Yükseköğretim sistemlerinin mali özerkliği bağlamında girişimci üniversite yaklaşımı
Entrepreneurial university approach in the context of financial autonomy of higher education
- Tez No: 776540
- Danışmanlar: DOÇ. DR. TARIK SOYDAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Eğitim ve Öğretim, Education and Training
- Anahtar Kelimeler: Üniversite, yükseköğretimin finansmanı, mali özerklik, girişimci üniversite, University, financing of higher education, financial autonomy, entrepreneurial university
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Eğitim Bilimleri Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Eğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Eğitim Yönetimi Bilim Dalı
- Sayfa Sayısı: 121
Özet
Günümüzde üniversiteler, giderek daha yaygın bir şekilde, sanayi ile işbirliği içerisinde ekonomik işlevler üstlenmeleri beklenen kurumlar olarak yapılandırılmakta ve bilgi üretimi ve fikri mülkiyet konularını kapsayacak şekilde, girişimci özellikler gösteren bir üniversite yaklaşımı giderek ön plana çıkmaktadır. Girişimci üniversite adı verilen bu yaklaşım, yerel ve ulusal ölçekte ekonomik kalkınmaya katkıda bulunacağı öngörülen bir model olarak önerilmektedir. Bu modelin, üniversiteye çeşitli ve yeterli mali kaynak sağlayacağı ve bu açıdan üniversiteyi 'özgürleştireceği' varsayılmaktadır. Ancak, birçok akademisyen ve konu üzerine çalışan araştırmacı, girişimci üniversite yaklaşımının üniversitenin kamusallığı ve özerkliği açısından önemli bir tehdit oluşturacağını düşünmektedir. Bu araştırmanın genel amacı, üniversitelerin mali özerkliği bağlamında girişimci üniversite yaklaşımını, literatüre ve katılımcı görüşlerine dayalı olarak, çözümlemektir. Bu çalışma, olgubilim deseninde nitel bir araştırmadır. Çalışmada nitel araştırma tekniği olarak, doküman analizi ve görüşme teknikleri kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2022 – 2023 eğitim-öğretim yılında Ankara'da Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi, Hacettepe Üniversitesi ve TOBB üniversitelerinde görev yapan 11 öğretim elemanı oluşturmuştur. Çalışma grubu belirlenirken çeşitlilik sağlamak hedeflenmiş ve bu açıdan cinsiyet, unvan/kadro/görev ve kıdem/hizmet süresi değişkenleri baz alınmıştır. Çalışma, bağlam olarak, Türkiye'deki yükseköğretim sistemi ve kurumları ile gelişmiş Batılı ülkelerin (ABD, Almanya ve İngiltere) yükseköğretim sistemleri ve kurumları ile sınırlı iken uygulama yönüyle, görüşme yapılan öğretim elemanlarının görüşleri ile sınırlıdır. Çalışma kapsamında şu sonuçlara ulaşılmıştır: Girişimci üniversite, kapitalizm sonucu ortaya çıkan küreselleşme ile beraber bilgiyi metalaştıran yapının ortaya çıkarmış olduğu bir modeldir. Bu yönüyle, eğitimdeki aktörleri piyasalaşma, bireyselleşme ve rekabet ile performansa dayalı olan bir sisteme göre hareket etmeye itmektedir. Bu durum sonucunda, üniversite mali olarak özel şirketlere bağlı kaldığından, girişimci üniversite kurumun özerkliğini tehdit etmektedir. Öğretim elemanı görüşlerine dayalı sonuçlara göre, mali çeşitlilik sağlanabilmesi açısından girişimci üniversite modelinin uygulanabileceği belirtilmiştir. Fakat üniversitelerin ilkelerinden taviz vermeden ve eğitimde fırsat eşitliği göz önünde bulundurularak bu işbirliklerinin yapılması, aksi takdirde üniversitenin özerkliğine bir tehdit teşkil edebileceği belirtilmiştir. Çalışmada ulaşılan sonuçlara dayalı olarak şu öneriler geliştirilmiştir: Üniversite yönetiminde karar verme sorumluluğu olan üyelerin yetki sınırları yeniden çizilmeli ve özerklikten taviz vermeyen ilkeler çerçevesinde geliştirilmelidir. Batılı ülkelerdeki örneklere benzer ara kurumlar ve yerel yönetimlerin dahil olduğu, daha az merkeziyetçi bir yapılanma geliştirilmelidir. Türkiye'de yerel yönetimler aracılığıyla üniversitelerin ihtiyaçlarının daha iyi belirlenmesi, kaynakların daha verimli kullanılmasına olanak vereceğinden, kamusal kaynak yetersizliğine bir çözüm olarak önerilmiştir.
