Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Belirtilerinin Depresyon ve Kaygı ile İlişkisi: Bilişsel Duygu Düzenleme Stratejilerinin Aracı Rolü
The Relationship of Adult Attention Deficit Hyperactivity Disorder Symptoms With Depression and Anxiety: The Mediator Role of Cognitive Emotion Regulation Strategies
- Tez No: 772306
- Danışmanlar: PROF. DR. ÖZDEN YALÇINKAYA ALKAR
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Psikoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Psikoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 86
Özet
Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), dikkat eksikliği ve hiperaktivite/dürtüsellik belirtilerinin görüldüğü, erişkin dönemde de devam eden, sıklıkla başka psikolojik bozuklukların da eşlik ettiği ve bireylerin işlevsellik alanlarını olumsuz etkileyen bir bozukluktur. Bu çalışmanın ilk amacı DEHB ile depresyon ve kaygı belirtilerindeki ilişkinin incelenmesidir. İkinci amacı ise DEHB ile depresyon ve kaygı arasındaki ilişkiye bilişsel duygu düzenleme stratejilerinin aracılık edip etmediğinin anlaşılmasıdır. Bir diğer amacı ise DEHB belirtilerinin cinsiyete göre farklılaşıp farklılaşmadığının incelenmesidir. Çalışmada 164 kadın ve 88 erkek olmak üzere 252 katılımcı yer almıştır. Örneklem daha çok genç yetişkinlerden oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak Erişkin Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Kendi Bildirim Ölçeği, Bilişsel Duygu Düzenleme Ölçeği ve SCL-90 Depresyon ve Kaygı Alt Ölçekleri kullanılmıştır. Araştırmaya katılımda gönüllülük esas alınmıştır. Çalışmanın bulgularına göre dikkat eksikliği, hiperaktivite/dürtüsellik belirtileri, kendini suçlama, başkalarını suçlama, kabul etme, ruminasyon ve felaketleştirme arttıkça depresyon ve kaygı puanları da artmaktadır. Öte yandan yaş, pozitif yeniden odaklanma, pozitif yeniden değerlendirme ve plana tekrar odaklanma arttıkça depresyon ve kaygı belirtilerinin azaldığı tespit edilmiştir. Cinsiyet, dikkat eksikliği, kendini suçlama, plana tekrar odaklanma ve felaketleştirme stratejileri depresyon belirtilerni yordarken; yaş, dikkat eksikliği, ruminasyon, felaketleştirme ve plana tekrar odaklanma ise kaygı belirtilerini yordamaktadır. Aracı değişken analizi sonuçlarına gore dikkat eksikliği belirtileri artarken felaketleştirme artmakta, sonuç olarak kaygı ve depresyon belirtileri şiddetlenmektedir. Dikkat eksikliği belirtileri artarken plana tekrar odaklanma stratejisi daha az kullanılmakta, depresyon ve kaygı ise artmaktadır. Dikkat eksikliği belirtileri artarken plana tekrar odaklanma stratejisi daha az, kendini suçlama stratejisi daha sık kullanılmakta, sonuç olarak depresyon artmaktadır. Bulgular ilgili alanyazın çerçevesinde tartışılmıştır.
Özet (Çeviri)
Adult ADHD is a disorder in which attention deficit and hyperactivity/impulsivity symptoms are observed. It persists in adulthood, is often comorbid by other psychiatric disorders, and negatively affects the functionality of individuals. The first aim of this study is to examine the relationship of ADHD with depression and anxiety symptoms. The second aim is to understand whether cognitive emotion regulation strategies mediate the relationship of ADHD with depression and anxiety. Another aim is to examine whether ADHD symptoms differ according to gender. There were 252 participants, 164 female and 88 male, in the study. The sample consists mostly of young adults. Adult Attention Deficit Hyperactivity Disorder Self-Report Scale, Cognitive Emotion Regulation Questionnaire and SCL-90 Depression and Anxiety Subscales were used as data collection tools. Participation in the research was based on volunteerism. According to the findings of the study, as attention deficit, hyperactivity/impulsivity symptoms, self-blame, blaming others, accepting, rumination and catastrophizing increase, depression and anxiety scores also increase. On the other hand, depression and anxiety symptoms decreased as age, positive refocus, positive reappraisal, and refocus on planning increased. While gender, inattention, self-blame, refocus on planning, and catastrophizing strategies predicted depression symptoms; age, inattention, rumination, catastrophizing, and refocus on planning predicted anxiety symptoms. According to the mediator variable analysis results, while symptoms of attention deficit increase, catastrophizing increases, and as a result, symptoms of anxiety and depression intensify. As the symptoms of attention deficit increase, the strategy of refocusing on the plan is used less and the strategy of self-blame is used more often, resulting in increased depression. The findings are discussed within the framework of the related literature.
Benzer Tezler
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı erişkinlerde obsesif inanışlar ve yaşam kalitesi
Obsessive beliefs and quality of life in adults with attention deficit hyperactivity disorder
KIYMET ÇAĞLAR MENGİ
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2019
PsikiyatriSağlık Bilimleri ÜniversitesiPsikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ERKAN AYDIN
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanısı konmuş çocukların ebeveynlerinde dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu sıklığı
Rate of attenion deficit hyperactivity disorder in parents of children with attenion deficit hyperactivity disorder
TUĞBA CAMCIOĞLU
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2009
PsikiyatriKocaeli ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ÖZLEM YILDIZ ÖÇ
- Erişkin major depresyon hastalarında dikkat eksikliği ve hiperaktivite ile otizm belirtilerinin çocukluğu çağı travması ile ilişkisi
The relationship of childhood trauma with attention-deficit/hyperactivity, autism symptoms in major depression patients
İSMAİL KARKA
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2020
PsikiyatriHarran ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ ALPARSLAN CANSIZ
- Majör depresyonda ödülle ilişkili öğrenmenin değerlendirilmesi
Relation of major depression with reward related learning
AHMET GÜRCAN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
PsikiyatriHacettepe ÜniversitesiRuh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. KORAY BAŞAR
- Erkek eroin bağımlılarında çocukluk ve erişkinlik dönemi dikkat eksikliğihiperaktivite bozukluğu belirtilerinin araştırılması ve klinik etkileri
Determination of the childhood and adult attention deficit hyperactivity disordersymptoms in male heroin dependent patients and clinical effects
HALİL İBRAHİM ÖZTÜRK
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2014
PsikiyatriSağlık BakanlığıRuh Sağlığı ve Psikiyatri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. İBRAHİM EREN