Türkiye'de 1984'den günümüze şehit annelerinin ve eşlerinin kayıplarının ardından gündelik hayat deneyimleri: Bir sözlü tarih çalışması
Daily life experiences of martyr mothers and their spouses from 1984 to present in Turkey: An oral history study
- Tez No: 773422
- Danışmanlar: PROF. DR. FİRDEVS GÜMÜŞOĞLU
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Sosyoloji, Sociology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Sosyoloji Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Genel Sosyoloji ve Metadoloji Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 432
Özet
Çalışma, Türkiye örneğinde şehit annelerinin ve eşlerinin gündelik hayat deneyimlerini toplumsal cinsiyet perspektifinde ele almak amacıyla hazırlandı. Uluslaşma süreçlerinde kadınlar anne ve eş olarak vatanı koruyan erkekleri destekleyici kişiler olarak kabul edilmektedir. Bununla birlikte geçmişten günümüze şehitliğin değişen anlamı, şehit annesi ve eşi olmanın gündelik hayatı etkileyen boyutları, özel ve kamusal alandaki görünürlükleri ortaya koyuldu. Tüm bu bağlamlar, mekân – cinsiyet ilişkilerinin doğası ve şehitlik kavramıyla çerçevelenmiş bir toplumsal alan kimliğiyle tartışıldı. Çalışmada, sözlü tarih yöntemi kullanıldı. Çalışma, kapsamında oğullarını veya eşlerini 1984 ile 2020 yılları arasında terörle mücadele operasyonları ve eylemleri sonucunda kaybeden İstanbul, Bursa, Eskişehir, Yalova ve Tekirdağ' da ikamet eden kadınlarla görüşmeler yapıldı. Çalışmanın görüşmeci grubu 12' si şehit annesi ve 15' i şehit eşi olmak üzere toplamda 27 kadından oluşmaktadır. Görüşmelerin verileri“içerik analizi”tekniğiyle yorumlanmıştır. Çalışmanın bulguları, şehit annesi ve eşi olmaya giden yol, kadınların şehitlikle ilgili duyguları ve düşünceleri, şehitlik sonrası süreçte gündelik hayatta şehit anneleri ve eşleri, annelerin ve eşlerin şehitlik sonrası kamusal alan deneyimleri olmak üzere dört ana başlık altında temalandırıldı. Çalışmanın sonucunda, annelerin ve eşlerin şehitlik öncesi süreçte toplumsal cinsiyet perspektifinde kadın olma kimliğini asker oğullarının veya eşlerinin kimlikleriyle ilişkili olarak inşa ettikleri ortaya çıkmıştır. Bu durumun şehitlik sonrasında şehit annesi ve eşi olma kimliğine dönüştüğü saptandı. Bunun yanı sıra annelerin ve eşlerin“şehitliği”toplumsal bir statü olarak tanımladıkları görüldü. Öte yandan çalışmada kadınların gündelik hayat pratikleri üzerinde şehit annesi ve eşi olmalarının oldukça etkili olduğu ortaya çıktı. Kadınların yaşadıkları kayıp sonrası ölüme ve şehitliğe yükledikleri anlamların olumlu yönde değiştiği ortaya çıkmıştır. Ayrıca kadınların şehitlik algılarının milliyetçi ve dini algılar üzerine kuruludur. Bu durum, kadınların asker ölümlerini rasyonelleştirici ve meşrulaştırıcı bir anlam çerçevesine sahip olmalarına neden olmuştur. Kadınlara göre zamanla artan şehit sayıları, toplumun şehitliğe ve şehitlere olan ilgisinin azalmasına neden olmuştur. Çalışmada dikkate değer bir başka nokta ise kadınların şehitliği, kadın kimliğini güçlendirici bir faktör olarak görmeleri yönündedir. Buna göre kadınların şehitlik sonrasında inşa ettikleri kadın kimliği dini ve milliyetçi referanslara dayanan cinsiyet rejimi çerçevesindeki makbul bir kadın kimliğidir. Ancak bu kadın kimliği, söz konusu kadınların özel ve kamusal alandaki yüklerini, şehit yakını olmadan önceki süreçle kıyaslandığında daha da arttırmıştır. Çalışma sonucuna göre, şehitlik sonrası süreçte kadınların daha çok kendileri gibi kayıp yaşayan kişilerle sosyal ilişkiler kurmayı tercih ettikleri görülmektedir. Çünkü şehitlik sonrası süreçte kadınlar ailelerinden veya sosyal çevrelerinden destek görebildikleri gibi, desteksiz ve yalnız kalabilmekte, baskı ve zorluklarla da karşılaşabilmektedirler. Çalışma sonuçlarına göre mezar (şehitlik) ziyaretleri yapılması ve şehit isimlerinin kamusal alanda çeşitli yerlere verilmesi, kaybedilen kişilerin unutulmaması açısından oldukça önemlidir. Araştırma sonucunda şehit annelerinin ve eşlerinin toplumsal alanda güçlenmelerinin sağlanmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.
