Ahlaki kayıtsızlık kuramı temelinde kültürel bir model önerisi
A cultural model proposition based on moral disengagement theory
- Tez No: 773997
- Danışmanlar: PROF. DR. HALİL EKŞİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Psikoloji, Education and Training, Psychology
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Marmara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 202
Özet
Bu araştırmada, Türkiye'de yaşayan kişilerin kendi ahlaki ilkeleri açısından doğru bulmadıkları eylemleri, ahlaki ilkelerini devre dışı bırakarak nasıl gerçekleştirdiklerini anlamak ve ahlaki kayıtsızlığa yönelik kültürel bir model oluşturmak hedeflenmiştir. Araştırmanın diğer bir hedefi de ahlaki kayıtsızlığı ölçen kültürümüze dayalı bir ölçek geliştirmektir. Bu araştırmada karma desenlerden keşfedici sıralı desen kullanılmıştır. İki aşamadan oluşan bu desende, araştırmacı ilk olarak nitel bir desenle başlamış ve nitel bulgulardan elde ettiği verilerle ikinci aşamayı nicel olarak kurgulamıştır. Araştırmanın nitel aşaması gömülü teori deseni kullanılarak yürütülmüştür. Araştırmanın çalışma grubunu 25 yaş üstü toplamda 26 yetişkin oluşturmuştur. Çalışma grubunun belirlenmesinde ise amaçlı örnekleme yöntemlerinden“maksimum çeşitlilik örnekleme”ve katılımcı sayısının belirlenmesinde“kuramsal örnekleme”den yararlanılmıştır. Araştırmanın verileri yarı yapılandırılmış görüşmelerle toplanmış ve bu görüşmelerde veri toplama aracı olarak, araştırmacı tarafından geliştirilen“Görüşme Soru Listesi”kullanılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde“MAXQDA 2021”nitel veri analiz programı kullanılmış olup, gömülü teorinin veri çözümleme aşamaları takip edilmiştir. Veriler açık, eksen ve seçici kodlamaya göre çözümlenmiş, tema ve alt temalar oluşturulmuştur. Araştırma sonucunda; Ahlaki Kayıtsızlık Mekanizmaları, Ahlaki Kayıtsızlığın Sonuçları, Ahlaki Kayıtsızlığa Neden Olan Kolaylaştırıcı Faktörler, Ahlaki Kayıtsızlığı Öğrenme Yolları ve Ahlaki Kayıtsızlığı Önleme Yolları olarak tanımlanan beş ana tema elde edilmiştir. Araştırmanın nicel aşamasını ölçek geliştirme çalışması ve geliştirilen ölçekten elde edilen verilerin bazı demografik değişlenlere göre yorumlanması oluşturmaktadır. Ahlaki kayıtsızlığı ölçtüğü düşünülen 36 aday madde hazırlanarak 11 uzmana gönderilmiştir. Uzman değerlendirmesinden sonra madde sayısı 36'dan 29'a düşmüş, çevirimiçi uygulama platformuna yüklenmeye hazır hale getirelerek katılımcılardan veriler toplanmıştır. AFA ve DFA analizleri sonucunda 15 maddeden oluşan dört faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Maddeler sırasıyla Durumla İlgili Gerekçeler, Mağdurla İlgili Gerekçeler, Yakın Çevreyle İlgili Gerekçeler ve ters maddelerin oluşturduğu Ahlaki Kayıtsızlığa Mesafe başlıkları altında toplanmıştır. Cronbach Alfa iç tutarlık kat sayısı toplam puan için .64 olarak hesaplanmıştır. İki hafta arayla yapılan test tektrar test güvenirliğinde de .86 düzeyinde korelasyon olduğu görülmüştür. Ahlaki Kayıtsızlık Ölçeği'nin ölçüt bağıntılı geçerliğini değerlendirmek için Ahlaki Uzaklaşma Ölçeği, Ahlak Okuryazarlığı Ölçeği ve Karanlık Üçlü Ölçeği Kısa Formu kullanılmıştır. Geliştirilen ölçeğin, Ahlaki Uzaklaşma Ölçeği ve Karanlık Üçlü Ölçeği Kısa Formu ile anlamlı düzeyde pozitif, Ahlak Okuryazarlığı Ölçeğiyle anlamlı düzeyde negatif ilişkisi olduğu görülmüştür. Nihai olarak geçerlik ve güvenirlik analizi tamamlanan 15 maddeli ve dört faktörlü ölçeğe, Marmara Ahlaki Kayıtsızlık Ölçeği (MAKÖ) adı verilmiştir.
