Geri Dön

Görünmezin deneyiminde öznenin muğlaklığı ve sorumluluğun imkanı

The ambiguity of the subject in the experience of the invisible and the possibility of responsibility

PDF İndir

  1. Tez No: 774121
  2. Yazar: HATİCE TURAN
  3. Danışmanlar: DOÇ. DR. ÖZGE EJDER JOHNSON
  4. Tez Türü: Doktora
  5. Konular: Felsefe, Philosophy
  6. Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
  7. Yıl: 2022
  8. Dil: Türkçe
  9. Üniversite: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
  10. Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
  11. Ana Bilim Dalı: Felsefe Ana Bilim Dalı
  12. Bilim Dalı: Felsefe Bilim Dalı
  13. Sayfa Sayısı: 200

Özet

Felsefe genellikle dünyaya ve insana dair kaosu ya da çokluğu bir düzen ve birlik içerisinde ifade eder. Modern batı düşüncesinde bu düzen ve birliği özne temsil eder. Hakikat öznenin zihni süreçlerinde ortaya konur ve Cogito özellikle Descartes ile birlikte bir töz olarak her şeyin temeline yerleşir. Bu tez özne meselesine bir kesinlik ve zemin olarak değil ama bir muğlaklık ve zeminsizlik olarak bakmaya çalışmış ve bunun sorumluluk kavramıyla ilişkisini ortaya koymuştur. Bunu üç temel hattı takip ederek yapmıştır: öznenin nesneyle ilişkisi, öznenin kendisiyle ilişkisi ve öznenin başkasıyla ilişkisi. Bu muğlaklık fenomenolojik yöntemle birlikte ele alınmıştır. Zira fenomenoloji bu tezin hem yöntemi hem konusu olarak bu ilişkileri birer ilişkiselliğe çevirmiş ve öznenin türlü ilişkilerindeki görünmezlik boyutunu ortaya koymuştur. Antik dönemde özne-nesne ilişkisi insan ve dünyanın irtibatı açısından logos kavramı ekseninde tartışıldığından Platon ve Aristoteles'in logos kavramına bakmak ve bunun sorumlulukla ilişkisini ortaya koymak önemlidir. Bu açıdan sorumluluk ve logos ilişkisi Platon ve Aristoteles'in düşünceleri bağlamında ele alınmıştır. Çalışmanın ilk ana hattı olan özne-nesne ilişkisi fenomenolojinin kurucusu Edmund Husserl'in ayrıntılı bir şekilde tartıştığı algı ve fenomenolojik epokhe kavramları üzerinden ortaya konmuştur. Nesneye dair görünmezlik boyutu ön plana çıkarıldıktan sonra bu boyutu varolanlardan varlığa taşıyan Martin Heidegger'in düşüncelerine yer verilmiştir. Öznenin nesneyle ilişkisini takiben öznenin kendisiyle ve başkasıyla olan ilişkisi de ele alınmıştır. Burada öncelikli olarak Derrida'nın Husserl okumasına yer verilmiş ve kendilik ile ilişki içsel bir monolog yerine çok sesli bir diyalog olarak ortaya konmuştur. Bunu takiben içsellik alanı Levinas'ın düşüncesi bakımından ele alınmış ve ardından başkasına giden yola bizi taşıyacak olan Husserl ve Heidegger'in özneler-arasılık ve herkes dünyasını nasıl ele aldıkları ortaya konulmuştur. Bunu takiben Levinas'ın yüz kavramı görünür ve görünmez boyutlarıyla tartışılmış ve bir sınır fenomeni olarak sorumlulukla ilişki açığa çıkarılmıştır. Çalışmanın son bölümünde öznenin başkasıyla ilişkisine odaklanılmış ve öznenin nesneyle ve kendisiyle ilişkisinin özneyi muğlak bir hale getirmesiyle ortaya çıkan sorumluluk kavramı ele alınmıştır. Sorumluluk öznenin bir sıfatı ya da ona sonradan yüklenen bir yük olarak değil ama her zaman orada başkalık olarak duran bir kavram olarak düşünülmüştür. Bu durum öncelikli olarak Kant'ın koşulsuz buyruğu ve Derrida'nın ona karşı tutumu üzerinden ortaya konulmuştur. Daha sonra sorumluluğun bir aporetik deneyim olarak ele alınmasında etkili olmuş ölüm deneyimi tartışılmış; son olaraksa daha gündelik ve sıradan bir deneyim olan bir davete cevap verme ya da vermeme durumunun aporetik boyutları açığa çıkarılmıştır. Böylece sorumlulukta açığa çıkan görünmezlik boyutu aporetik olarak ele alınmıştır.

