Abdallık geleneği çerçevesinde Ekrem Çelebi: Hayatı, sanatı ve icra tahlili
Ekrem Çelebi: His life, art and performance analysis in the framework of abdalism tradition
- Tez No: 772797
- Danışmanlar: PROF. DR. BÜLENT KURTİŞOĞLU, DR. ÖĞR. ÜYESİ SELAMİ AKIŞ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Güzel Sanatlar, Halk Bilimi (Folklor), Müzik, Fine Arts, Folklore, Music
- Anahtar Kelimeler: Türk halk müziği, Orta Anadolu müziği, Abdal, Bozlak, Ekrem Çelebi, Neşet Ertaş, Muharrem Ertaş, Müzikal analiz, İcra tahlili, Turkish Folk Music, Central Anatolian Music, Abdal, Bozlak, Ekrem Çelebi, Neşet Ertaş, Muharrem Ertaş, Musical Analysis, Performance Analysis
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ardahan Üniversitesi
- Enstitü: Lisansüstü Eğitim Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 237
Özet
Geçmişten günümüze abdallık geleneğinin Anadolu müzik kültürüne olan katkıları büyük önem taşımaktadır. Varlıklarını gösterebildikleri her ortamda abdallar hem geçmişten gelen birikimlerini yansıtarak hem de içinde bulundukları kültürü benimseyerek ortaya çıkardıkları müzikal olguyu özgün bir şekilde sergilemektedirler. Bu bağlamda abdal toplumunun“kültür taşıyıcısı”olarak nitelendirilmesi söz konusudur. Asırlar boyu süre gelen bu geleneğin, yerellik boyutundan çıkıp evrensel boyutta temsil edilmesi hem kendi iç dinamizminde hem de Anadolu kültüründe varlık alanlarını oluşturmalarıyla ilintilidir. Bu bağlamda geleneğin sürdürülebilirliği için, abdal kimliğine mensup olan ya da bu kimliğin dışında kalan kültür aktarıcılarının varlığına ihtiyaç duyulmaktadır. Bu aktarıcılar, geleneğin yaşatılması ve sonraki kuşaklara aktarılması yönünden önem arz etmektedir. Bu çalışmada; öncelikle abdal geleneğine değinilmiş, ardından abdal kimliğine mensup olmadığı hâlde gelenek içerisinde üretkenliği ve icracılığıyla kendi varlık alanını yaratmış olan Ekrem Çelebi'nin hayatı ve sanatçı kişiliği ele alınmış, sanatçının gelenekte başat rol olmasının altında yatan ve kendine özgü tavrının tespitine yönelik analizlerin yapılmasıyla somut ve bilimsel sonuçlar elde edilmiştir. Bu minvalde sanatçının icra ettiği bazı eserler Orta Anadolu müziği çerçevesinde değerlendirilmiş ve seçilen eserlerin icra biçimi analiz edilmiştir. Çalışmada Ekrem Çelebi'nin dışında abdal geleneğine mensup olmasa da gelenek içerisinde yer alan diğer isimler hakkında da bilgi verilmiştir. Orta Anadolu abdallık geleneği içerisinde yetişmiş ve Ekrem Çelebi gibi Türk halk müziği içerisinde besteleri ve kaynak kişilikleri ile yeri olan bu sanatçıların, bundan sonraki yapılacak çalışmalarda alandaki araştırmacılarca tanınması da amaçlanmıştır. Bu içerikte yapılan çalışmalarda genel olarak başvurulan kaynak tarama, kişisel görüşme ile veri toplama, notaya alma, tahlil ve değerlendirme gibi yöntemlere müracaat edilmiş ve eserler hem teknik hem de icra yönünden analiz edilmiştir. Ayrıca teknik inceleme yapılırken genel yöntemlere kimi katkılarda da bulunulmuştur. Yapılan tetkik neticesinde Ekrem Çelebi'nin abdal geleneği içerisinde önemli bir yere sahip olduğu, bu köklü geleneğin sürdürülmesinde önemli katkılar sağladığı ve eserlerinin hem muhteva hem de icra yönlerinden gelenek içerisinde sayılabileceği ortaya konmuştur.