Özet (Çeviri)
This study aimed to understand how people take actions that are against their moral principles and to create a cultural model for moral disengagement in Turkey. Another aim of the study is to develop a culture-based scale measuring moral disengagement. An exploratory sequential mixed method design has been conducted in the study with this purpose. In qualitative phase, grounded theory, which is one of the qualitative research designs, was used. Maximum variation sampling and theoretical sampling were utilized in order to determine the participants and the number of the participants. Total of 26 participants above 25 years old were included in the study. The data were collected by semi-structured interviews based on“Interview Question List”developed by the researcher.“MAXQDA 2021”qualitative data analysis computer program was used in the analysis of the data. The data were analyzed based open, axial and selective coding, themes and sub-themes were created accordingly. The research resulted in five main themes identified as Mechanisms of Moral Disengagement, Consequences of Moral Disengagement, Facilitating Factors That Cause Moral Disengagement, Ways to Learn Moral Disengagement And Ways to Prevent Moral Disengagement. In quantitative phase of the research, scale development procedures were followed. First, 36 scale items measuring moral disengagement were prepared and sent to 11 experts for evaluation. After the expert assessment, scale items reduced from 36 to 29 and applied over Google Forms. Explanatory Factor Analysis and Comfimatory Factor Analysis resulted in a four-factor scale consisting of 15 items. The items are collected under four factors which are Justifications for the Situation, Justifications for the Victim, Justifications for Immediate Environment and Distance To Moral Disengagement. Cronbach's Alpha was calculated as .64 for the total score. Two weeks apart, test-retest reliability showed a .86 level correlation. Moral Disengagement Scale, Moral Literacy Scale and the Short Form Dirty Dozen Scale were used to assess criterion validity. It was found that it had a meaningful positive relation with Moral Disengagement Scale and Dirty Dozen Scale and a meaningful negative relation with Moral Literacy Scale. Finally, this scale is called as Marmara Moral Disengagement Scale with 15 items and four-factors.
Benzer Tezler
- Üniversite öğrencilerinde ahlaki kayıtsızlık ve sosyal ilginin internet bağımlılığı açısından yordanması
The prediction of moral indifference and social interest in university students in terms of internet addiction
ESMA ÇELİK
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiÇukurova ÜniversitesiBağımlılık Ana Bilim Dalı
DR. ÖĞR. ÜYESİ EGEMEN HANIMOĞLU
- Ahlaki temeller, ahlaki kayıtsızlık ve bilişsel kapalılık ihtiyacı arasındaki ilişkiye grup aidiyetinin etkisi
The effect of group belongingness on the relationship among moral foundations, moral disengagement and the need for cognitive closure
NESLİHAN SAYRAÇ
- Üniversite öğrencilerinin siber zorbalığa maruz kalma düzeylerinin ahlaki kayıtsızlık, narsisizm ve savunma mekanizmalarına etkisi
The levels of exposure of university students to cyber bullying and its effects on ethical adoption, narcicism, defense mechanisms
MÜCAHİT CEVHEROĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2022
PsikolojiYakın Doğu ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. ALİYE EZGİ ULU
- Üniversite öğrencilerinin narsisizm düzeyleri ile ahlaki kayıtsızlık ve saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi
Investigation of the relationship between university students levels of narcissism and moral indifference and agression levels
ASLIHAN ÖZKAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2019
PsikolojiGazi ÜniversitesiTürkçe ve Sosyal Bilimler Eğitimi Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İBRAHİM KISAÇ
- Ahlaki kayıtsızlığı azaltmaya yönelik bir eğitim programı geliştirilmesi ve etkililiğinin değerlendirilmesi
Developing a training program for moral disengagement and evaluating its effectiveness
FAZİLET YAVUZ BİRBEN
Doktora
Türkçe
2019
Eğitim ve ÖğretimYıldız Teknik ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HASAN BACANLI