Kariyer distresi ve yaşam doyumunun sosyal bilişsel yordayıcıları: İyi Oluş Modelini test etme
Social cognitive predictors of career distress and life satisfaction: Testing of the Well-Being Model
- Tez No: 772580
- Danışmanlar: PROF. DR. FERİDE BACANLI
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Psikoloji, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Gazi Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 245
Özet
Bu araştırmanın temel amacı, üniversite öğrencilerinin kariyer hedefi öz yetkinliği, mesleki sonuç beklentileri, kariyer hedeflerine ilerlemede önemli kişilerden alınan geri bildirimleri, kariyer hedef tutarsızlıkları ve pozitif duygulanım eğilimleri arasındaki ilişkileri ve bu değişkenlerin kariyer distresi ile yaşam doyumu üzerindeki etkilerini Sosyal Bilişsel Kariyer Kuramı (SBKK) İyi Oluş Modeli'ne dayanarak test etmektir. Ayrıca bu araştırmada; i) Kariyer Sürecinde Önemli Diğerlerinden Geri Bildirim Ölçeği'ni (KSÖDGBÖ) Türk üniversite öğrencilerine uyarlamak ve; ii) Türk üniversite öğrencileri için Kariyer Hedefi Öz Yetkinlik Ölçeği (KHÖYÖ) geliştirmek amaçlanmıştır. Araştırmanın verileri, kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılarak üniversite öğrencilerinden toplanmıştır. Bu araştırma altı çalışma grubu üzerinde yürütülmüştür. Birinci çalışma grubu (n = 363; 237 kadın, 126 erkek) üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Bu öğrencilerin verilerine KSÖDGBÖ'nün yapı geçerliği için doğrulayıcı faktör analizi (DFA) uygulanmıştır. Sonuçlar, orijinal ölçeğin 8 maddeli tek faktörlü yapısının Türk üniversite öğrencileri örneklemi için geçerli olduğunu göstermiştir. İkinci çalışma grubundan (n = 356; 259 kadın, 97 erkek üniversite öğrencisi) toplanan verilerle KSÖDGBÖ'nün eş zamanlı geçerliği test edilmiştir. KSÖDGBÖ'nün kariyer hedefi geri bildirimi ile pozitif ve anlamlı, önemli diğerlerinden algılanan sosyal destek ile negatif ve anlamlı ilişkiler göstermesi ölçeğin eş zamanlı geçerliğini desteklemiştir. Üçüncü çalışma grubundan (n = 409; 286 kadın, 123 erkek üniversite öğrencisi) toplanan verilere KHÖYÖ'nün faktör yapısını belirlemek için açıklayıcı faktör analizi uygulanmıştır. Analiz sonuçları, KHÖYÖ'nün 22 maddeli ve dört faktörlü (kariyer planlama, kararlı olma, kariyer araştırma ve baş etme) yapıya sahip olduğunu göstermiştir. Bu yapıyı doğrulamak için dördüncü çalışma grubundan (n = 323; 228 kadın, 95 erkek üniversite öğrencisi) toplanan verilere DFA uygulanmıştır. DFA sonuçları KHÖYÖ'nün dört faktörlü yapısını doğrulamıştır. Ayrıca KHÖYÖ'nün eş zamanlı geçerliği için, Kariyer Kararı Yetkinlik Beklentisi Ölçeği Kısa Formu ve Kariyer Uyum Yetenekleri Ölçeği Kısa Formu puanları arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Bu ölçeklerin puanları arasındaki pozitif ve anlamlı ilişkiler KHÖYÖ'nün eş zamanlı geçerliğini desteklemiştir. Beşinci çalışma grubundan (n = 54; 40 kadın, 14 erkek üniversite öğrencisi) 21 gün ara ile toplanan verilerle test tekrar test tekniği kullanılarak KHÖYÖ'nün kararlılık katsayısı belirlenmiştir. Üniversite öğrencilerinin kariyer hedefi öz yetkinliği, mesleki sonuç beklentileri, kariyer hedeflerine ilerlemede önemli diğerlerinden aldıkları geri bildirimleri, kariyer hedef tutarsızlıkları ve pozitif duygulanım eğilimleri arasındaki ilişkileri ve bu değişkenlerin kariyer distresi ile yaşam doyumu üzerindeki etkileri yapısal eşitlik modeli kullanarak incelenmiştir. SBKK İyi Oluş Modeli çerçevesinde oluşturulan hipotez modeli test etmek için altıncı çalışma grubundan (n = 634; 389 kadın, 245 erkek üniversite öğrencisi) toplanan veriler kullanılmıştır. Araştırma bulguları hipotez modelin verilerle iyi uyum sağladığını göstermiştir. Bu model kariyer distresine ilişkin varyansın %65,6'sını, yaşam doyumuna ilişkin varyansın ise %24,9'unu açıklamıştır. Araştırma bulguları, kariyer hedefi öz yetkinliği, mesleki sonuç beklentileri, kariyer hedeflerine ilerlemede önemli kişilerden alınan geri bildirimleri, kariyer hedef tutarsızlıkları ve pozitif duygulanım eğilimlerinin üniversite öğrencilerinin kariyer distresi ve yaşam doyumu üzerinde önemli bir rol oynadığını göstermiştir. Araştırmanın bulguları teorik görüşler ve önceki araştırma bulgularına dayanılarak tartışılmıştır. Araştırma sonuçlarına dayanılarak, gelecekte kariyer psikolojik danışmanlığı ve rehberliği alanında yapılabilecek teorik ve uygulamalı araştırmalar için öneriler sunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The main purpose of this research is to examine the relationships among career goal self-efficacy, vocational outcome expectations, feedback on career progress from significant others, career goal discrepancies, and trait positive affect, and the effects of these variables on career distress and life satisfaction. These effects were examined by testing the Social Cognitive Career Theory (SCCT) Well-Being Model. Moreover, in this research, i) it was aimed to adapt the Feedback on Career Progress from Significant Others Scale (FCPSOS) to Turkish university students and ii) to develop a Career Goal Self-Efficacy