Madde kullanım bozukluğunda yürütücü işlevlerin değerlendirilmesi
Assessment of executive functions in substance use disorder
- Tez No: 777083
- Danışmanlar: PROF. DR. FÜSUN FERDA ERDOĞAN
- Tez Türü: Yüksek Lisans
- Konular: Nöroloji, Psikoloji, Uyuşturucu Alışkanlığı ve Alkolizm, Neurology, Psychology, Drug Addiction and Alcoholism
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Erciyes Üniversitesi
- Enstitü: Gevher Nesibe Genom ve Kök Hücre Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Nörobilim Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 152
Özet
Madde kullanımı ve bağımlılığı, tüm toplumlarda sosyal, psikolojik ve ekonomik açıdan, yıkıma uğratan, kullanım yaşı giderek düşen ve Dünya çapında hızla yayılan bir problem olarak görülmektedir. Yapılan araştırmalar psikoaktif madde türlerinin farklı bilişsel etkileri olduğunu ileri sürmektedir. Literatürde bulunan çalışmalar da bağımlılığın yönetici işlevlerle ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu durum madde kullanım bozukluğunda, yaşantısını planlayamama, alternatifler üretememe, tedaviden kopma ve tekrar maddeye başlama şeklinde karşımıza çıkabilmektedir. Dünya genelinde literatürde psikoaktif madde kullanımının bilişsel işlevler üzerindeki etkilerini inceleyen çalışmalar artmış olsa da ülkemizde yapılan çalışmalar sınırlı kalmaktadır. Amaç: Madde kullanım bozukluğu (MKB) tanısı almış bireyler ile sağlıklı kontroller, yürütücü işlevler açısından karşılaştırılıp değerlendirilmesidir. Bağımlılıkların nöropsikolojisinin daha net anlaşılabilmesi, madde kullanımını önleme ve bağımlılığın tedavisi için faaliyet gösteren programların planlanması ve geliştirilmesinde kaynak niteliğinde olması hedeflenmiştir. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örnekleminde, 18-65 yaş aralığında olup, Kayseri Devlet Hastanesi Amatem Kliniği'nde DSM-V tanı kriterlerine göre“madde kullanım bozukluğu”tanısıyla tedavi gören gönüllü 50 birey hasta grubunu oluşturmuştur. Sağlıklı kontrol grubunu ise, herhangi bir psikiyatrik, nörolojik ve sistemik bir hastalığı bulunmayan gönüllü 20 birey oluşturmuştur. Çalışma kapsamında gönüllülük esasında, araştırmacının gözetiminde ve testlerin yönergeleriyle olmak üzere tüm katılımcılara, sosyodemografik bilgi formu, Barratt Dürtüsellik (İmpulsivite) Ölçeği 11 (BIS-11), İz Sürme Testi (İST), Gözlerden Zihin Okuma Testi (GZOT), Moxo d-CPT Testi (Genç&Yetişkin), Stroop Testi TBAG Formu (Stroop TBAG) yönetici işlev testleri, uygulanmıştır. Ayrıca MKB tanısı almış bireylere BAPİ (Bağımlılık Profil İndeksi) ölçeği uygulanmıştır. Her iki grubun tüm ölçek ve test puanları karşılaştırılmıştır. MKB tanısı almış bireyler kendi aralarında alkol, madde, alkol ve madde kullanıcıları olarak 3 grup olacak şekilde, sağlıklı kontrollerle karşılaştırılmıştır. Çalışmada elde edilen verilerin dağılımı ShapiroWilk's test istatistiği, histogram, q-q grafiği ile değerlendirilmiştir. Gruplar arası (2 grup) karşılaştırmalar, nicel değişkenler için normal dağılım varsayımları sağlanmadığından Mann-Whitney U testi, ikiden fazla grubun karşılaştırılmasında Kruskal Wallis varyans analizi kullanılmıştır. Çoklu karşılaştırma testi olarak ise Dunn's testi kullanılmıştır. Nicel değişkenler arasındaki ilişkileri belirlemek için Spearman Korelasyon analizi uygulanmıştır. Kategorik değişkenler arasındaki ilişkiler ki-kare analizi ile test edilmiştir. İstatistiksel anlamlılık düzeyi iki yönlü olarak p
Özet (Çeviri)
Substance use and addiction is seen as a devastating social, psychological and economic problem in all societies, with a decreasing age of use and spreading rapidly around the world. Studies suggest that psychoactive substance types have different cognitive effects. Studies in the literature have shown that addiction is associated with executive functions. In substance use disorder, this situation can be seen as inability to plan one's life, to produce alternatives, to withdraw from treatment and to start using substances again. Although studies examining the effects of psychoactive substance use on cognitive functions have increased in the world, studies in our country are limited. Aim: It is the comparison and evaluation of individuals diagnosed with substance