Şeyhülislâm Mustafa Sabri'nin Kur'ân yorumu
Shaykh al-Islam Mustafa Sabri and his perception of the Quran
- Tez No: 777352
- Danışmanlar: PROF. DR. YAŞAR DÜZENLİ
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Din, Religion
- Anahtar Kelimeler: Tefsir, Mustafa Sabri Efendi, Osmanlı-Mısır, Islahtecdid, Mevkıfu'l-Akl, Ana dilde ibadet, Kader, Mucize, Yorum, Tafseer, Mustafa Sabri, Ottoman-Egypt, Improvement-innovation, Mawkif al-Akl, mother tongue piety, fate, miracles, commentary
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: İstanbul Üniversitesi
- Enstitü: Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Temel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 323
Özet
Mustafa Sabri Efendi, özellikle fikrî akımların ve siyasi çalkantıların yoğunlaştığı Osmanlı'nın son döneminde Şeyhülislâmlık yapmış, farklı siyasi görevlerde bulunmuş olması hasebiyle hem ehemmiyetli bir konuma hem de ortaya koyduğu çalışma ve eserleriyle de ilmi açıdan önemli bir yere sahip olmuştur. Hayatının önemli bir devresini sürgünde geçirmiş, uzun müddet kaldığı Mısır'da oluşan ıslah ve tecdîd hareketlerine karşı, içinde bulunduğu ortamın kendisine yüklediği bir tür misyon gereği, geleneksel algı ve anlayışı kalemiyle savunma durumunda kalmıştır. Bu bağlamda Muhammed Abduh, Musa Cârullah, Ferit Vecdî, Muhammed Heykel, Mahmud Şeltût ve Mustafa el-Merâğî gibi birçok âlimle giriştiği münakaşalar, onlara karşı yazdığı makale ve eserleri olmuştur. Haliyle tartışmaya medar olan birçok meseleyi muhtevi eserleri arasında bilhassa, Mevkıfu'l-Akl ve'l-İlm ve'l-Âlem min Rabbi'l-Âlemin ve İbâdihi'l-Murselîn isimli eseri oldukça önemi haiz olmakla birlikte, değişik sebeplerden dolayı ülkemizde belirli bir zaman tanınmamış veya gündeme gelmemiştir. Bu çalışmamızda başta Mevkıfu'l-Akl adlı eseri olmak üzere, kaleme aldığı diğer çalışmaları ve makalelerinden hareketle takip ettiği Kur'ân'ı okuma ve anlama biçimini, dolayısıyla dönemin Kur'ân algısını anlamayı ve ortaya çıkarmayı hedefledik. Bu çerçevede“Son dönemin Osmanlı Şeyhülislâmı ve onun şahsında temsil ettiği geleneğin modern dönem Kur'ân eksenli tartışmalar karşısında Kur'ân anlayışı ve algısı nedir?”sorusundan hareketle, Mevkıfu'l-Akl'i esas alıp, diğer çalışmalarıyla birlikte tüm eserlerini analitik bir yöntemle inceledik. Eserlerinde -üzerinde durduğu konular bağlamında- değindiği ayetlerin yorum niteliği taşıyan bölümlerini ve Tefsir geleneğimizdeki karşılığını mukayeseli olarak incelemeye çalıştık.
Özet (Çeviri)
Mustafa Sabri Efendi is one of the last shaykh al-Islams' in the Ottoman Empire. He occupies an important position both scholarly regarding his works and studies, and consequentially regarding his political duties and the service as a shaykh al-islam during the last period of the Ottoman era, especially where the movements of thoughts and political turmoils were on the rise. He also advocated the traditional perception and understanding against the reform and renewal movements that took place in Egypt, where he stayed for a long time spending his life away from home. In this context, his discussions with numerous scholars and thinkers such as Muhammed Abduh, Musa Cârullah Bigiyev, Ferit Vecdi, Muhammed Heykel, Mahmud Şeltût and Mustafa el-Meragi as well as articles and works he wrote against them are significantly remarkable. Besides that, his work Mawkifu'l-Akl wa'l-Ilm wa'l-Âlem min Rabbi'l-Âlemin ve Ibâdihi'lMursalîn has not been widely known or come to the fore in our country due to various reasons. By means of touching on religion, philosophy and politics, his work takes an important place. In this study, our goal is to understand the perception of the Qur'an of this era by his way of reading and understanding the Qur'an, particularly based on his work called Mawkifu'l-Akl and his other works and articles as well. In this study, we analyzed all his works, fundamentally Mawkifu'l-Akl along with his other works with an analytical method based on the question“What is the understanding and perception of the Qur'an of the Ottoman shaykh al-Islam of the last period and the tradition it represents.”Thus we found out all the verses and related themes that he referred in his works in order to build a mind map of his consideration of the Qur'an such as miracles, human's free will, the metaphysical field (al-ghayb) and Qur'anic sciences. We tried to convey comparatively the parts of the verses that he mentioned in his works -in the context of the focused issues- which have the quality of interpretation and their equivalents in Tafseer tradition.
Benzer Tezler
- دور الفكر الاسلامي بتركيا في إحياء المشترك الإنساني 'مصطفى صبري نموذجا
Türkiye'de İslam Düşüncesi Ve Ortak İnsanlığı Canlandırmadaki Rolü 'Model Olarak Mustafa Sabri'
MUSA UZGUR
- Said Nursî ve Mustafa Sabri Efendi'nin kader görüşlerinin karşılaştırılması
The comparative sense of the divine determining of Said Nursî and Mustafa Sabri Efendi
METİN ŞENCAN
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinHarran ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
YRD. DOÇ. DR. VEYSEL KASAR
- Modern Mısır'da nübüvvet tartışmaları -Şeyhulislam Mustafa Sabri Efendi ve Muhammed Ferid Vecdi örneği-
Discussions on prophethood (nubuwwah) in modern Egypt –the cases of Shaykh al-İslam Mustafa Sabri Efendi and Muhammed Ferid Vecdi–
SADIK TANRIKULU
Doktora
Türkçe
2021
DinEskişehir Osmangazi ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. HÜSEYİN AYDIN
- Mustafa Sabri Efendinin İslamcılığına 'Sosyolojik' bir bakış
A sociological analysis of Mustafa Sabri Efendi s Islamism
REMZİ PINAR
Yüksek Lisans
Türkçe
2024
FelsefeDokuz Eylül ÜniversitesiFelsefe ve Din Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. ADİL ÇİFTÇİ
- Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Osmanlı müelliflerinin mezhep algısı
The perception of the sense of sect the Ottoman authors from Tanzimat to Republic
AYŞE YAZ
Yüksek Lisans
Türkçe
2017
DinHitit ÜniversitesiTemel İslam Bilimleri Ana Bilim Dalı
PROF. DR. CEMİL HAKYEMEZ