Özet (Çeviri)
From the past to the present, the contributions of the abdal tradition to Anatolian music culture have been quite significant. In every environment where they can show their presence, abdals both reflect their accumulated knowledge from the past and adopt the culture they are in and display the musical phenomenon they have created in a unique way. In this context, the abdal society can be described as a“culture carrier”. The representation of this centuries-long tradition from the local dimension to the universal dimension is related both to its own internal dynamism and to the fact that they create their existence in Anatolian culture. Therefore, for the sustainability of the tradition, there is a need for the existence of culture transmitters who have the abdal identity or who are outside this identity. These transmitters are crucial in terms of keeping the tradition alive and transferring it to the next generations. In this study, first of all, the abdal tradition has been mentioned, then the life and artistic personality of Ekrem Çelebi, who has created his own realm of existence with his productivity and performance within the tradition, although he has not had the abdal identity, has been discussed, and concrete and scientific results have been obtained by analyzing the artist's unique attitude underlying his leading role in the tradition. In this context, some of the works performed by the artist have been evaluated within the framework of Central Anatolian music and the performance style of the selected works has been analyzed. In addition to Ekrem Çelebi, the study also provides information about other names who do not belong to the abdal tradition, but still can be evaluated within the framework of the tradition. It is also aimed to enable the researchers in the field to recognize these artists, who grew up in the Central Anatolian abdal tradition and who, like Ekrem Çelebi, have a place in Turkish folk music with their compositions and source personalities, in future studies. In the study, methods such as literature review, data collection through personal interviews, notation, analysis and evaluation have been used and the works have been analyzed in terms of both technique and performance. In addition, some contributions to the general methods have been also made through the technical review. As a result of the examination, it has been revealed that Ekrem Çelebi has an important place in the abdal tradition, that he has made important contributions to the continuation of this deep-rooted tradition, and that his works can be considered within the tradition in terms of both content and performance.
Benzer Tezler
- Alevi Bektaşi geleneğinde Pîr Sultan Abdal şiirleri ve bestelenmiş deyişlerinin müziksel analizi
Musical analysis of Pir Sultan Abdal poems and composed sayings in Alevî Bektashi tradition
FIRAT AKSOY
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikHitit Üniversitesiİslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. NADİR KARAKUŞ
- Gaziantep müzik kültüründe davul-zurna geleneği
Drum-zurna tradition in Gaziantep music culture
GÖKHAN AKTAŞ
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
MüzikNiğde Ömer Halisdemir ÜniversitesiMüzikoloji Ana Bilim Dalı
PROF. DR. SERKAN ERCAN BAĞÇECİ
- Hayatı ve icra üslubu ile bir bağlama üstadı: Ekrem Çelebi
A baglama master with his life and performance style: Ekrem Çelebi
KANDEMİR YİĞİT ALKAN
Doktora
Türkçe
2022
MüzikErciyes ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ LEVENT DEĞİRMENCİOĞLU
- Abdallık ve ozanlık geleneği içerisinde Kamil Abalıoğlu'nun hayatı, eserleri ve eserlerinin müzikal analizi
Life and works of Kami̇l Abalioğlu within the traditions of abdals and folk poetry, and musi̇cal analysis of his works
ONUR YİĞİT
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Halk Bilimi (Folklor)Kırıkkale ÜniversitesiMüzik Bilimleri Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ TUĞÇE KAYNAK AKÇAOĞLU
- Orta Anadolu ve Ege Abdal kültürleri arasındaki ilişkinin müzikal analiz üzerinden değerlendirilmesi
Evaluation of the relation between Central Anatolian and Aegean Abdal cultures through musical analysis
EZGİ TEKİN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
MüzikYıldırım Beyazıt ÜniversitesiTürk Din Musikisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. CENK GÜRAY