use disorder (SUD) and healthy controls in terms of executive functions. It is aimed to provide a clearer understanding of the neuropsychology of addictions, to be a resource in the planning and development of programs operating for the prevention of substance use and the treatment of addiction. Materials and Methods: In the sample of the study, 50 individuals aged between 18 and 65 who were treated with the diagnosis of“substance use disorder”according to DSM-V diagnostic criteria in Kayseri State Hospital Amatem Clinic constituted the patient group. The healthy control group consisted of 20 volunteers without any psychiatric, neurological or systemic disease. Within the scope of the study, on a voluntary basis, under the supervision of the researcher and with the instructions of the tests, all participants were provided with the sociodemographic information form, Barratt Impulsivity (Impulsivity) Scale 11 (BIS-11), Trail Making Test (IST), Mind-Reading from the Eyes Test (TROT), Moxo d- CPT Test (Young & Adult), Stroop Test TBAG Form (Stroop TBAG) executive function tests were applied. In addition, the APPI (Addiction Profile Index) scale was applied to individuals diagnosed with SUD. All scale and test scores of both groups were compared. Individuals diagnosed with SUD were compared with healthy controls in three groups: alcohol, substance, alcohol and substance users. The distribution of the data obtained in the study was evaluated with ShapiroWilk's test statistics, histogram, and q-q graph. Since the normal distribution assumptions were not provided for the comparisons between groups (2 groups) and for quantitative variables, the Mann-Whitney U test was used, and Kruskal Wallis analysis of variance was used to compare more than two groups. Dunn's test was used as a multiple comparison test. Spearman Correlation analysis was applied to determine the relationships between quantitative variables. Relationships between categorical variables were tested by chi-square analysis. The level of statistical significance was considered to be statistically significant with a p
Benzer Tezler
- Alkol ve madde kullanım bozukluğunda bilişsel işlev değerlendirmesi: Kısa Yürütücü İşlev Değerlendirme Aracı'nın Türkçe standardizasyon çalışması
Assessment of cognitive functions in alcohol and substance use disorder: Turkish standardization study of the Brief Executive Function Assessment Tool
ESMA NUR UÇAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiDokuz Eylül ÜniversitesiPsikoloji Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. DERYA DURUSU EMEK SAVAŞ
- Madde kullanım bozukluğu olan ergenlerin yürütücü işlevler, çocukluk çağı örselenmeleri ve akran zorbalığı açısından değerlendirilmesi
The assessment of adolescents with substance use disorder in terms of executive functions, childhood traumas and peer bullying
AYŞE NUR AYDIN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2018
PsikiyatriEge ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ZEKİ YÜNCÜ
- Alkol kullanım bozukluğunda ruminasyon ve yürütücü işlevler arasındaki ilişkinin incelenmesi
The relation between rumination and executive functions in alcohol use disorder
TUĞBA BOZDEMİR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
PsikolojiAnkara ÜniversitesiSpor Hekimliği Ana Bilim Dalı
PROF. DR. İNCİ ÖZGÜR İLHAN
- Davranışsal bağımlılıklar ile ilişkili değişkenlerin kişi-duygulanım-biliş-yürütücü işlev etkileşim modeli çerçevesinde incelenmesi
An examination of the variables associated with behavioral addictions in the i-pace model perspective
ZÜHRA AYGÜL ERTUNÇ
- Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu tanılı çocuklarda yaşam kalitesinin değerlendirilmesi, tip 1 diyabetes mellitus ve sağlıklı kontrol gruplarıyla karşılaştırılarak yaşam kalitesine etki eden faktörlerin belirlenmesi
Assessment of life quality in the children with attention deficit hyperactivity disorder, investigation of the factors affecting life quality by comparison with type1 diabetes mellitus and healthy control groups
NİHAL YURTERİ ÇETİN
Tıpta Uzmanlık
Türkçe
2013
PsikiyatriDokuz Eylül ÜniversitesiÇocuk Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Ana Bilim Dalı
PROF. DR. AYNUR AKAY