Özet (Çeviri)

Philosophy generally expresses the chaos or plurality of the world and human beings in an order and unity. In modern western thought, this order and unity is represented by the subject. Truth is revealed in the subject's mental processes and the Cogito, especially with Descartes, is placed at the basis of everything as a substance. This thesis will try to look at the issue of the subject not as a certainty and ground, but as an ambiguity and groundlessness, and will try to reveal its relation to the concept of responsibility. It will do this by following three basic lines: the subject's relation to the object, the subject's relation to itself, and the subject's relation to other. This ambiguity will be addressed together with the phenomenological method. Because phenomenology, as both the method and the subject of this thesis, will turn these relations into relationalities and reveal the dimension of invisibility in the subject's various relations. Since the subject-object relationship in the ancient period was discussed on the axis of the concept of logos in terms of the connection between human and the world, it is important to look at Plato and Aristotle's concept of logos and to reveal its relationship with responsibility. In this respect, the relationship between responsibility and logos is discussed in the context of Plato and Aristotle's thoughts. The first main line of the study, the subject-object relationship, is presented through the concepts of perception and phenomenological epoche discussed in detail by Edmund Husserl, the founder of phenomenology. After emphasizing the invisibility dimension of the object, the ideas of Martin Heidegger, who carries this dimension from beings to being, are included. Following the subject's relationship with the object, the subject's relationship with itself and with others is also discussed. Here, Derrida's reading of Husserl is given first and the relationship with the self is presented as a polyphonic dialog instead of an internal monologue. Following this, the field of interiority is discussed in terms of Levinas' thought, and then it is revealed how Husserl and Heidegger, who will take us on the path to the other, deal with the world of intersubjectivity and 'They'. Following this, Levinas's concept of face is discussed with its visible and invisible dimensions and the relation to responsibility as a phenomenon of boundary is revealed. The last part of the study focuses on the subject's relation to the other and discusses the concept of responsibility that emerges when the subject's relation to the object and to itself renders the subject ambiguous. Responsibility is considered not as an attribute of the subject or as a burden that is imposed on it later, but as a concept that is always there as otherness. This situation is firstly revealed through Kant's categorical imperative and Derrida's attitude towards it. Then, the experience of death, which has been influential in considering responsibility as an aporetic experience, was discussed; finally, the aporetic dimensions of a more every day and ordinary experience of responding or not responding to an invitation were revealed. Thus, the dimension of invisibility revealed in responsibility is dealt with aporetically.

Benzer Tezler

  1. Tez No

    836395

    İzlek ve hareket etkileşiminde göstergelerin topolojisi: Öznel bir kentsel mekan deneyimi

    Topology of signs in the interaction of path and movement: A subjective experience of urban space

    DENİZ DABANCI

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2023

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ İFFET HÜLYA ARI

  2. Tez No

    674813

    Özne-arayüz ilişkisi dahilinde imgenin yeni durumu

    The new situation of image in relation to subject and interface

    HAZEL BÜŞRA KILINÇ

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2021

    Güzel SanatlarHacettepe Üniversitesi

    Heykel Ana Sanat Dalı

    PROF. MÜMTAZ DEMİRKALP

  3. Tez No

    393042

    Mimariye dair bakış düzenlemeleri

    Gaze regulations about architecture

    GAMZE ÖZTÜRK

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2015

    Mimarlıkİstanbul Teknik Üniversitesi

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. SAİT ALİ KÖKNAR

  4. Tez No

    134319

    Construction of time conception in architectural realm; Sigfried Giedion and Space, Time and Architecture

    Zaman düşüncesinin mimarlık alanında inşaası; Sigfried Giedion ve Space, Time and Architecture

    DENİZ GÜNER

    Doktora

    İngilizce

    İngilizce

    2003

    Mimarlıkİzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü

    Mimarlık Ana Bilim Dalı

    YRD. DOÇ. DR. EMRE ERGÜL

  5. Tez No

    867232

    Sanat mekânı deneyiminde ses manzaraları ve işitsel unsurların rolü: Arter Modern Sanat Müzesi örneği

    The role of soundscapes and auditory elements in art space experience: The case of Arter Museum of Modern Art

    ECE ELMAS

    Yüksek Lisans

    Türkçe

    Türkçe

    2024

    İletişim BilimleriGalatasaray Üniversitesi

    Radyo Televizyon ve Sinema Ana Bilim Dalı

    DR. ÖĞR. ÜYESİ ÖNDER MURAD ÖZDEMİR

Geri Dön