Anadolu'da Osmanlı Sıbyan Mektepleri (1300-1700)
Ottoman Sıbyan Mektebs in Anatolia (1300-1700)
- Tez No: 772267
- Danışmanlar: DOÇ. DR. ŞAKİR ÇAKMAK
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Mimarlık, Sanat Tarihi, Architecture, Art History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ege Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk İslam Sanatları Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 890
Özet
Osmanlı dönemi sıbyan mektepleri, kız ve erkek çocukların eğitim gördüğü ilk okullardır. Kur'an-ı Kerim ve temel dini bilgilerin öğretildiği bu kurumlarda, öğrenci odaklı bir eğitim verilmiştir. Birçok külliyede ve hemen her mahallede bir veya birkaç adet inşa edilmesi nedeniyle sıbyan mekteplerinin sayısı binleri bulmaktadır. Ancak, tüm bu mektepler özenli bir işçiliğe sahip değildir ve çoğunlukla camilerin bünyesinde küçük birer mekân şeklindedir. Günümüze ulaşabilen örneklerin büyük kısmı; sultanlar, hanım sultanlar, paşalar, devletin ileri gelenleri ve tüccarlar tarafından inşa ettirilen ve vakıf gelirleri ile desteklenen yapılardır. Medreseden önceki ilk eğitimin verildiği bu kurumlar, uzun süre toplumun ihtiyaçlarına cevap verebilmiştir. Ancak, özellikle XVIII. yüzyıldan itibaren dünyada yaşanan gelişmeler mektepleri de etkilemiştir. Bu süreçte daha modern kurumların gerekliliği ortaya çıkmış ve bu amaçla eğitim kurumları da yenileşme sürecine girmiştir. Sıbyan mektepleri uzun süre varlığını devam ettirse de, çağın gerisinde kalarak eski önemini tamamen yitirmiştir. Çalışmamızda, Anadolu'daki günümüze ulaşabilen 1300-1700 tarihleri arasında inşa edilmiş sıbyan mektepleri incelenmiştir. Tespit edilen 62 yapının plan özellikleri dikkate alınarak tipolojik bir sınıflandırma yapılmıştır. Arazi çalışmaları ile mektepler fotoğraflanarak belgelenmiş ve rölöveleri olanlar kontrol edilmiştir. Katalog bölümünde mektepler kronolojik olarak sıralanmış ve tek tek tanıtımları yapılmıştır. Değerlendirme ve sonuç bölümünde mektepler özellikleri açısından sınıflandırılmış, benzer ve farklı yönleri ile karşılaştırılmıştır.
Özet (Çeviri)
Ottoman period sıbyan mektebs were the primary schools that educated students of both genders. In these institutions where Koran and the basic religious knowledge were taught, a student centered learning was followed. As sıbyan mektebs were built within many Islamic-Ottoman social complexes and one or more than one could be found in almost every neighborhood, their number had reached into the thousands. However, not all these schools possessed an attentive workmanship and were mostly built as a small place included within the mosques. Most of the extant examples are structures built by sultans, sultanas, pashas, people of rank and merchants and were supported by foundation incomes. These institutions, where the primary education was given before medreses, were able to meet the needs of the society for a long period. However, especially the developments around the world beginning from the 18th Century had an effect on these mektebs too. Within this period the need for more contemporary institutions became evident and with this purpose, educational institutions entered a period of innovation. Although sıbyan schools continued to exist for a long time, they lost their importance as they were behind the times. In our study, sıbyan mektebs that still exist and were built between the years 1300-1700 in Anatolia have been examined. Considering the characteristics of planning of the determined 62 structures, a typological classification has been made. The mektebs are photographed and documented through field work and the ones with reliefs have been checked. In the catalogue section, the mektebs are lined up in chronological order and are introduced individually. In the sections of evaluation and conclusion, the mektebs are classified according to their features and are compared in terms of their similarities and differences.
Benzer Tezler
- Anadolu'da Osmanlı dönemi sıbyan mekteplerinin mimari gelişimi
Architectural development of Ottoman's period primary school in Anatolia
EDA ERİŞ KIZGIN
Doktora
Türkçe
2021
MimarlıkVan Yüzüncü Yıl ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. GÜLSEN BAŞ
- Osmanlı Devri Konyası'nda modern eğitim-öğretim (1869-1919)
Modern education and instruction during the Ottoman Age Konya (1869-1919)
KERİM SARIÇELİK
Doktora
Türkçe
2009
Eğitim ve ÖğretimSelçuk ÜniversitesiTarih Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YUSUF KÜÇÜKDAĞ
YRD. DOÇ. DR. CANER ARABACI
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e kadar eğitim sistemi, yönetimi ve denetimi
Educational system from Tanzimat to Republic: It's administration and scrutiny
ADEM ALİ ŞAHİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2015
Eğitim ve Öğretimİstanbul Sabahattin Zaim ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MUSTAFA YÜKSEL ERDOGDU
- Bir geçiş dönemi olarak İstanbul'da 3. Ahmet Devri mimarisi
Ottoman architecture in İstanbul during the period of Ahmet 3. (1703-1730)
GÜLÇİN CANCA
Doktora
Türkçe
1999
Sanat TarihiMimar Sinan Güzel Sanatlar ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ZEKİ SÖNMEZ
- Köy enstitüleri projesi ve bir örneklem olarak Pazarören Köy Enstitüsü
Pazarören Village Institute as a village institute project and a samples
TALİP KURŞUNCU
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimAksaray ÜniversitesiKamu Yönetimi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İSMAİL AKBAL