Özet (Çeviri)
Today, universities are increasingly structured as institutions that are expected to undertake economic functions in cooperation with industry. An entrepreneurial university approach, which includes knowledge production and intellectual property issues, is increasingly coming to the fore. This approach, called the entrepreneurial university, is suggested as a model that is predicted to contribute to economic development at local and national scale. It is assumed that this model will provide the university with various and sufficient financial resources and, in this respect, 'liberate' the university. However, many academics and researchers working on the subject think that the entrepreneurial university approach will pose a significant threat to the publicity and autonomy of the university. The general purpose of this research is to analyze the entrepreneurial university approach in the context of financial autonomy of universities, based on the literature and participant views. This study is a qualitative research in phenomenological pattern. In the study, document analysis and interview techniques were used as qualitative research techniques. The study group of the research consisted of 11 lecturers working at Ankara Yıldırım Beyazıt University, Hacettepe University and TOBB universities in the 2022-2023 academic year. While determining the working group, it was aimed to provide diversity and in this respect, the variables of gender, title / staff / duty and seniority / length of service were taken as basis. This study is limited to the higher education system and institutions in Turkey and higher education systems and institutions of developed Western countries (USA, Germany and England). In terms of application, it is limited to the views of the academic staff interviewed. Within the scope of the study, the following conclusions were reached: The entrepreneurial university is a model created by the structure that commodifies information together with the globalization as an emergence of capitalism. In this respect, it pushes the actors in education to act according to a system based on marketization, individualization and competition and performance. As a result, the entrepreneurial university threatens the autonomy of the institution, as the university remains financially dependent on private companies. According to the results based on the views of the lecturers, the idea of implementing the entrepreneurial university model is supported in order to provide financial diversity at university. However, it has been stated that these collaborations should be made without compromising the principles of universities, without threatening their autonomy and by taking into account the equality of opportunity in education. Based on the results obtained in the study, the following suggestions were developed: The authority limits of the stakeholders who are responsible for decision-making in university management should be restated and developed within the framework of principles that do not compromise on autonomy. A less centralized structure should be developed, including intermediary institutions and local governmental units, similar to the examples in Western countries. As a solution to the lack of public resources in Turkey, it is suggested that determination of the needs of universities through local governments will allow more efficient use of resources.
Benzer Tezler
- OECD ülkeleri ile Türkiye'nin yükseköğretim finansman sistemlerinin karşılaştırılması ve Türkiye için bir finansman modeli önerisi
Başlık çevirisi yok
HAYDAR ATEŞ
Doktora
Türkçe
2013
Eğitim ve ÖğretimHacettepe ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. YÜKSEL KAVAK
- Bazı Avrupa Birliği ülkelerinde yükseköğretim: Kurum tipleri ve genel amaçları
Başlık çevirisi yok
SIDIKA NİHAL MUTLU
Yüksek Lisans
Türkçe
2008
Eğitim ve Öğretimİnönü ÜniversitesiEğitim Yönetimi ve Denetimi Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. NECDET KONAN
- Bilişim sistemlerindeki gelişmelerin işletme yönetimine etkileri, yönetim bilişim sistemleri geliştirme ve bir uygulama örneği
Effects of the evoluation of information systems on management, management information systems development and an example of its application
ZUHAL TANRIKULU
Doktora
Türkçe
1999
İşletmeİstanbul ÜniversitesiOrganizasyon ve İşletme Politikaları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. EROL EREN
- Türk yükseköğretim sistemi için sürdürülebilir bir finansman model önerisi
A proposal for sustainable finance model for Turkish higher education system
METİN ÖZKAN
Doktora
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimGaziantep ÜniversitesiEğitim Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. TOKAY GEDİKOĞLU
DOÇ. DR. HABİB ÖZGAN
- Yükseköğretimin finansmanında kaynak arayışları ve bütçe uygulamaları: Süleyman Demirel Üniversitesi örneği
Seeking funds for higher education financing and budget practices: The case of Suleyman Demirel University
NAİF FIRATCAN ÇINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2014
Eğitim ve ÖğretimSüleyman Demirel ÜniversitesiMaliye Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERPİL AĞCAKAYA