Geri Dön

Türkçe 'yalan' sözcüğünün anlambilimsel ve edimbilimsel analizi: Türkçe ana dil konuşurlarına yönelik bir uygulama

A semantic and pragmatic analysis of the Turkish word 'yalan': An application to Turkish native speakers

  1. Tez No: 772017
  2. Yazar: SÜMEYYE BÜYÜKBİRER
  3. Danışmanlar: PROF. DR. NURCAN DELEN KARAAĞAÇ
  4. Tez Türü: Yüksek Lisans
  5. Konular: Dilbilim, Linguistics
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: İstanbul Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Dilbilim Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
  13. Sayfa Sayısı: 131

Özet

Bu çalışma, Türkçede“yalan”kavramını edimbilimsel ve anlambilimsel açılardan incelemektedir ve Coleman ve Kay'in (1981) İngilizcedeki lie 'yalan' analizinden yola çıkarak, kavramın Türkçedeki öntürlerini ve Türkçe ana dil konuşurlarının kavramı nasıl algıladıklarını göstermektedir. Coleman ve Kay'in çalışmasında uygulanan anket yalan unsurlarının farklı kombinasyolarından oluşmaktadır. Bu çalışma, daha önce Arapça, İspanyolca ve Endonezce için de kullanılan anketi Türkçeye uyarlayan bir araştırmayı ve araştırmanın istatistiksel sonuçlarını içermektedir. Çalışma, aşağıda belirtilen araştırma sorularını yanıtlamaya çalışmaktadır: (i) Türkçe“yalan”sözcüğü Coleman ve Kay'in tanıttığı yalanın öntür unsurlarını barındırıyor mu? (ii) Barındırıyorsa, Türkçede bu unsurların önem sıralaması ne şekildedir? (iii) Türkçe ana dil konuşurları yalan içeren durumları diğer dillerin konuşurlarıyla benzer şekilde değerlendirmekte midir? Çalışmanın bulguları Coleman ve Kay'in bahsettiği unsurları desteklemekle birlikte, Türkçede“yalan”kavramının iki temel unsurunun (1) konuşucunun kandırma niyeti taşıması ve (2) konuşucunun ifadesinin doğru olmadığına inanması olduğunu ve (3) bazı dillerin aksine, Türkçede“yalan”ve“yanlış”kavramlarının birbirinden ayırt edildiğini ortaya çıkarmıştır. Ayrıca Türkçe ana dil konuşurlarının verilen kurguları farklı yorumlayabildikleri ve Hardin'in (2010) sosyal yalanlar için gerekli gördüğü edimbilimsel ve kültürel faktörlerin bu konuda da aydınlatıcı olduğu gözlemlenmiştir.

Özet (Çeviri)

This study analyses the concept 'lie' yalan in Turkish from pragmatic and semantic aspects and shows prototypes of the concept“lie”and how Turkish native speakers perceive the concept, on the basis of Coleman and Kay's (1981) analysis of“lie”in English. The questionnaire applied in the Coleman and Kay's study consists of various combinations of lie elements. The present study includes a research adapting the questionnaire, which was also used in Arabic, Spanish and Indonesian before, into Turkish and statistical results of the research. The study tries to answer the following research questions: (i) Does the Turkish word yalan 'lie' contain prototypical elements of a lie introduced by Coleman and Kay? (ii) If so, what would be the order of importance of these elements in Turkish? (iii) Do native speakers of Turkish evaluate the situations containing lies similarly to speakers of the other languages? Findings from the study, together with the support of the presence of lie elements proposed by Coleman and Kay (1981), have revealed that the two main elements of the concept“lie”in Turkish are (1) speaker's intention to deceive and (2) speaker's belief that the statement is false, and (3) on the contrary of some languages, in Turkish, the concepts of“lie”and“false”are distinguished from each other. Moreover, it has been observed that Turkish native speakers may interpret some fictions differently, and pragmatic and cultural factors, considered as necessities for social lies by Hardin (2010), are elucidatory for this matter as well.

Benzer Tezler

  1. Semantik açıdan tefsirlerde irade kavramı

    The concept of will on semantic perspective in the interpratations

    SALİH ÖĞRETİCİ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    DinErciyes Üniversitesi

    Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı

    DOÇ. DR. ŞAHİN GÜVEN

  2. Giving in Turkish: A corpus-driven frame semantic description

    Türkçede vermek: Derleme dayalı çerçeve anlambilimsel bir çözümleme

    YASEMİN ERKÖSE

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2023

    DilbilimMersin Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. AYGÜL UÇAR

  3. Harezm Türkçesi ile yazılmış Nehcü'l-Ferâdis, Kısasü'l-Enbiyâ ve Mukaddimetü'l Edep'te fiil yapımı

    Verb making in Nehcü'l-Ferâdis, Kisasü'l-Enbiya and Mukaddimetü'l edep written in Harezm Turkish

    ZEYNEP YILMAZ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Morfolojiİstanbul Medeniyet Üniversitesi

    Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ HAKAN AYDEMİR

  4. Corpus-driven lexical profiles of Turkish fear verbs and metaphorical profiles of somatic fear idioms in Turkish

    Türkçe korku eylemlerinin derlem çıkışlı sözcüksel profilleri ve Türkçedeki somatik korku deyimlerinin metafor profilleri

    MUHAMMET FATİH ADIGÜZEL

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2018

    DilbilimMersin Üniversitesi

    İngiliz Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. SERA YEŞİM AKSAN

  5. Distributional investigation of some frequent turkish derivational affixes for exploring their semantics

    Türkçedeki yüksek frekanslı yapım eklerinin semantiğinin keşfi için dağılımsal incelenmesi

    GİZEM NUR ÖZDEMİR

    Yüksek Lisans

    İngilizce

    İngilizce

    2021

    DilbilimOrta Doğu Teknik Üniversitesi

    Bilişsel Bilim Ana Bilim Dalı

    PROF. DR. HÜSEYİN CEM BOZŞAHİN