Scale (CGSES) for Turkish university students. Data was collected from university students using a convenience sampling method. This research was conducted on six study groups. The first study group (n = 363; 237 women, 126 men) consisted of university students. Confirmatory factor analysis (CFA) was applied to the data of the first study group in order to test the construct validity of the FCPSOS. The results of the analysis confirmed that the 8-item single-factor structure of the FCPSOS was valid for the sample of Turkish university students. The concurrent validity of the FCPSOS was tested with the data collected from the second study group (n = 356; 259 women, 97 men university students). The positive and significant relationship with career goal feedback and negative and significant relationships with perceived social support from significant other supported the concurrent validity of the FCPSOS. Exploratory factor analysis was applied to the data collected from the third study group (n = 409; 286 women, 123 men university students) in order to determine the factor structure of the CGSES. The results of the analysis showed that the CGSES has a 22-item four-factor structure (career planning self-efficacy, career exploration self-efficacy, determination self-efficacy, and coping self-efficacy). To confirm this structure, CFA was applied to data collected from the fourth study group (n = 323; 228 women, 95 men university students). The CFA results confirmed the four-factor structure of the CGSES. In addition, for the concurrent validity of CGSES, the relationships between Career Decision-Making Efficacy Expectation Scale-Short Form and Career Adaptability Scale-Short Form scores were examined. Positive and significant relationships between the scale scores supported the concurrent validity of the CGSES. On the data collected from the fifth study group with an interval of 21 days (n = 54; 40 women, 14 men university students), the coefficient of stability of the CGSES was determined by using the test-retest technique. The relationships among career goal self-efficacy, vocational outcome expectations, feedback on career progress from significant others, career goal discrepancies, and trait positive affect, and the effects of these variables on career distress and life satisfaction were examined using a structural equation model. Data collected from the sixth study group was used to test the hypothesis model created within the framework of the SCCT Well-Being Model. The sixth study group consisted of 634 (389 women and 245 men) university students. The research results showed that the hypothesis model fits well with the data. This model explained 65,6% of the variance related to career distress and 24,9% of the variance related to life satisfaction. The results of this research indicated that career goal self-efficacy, vocational outcome expectations, feedback from significant others on career goal progress, career goal discrepancy, and trait positive affect play an important role in university students' levels of career distress and life satisfaction. The results of the research are discussed based on theoretical views and previous study results. Based on the results of the research, recommendations are presented for theoretical and applied research that can be done in the field of career psychological counseling and guidance in the future.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde değer odaklı yaşam, sebat ve umut düzeyinin sıkıntıya dayanma becerileri üzerindeki yordayıcı rolünün incelenmesi
Investigation of the predictive role of valued living, grit and hope level on the skills of distress tolerance in university students
AYŞE TEKYAMAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
Eğitim ve ÖğretimNecmettin Erbakan ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ŞAHİN KESİCİ
- Çözüm odaklı düşünmenin bazı kariyer kavramlarını yordamadüzeyinin incelenmesi
Investigation of the level of solution-focused thinking topredict some career concepts
YUNUS HAVAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
Psikolojiİzmir Demokrasi ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ÜMÜT ARSLAN
- In dialogue with mental health and psychosocial support (MHPSS) workers in northwest Syria: Navigating challenges, opportunities and resources in complex humanitarian settings
Kuzeybatı Suriye'deki ruh sağlığı ve psikososyal destek (MHPSS) çalışanlarıyla diyalog: Karmaşık insani ortamlarda zorlukların, fırsatların ve kaynakların yönetimi
FATEMA ABDULHAMEED HUSAİN ALMEAMARİ
Yüksek Lisans
İngilizce
2024
Halk SağlığıKoç ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ZEYNEP CEREN ACARTÜRK
DR. GÜLŞAH KURT
- Kariyer planlamasında eğitimin önemi ve beş havayolu işletmesinde uygulama
Başlık çevirisi yok
AYŞEGÜL ARICI
- Kariyer yönetimi: Banka ve sigorta sektöründe bir uygulama araştırması
Başlık çevirisi yok
FEYZAN YURDAKÖK
Yüksek Lisans
Türkçe
1999
Mühendislik BilimleriGebze Yüksek Teknoloji Enstitüsüİşletme Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. OYA ERDİL