Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranış gelişimlerinde farkındalık uygulamalarının etkisi
The effect of awareness (mindfulness) practices on the social behavior development of pre-school children
- Tez No: 773999
- Danışmanlar: DOÇ. DR. GÖKHAN GÜNEŞ
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Farkındalık uygulamaları, okul öncesi, sosyal davranış, Mindfulness practices, preschool, social behavior
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Mersin Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel Eğitim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Okul Öncesi Eğitimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 89
Özet
Okul öncesi dönem çocuklarının sosyalleşmelerinin yoğun olduğu ve kişilik gelişiminin büyük oranda oluştuğu dönemdir. Çocukların bu sosyalleşme sürecinde sergiledikleri davranışlar kişilerarası ilişkilerini olumlu ve olumsuz etkilemektedir. Okul öncesi dönemde anti sosyal davranışların azaltılması prosoyal davranışların arttılması ve kalıcı hale getirilmesi önemli görülmektedir. Bu önem doğrultusunda öz düzenleme, duygu düzenleme, davranış kontrol becerisini geliştirmeye yönelik uygulamalar gerekli görülmektir. Dikkat geliştirme, duygu farkındalığı, alışkanlık kazanma, tepsikel davranışı azaltmaya yönelik uygulamaları içeren Farkındalık uygulamaları günümüzde psikoloji, tıp, eğitim gibi alanlarda kullanılmaktadır. Araştırmada okul öncesi dönem çocuklarının sosyal davranış gelişimlerinde farkındalık uygulamalarının etkisinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda Farkındalık Uygulama Seti (FUS) oluşturulmuştur. Araştırma 2021-2022 akademik yıllarında Şanlıurfa ili Birecik ilçesinde bulunan iki farklı devlet okulundaki anasınıfına devam eden beş altı yaş grubundan 13'ü deney grubunda 17'si kontrol grubunda olmak üzere toplam 30 çocukla yürütülmüştür. Deney ve kontrol gruplarının belirlenmesinde, kolay ulaşılabilirlik ve araştırmacının aynı zamanda sınıf öğretmeni olarak uygulayıcı rolünde olması ilkeleri gözetilmiştir. Çalışmada nitel ve nicel verilerin yer aldığı karma yöntem yarı deneysel deseni kullanılmıştır. Crick, Casas ve Mosher (1997) tarafından geliştirilen Şen (2009) tarafında Türkçe uyarlaması yapılan Okul Öncesi Sosyal Davranış Ölçeği Öğretmen Formu (OÖSDÖ-ÖF) ölçeği kullanılmıştır. Çalışmada yer alan okul öncesi dönem çocuklarının ilişkisel saldırganlıkları, fiziksel saldırganlıkları, duygu durumları ve olumlu sosyal davranışlarının belirlenmesi amacıyla deney ve kontrol grubundaki her bir çocuk için OÖSDÖ-ÖF uygulama öncesinde ve sonrasında doldurulmuştur. Araştırmanın nitel boyutunda gözlem formu, görüşme soruları, video ve ses kayıtları ve bunların yanı sıra anekdotlar kullanılarak elde edilen veriler analiz edilmiştir. Araştırmanın sonucunda farkındalık uygulamalarının erken çocukluk döneminde ortaya çıkabilecek olumsuz davranışları önleme ve olumlu davranış gelişimine olumlu şekilde katkı sağladığı tespit edilmiştir. Deney grubunda başlangıçta kontrol grubuna oranla daha fazla gözlenen ilişkisel saldırganlığın uygulama sonunda kontrol grubu ile aynı düzeye gerilediği, olumlu sosyal davranış, depresif duygulanım ve OÖSDÖ-ÖF tümünde deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılıklar olduğu tespit edilmiştir.
