor mu? (ii) Barındırıyorsa, Türkçede bu unsurların önem sıralaması ne şekildedir? (iii) Türkçe ana dil konuşurları yalan içeren durumları diğer dillerin konuşurlarıyla benzer şekilde değerlendirmekte midir? Çalışmanın bulguları Coleman ve Kay'in bahsettiği unsurları desteklemekle birlikte, Türkçede“yalan”kavramının iki temel unsurunun (1) konuşucunun kandırma niyeti taşıması ve (2) konuşucunun ifadesinin doğru olmadığına inanması olduğunu ve (3) bazı dillerin aksine, Türkçede“yalan”ve“yanlış”kavramlarının birbirinden ayırt edildiğini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca Türkçe ana dil konuşurlarının verilen kurguları farklı yorumlayabildikleri ve Hardin'in (2010) sosyal yalanlar için gerekli gördüğü edimbilimsel ve kültürel faktörlerin bu konuda da aydınlatıcı olduğu gözlemlenmiştir.
Özet (Çeviri)
This study analyses the concept 'lie' yalan in Turkish from pragmatic and semantic aspects and shows prototypes of the concept“lie”and how Turkish native speakers perceive the concept, on the basis of Coleman and Kay's (1981) analysis of“lie”in English. The questionnaire applied in the Coleman and Kay's study consists of various combinations of lie elements. The present study includes a research adapting the questionnaire, which was also used in Arabic, Spanish and Indonesian before, into Turkish and statistical results of the research. The study tries to answer the following research questions: (i) Does the Turkish word yalan 'lie' contain prototypical elements of a lie introduced by Coleman and Kay? (ii) If so, what would be the order of importance of these elements in Turkish? (iii) Do native speakers of Turkish evaluate the situations containing lies similarly to speakers of the other languages? Findings from the study, together with the support of the presence of lie elements proposed by Coleman and Kay (1981), have revealed that the two main elements of the concept“lie”in Turkish are (1) speaker's intention to deceive and (2) speaker's belief that the statement is false, and (3) on the contrary of some languages, in Turkish, the concepts of“lie”and“false”are distinguished from each other. Moreover, it has been observed that Turkish native speakers may interpret some fictions differently, and pragmatic and cultural factors, considered as necessities for social lies by Hardin (2010), are elucidatory for this matter as well.
Benzer Tezler
- Semantik açıdan tefsirlerde irade kavramı
The concept of will on semantic perspective in the interpratations
SALİH ÖĞRETİCİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
DinErciyes ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ŞAHİN GÜVEN
- Giving in Turkish: A corpus-driven frame semantic description
Türkçede vermek: Derleme dayalı çerçeve anlambilimsel bir çözümleme
YASEMİN ERKÖSE
Doktora
İngilizce
2023
DilbilimMersin Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYGÜL UÇAR
- Harezm Türkçesi ile yazılmış Nehcü'l-Ferâdis, Kısasü'l-Enbiyâ ve Mukaddimetü'l Edep'te fiil yapımı
Verb making in Nehcü'l-Ferâdis, Kisasü'l-Enbiya and Mukaddimetü'l edep written in Harezm Turkish
ZEYNEP YILMAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2021
Morfolojiİstanbul Medeniyet ÜniversitesiTürk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN AYDEMİR
- Corpus-driven lexical profiles of Turkish fear verbs and metaphorical profiles of somatic fear idioms in Turkish
Türkçe korku eylemlerinin derlem çıkışlı sözcüksel profilleri ve Türkçedeki somatik korku deyimlerinin metafor profilleri
MUHAMMET FATİH ADIGÜZEL
Doktora
İngilizce
2018
DilbilimMersin Üniversitesiİngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERA YEŞİM AKSAN
- Distributional investigation of some frequent turkish derivational affixes for exploring their semantics
Türkçedeki yüksek frekanslı yapım eklerinin semantiğinin keşfi için dağılımsal incelenmesi
GİZEM NUR ÖZDEMİR
Yüksek Lisans
İngilizce
2021
DilbilimOrta Doğu Teknik ÜniversitesiBilişsel Bilim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN CEM BOZŞAHİN