Özet (Çeviri)
The study described the daily life experiences of martyr mothers and their spouses in Turkey from a gender perspective. In the process of nationalization, women, as mothers and wives, are the people who support the men who are the protectors of the homeland. In addition, the study revealed the changing meaning of martyrdom from past to present, the dimensions of being a martyr's mother and wife that affect daily life, and their visibility in the private and public spheres. We also discussed space-gender relations concerning the identity of a social space surrounded by the concept of martyrdom. The study used the oral history method. In the study, we interviewed the wives and mothers of martyrs living in Istanbul, Bursa, Eskişehir, Yalova, and Tekirdağ. These women had lost their spouses or sons during counter-terrorism operations between 1984 and 2020. The interviewer group of the study comprises 27 women, 12 of whom are mothers of martyrs and 15 of whom are spouses of martyrs. The study used the“content analysis”technique when evaluating the data.The themes comprise four main topics: the path to becoming a martyr's mother and wife, women's feelings and thoughts about martyrdom, martyr mothers and their spouses in daily life in the post-martyr period, and public space experiences of mothers and spouses after martyrdom. The result of the study revealed that mothers and spouses constructed the identity of being a woman from a gender perspective in the pre-marriage period concerning the identifications of their military sons or wives. This situation suggests the identity of being the mother and wife of a martyr after the martyrdom. In addition, mothers and spouses define“martyrdom”as a social status. On the other hand, the study revealed that being the mother and wife of a martyr is very effective in women's daily life practices. We revealed women attributed a positive meaning to the concepts of death and martyrdom after the disappearance. In addition, women's perceptions of martyrdom are based on nationalist and religious attitudes. This situation has caused women to base their soldiers' deaths on a rationalizing and legitimizing basis. According to the findings, women believe that the periodically increasing number of martyrs reduces their interest in martyrdom and martyrs. Another noteworthy point in the study is that women see martyrdom as a strengthening factor for female identity. According to this context, the female identity constructed by women after martyrdom is an acceptable female identity within the framework of the gender regime based on religious and nationalist references. According to the results of the study, women prefer to establish social relations with people who have lost their lives in the post-martyr era. Because in the post-martyr period, they may leave women alone from time to time as they support their families or social circles. According to the results of the study, it is very important to visit the graves (martyrdom) and to give the names of martyrs to various places in the public space in order not to forget the disappeared people. In the study, we finally put forward suggestions for empowering the mothers and wives of martyrs in the social field.
Benzer Tezler
- Konut kooperatif yapılarında görülen hasar ve kusurların, kooperatiflerin yapısal özellikleri bakımından irdelenmesine ilişkin bir model önerisi; 1980 sonrası Konya örneği
A Model suggestion related to the examination of building failures and defects observed on the buildings of housing cooperative, in terms of their framework characteristics; A case study of Konya after 1980
İLHAN KOÇ
- Trabzon ilinde sporun gelişmesinde etkili olan etnografik faktörlerin ortaya konması
Başlık çevirisi yok
HAŞİM ALBAYRAK
Yüksek Lisans
Türkçe
1994
SporMarmara ÜniversitesiBeden Eğitimi ve Spor Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. MÜSLÜM BAKIR
- Лингво-стилистические особенности ложныхдрузей переводчика
Tuzak kelimelerin çevirisinde dilbilimsel ve üslupbilimselözellikler
ŞUHEDA RENGİN ÖZTÜRK
Yüksek Lisans
Rusça
2024
Mütercim-TercümanlıkKırgızistan-Türkiye Manas ÜniversitesiMütercim Tercümanlık Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SALTANAT MAMBAYEVA
- Burdur ili mermer sektörünün kurumsal ve ekonomik yapısı
İnstitutional and economic structure of marble sector in burdur
AHMET SARITAŞ
- Türkiye'de yaşanan terör üzerine yapılan akademik çalışmaların tarihsel perspektifte nitel analizi
Qualitative analysis of academic teror studies in Turkey from historical perspective
NEVZAT TEKNECİ
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
Kamu YönetimiKahramanmaraş Sütçü İmam ÜniversitesiSiyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. FİKRET BİRDİŞLİ