Özet (Çeviri)
Preschool period is the era when children's socialization is intense and personality development occurs to a large extent. The behaviors exhibited by children in this socialization process affect their interpersonal relationships positively and negatively. It is considered important to reduce anti-social behaviors in the preschool period, increase prosocial behaviors and make them permanent. In line with this importance, practices aimed at improving self-regulation, emotion regulation, and behavior control skills are considered necessary. Awareness practices, which include practices aimed at developing attention, awareness of emotion, gaining habit, and reducing tracheal behavior, are used in fields such as psychology, medicine, and education. The aim of the study is to examine the effect of mindfulness practices on the social behavior development of preschool children. For this purpose, Mindfulness Practice Set (MPS) was created. The research was conducted with a total of 30 children, 13 in the experimental group and 17 in the control group, from the five-six age group attending two different public schools in the Birecik district of Şanlıurfa in the academic years of 2021-2022. In the determination of the experimental and control groups, the principles of easy accessibility and the role of the researcher as a classroom teacher were taken into consideration. In the study, a mixed method quasi-experimental design with qualitative and quantitative data was used. In the quantitative aspect of the study, the preschool children's relational, physical aggression, emotional states and positive attitudes were evaluated by using the Preschool Social Behavior Scale Teacher Form (PSBS-TF) scale, which was developed by Crick, Casas and Mosher (1997) and adapted into Turkish by Şen (2009). In order to determine their social behaviors, each child in the experimental and control groups was asked to fill in before and after the application. In the qualitative dimension, the data obtained by using the observation form, interview questions, video and audio recordings and anecdotes were analyzed. As a result of the research, it has been determined that mindfulness practices contribute positively to the prevention of negative behaviors that may occur in early childhood and to the development of positive behavior. It was determined that the relational aggression, which was observed more in the experimental group compared to the control group at the beginning, decreased to the same level as the control group at the end of the application, and there were statistically significant differences in favor of the experimental group in all of the positive social behavior, depressive affect and PSBS-TF.
Benzer Tezler
- Okul öncesi öğretmenleri ile yöneticilerinin bilgisayar destekli oyun programlarının kullanımına yönelik algı ve beklentileri
Early childhood teachers's and administrators's perceptions and expectations towards usage of computer based game programmes
SUAT KOL
Yüksek Lisans
Türkçe
2006
Eğitim ve ÖğretimSakarya ÜniversitesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. TURAN ÇAKIR
- Okul öncesi dönem çocuklarının sosyal ve duygusal yeterliliklerinin incelenmesi
Investigation of preschool children's social and emotional competence
SEVGİ ATABAY
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Eğitim ve ÖğretimEge Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SİBEL SÖNMEZ
- Öz-düzenleme eğitim programının 5-6 yaş çocuklarında zihin kuramı, öz-düzenleme ve sosyal yetkinlik becerilerine etkisi
The effect of the self-regulation education program on the theory of mind, self-regulation and social competence skills in 5-6 years old children
EZGİ DÜLGER CEYLAN
Doktora
Türkçe
2022
Eğitim ve ÖğretimPamukkale ÜniversitesiTemel Eğitim Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ASİYE İVRENDİ
- Babaların duygu sosyalleştirme uygulamaları ve bu uygulamaların okul öncesi çocuklarının sosyal ve duygusal gelişimlerindeki rolü
Fathers' emotion socialization practices and the role of this practices to their preschool children's social and emotional development
EMİNE KAYA
Yüksek Lisans
Türkçe
2016
PsikolojiAnkara ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. DİLEK SARITAŞ ATALAR
- Proje yaklaşımını uygulayan ve uygulamayan okullara devam eden 5-6 yaş grubundaki çocukların sosyal gelişim ve zeka alanlarının incelenmesi
Analyses of 5-6 years old children's social development and intelligences fields in schools of using project approach and not using project approach
ELÇİN ÇAKAR TERZİOĞLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2005
Eğitim ve ÖğretimHacettepe Üniversitesiİlköğretim Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. ELİF ÜSTÜN