Cumhuriyet dönemi kâğıt sanayi (1923-1973)
Turkey's paper industry in the Republican era (1923-1973)
- Tez No: 778434
- Danışmanlar: PROF. DR. NECDET AYSAL
- Tez Türü: Doktora
- Konular: Tarih, History
- Anahtar Kelimeler: Belirtilmemiş.
- Yıl: 2022
- Dil: Türkçe
- Üniversite: Ankara Üniversitesi
- Enstitü: Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü
- Ana Bilim Dalı: Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı
- Bilim Dalı: Belirtilmemiş.
- Sayfa Sayısı: 162
Özet
İlim ve kültürün yayılıp gelişmesinde çok büyük bir rol oynayan kâğıt, yazma, taşıma ve muhafazasındaki kolaylıklar nedeniyle herhangi bir yerdeki bilginin çok kısa bir zaman içerisinde dünyanın her tarafına kolayca ulaşmasına zemin hazırlamıştır. Siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik bütün olayların kâğıt üzerinde bir arşiv oluşturduğu ve fikirlerin hafızası olarak topluma ışık tuttuğu bilinmektedir. Bugünkü dünyada en başta gelen sanayi mamullerinden birisi olan kâğıt, günlük hayatta en çok ihtiyaç duyulan maddelerden birisidir. Özellikle ilmi çalışmalar ve eğitim-öğretim başta olmak üzere, her türlü basım ve yayım faaliyetlerinden ambalaj sanayisine kadar kâğıdın her alanda kullanıldığı görülmektedir. Bu bağlamda kâğıt, kültürel ve sanayi alanındaki yeri ile insanlığın bugünkü medeniyete ulaşmasında son derece önemli bir rol üstlenmiştir. Osmanlı İmparatorluğu'nun son dönemlerinde ve yeni Türkiye Cumhuriyeti'nde kâğıt üretilmemekte fakat ithalat istatistiklerinin önemli bir kalemini oluşturmaktadır. İthal edilen bu kâğıtları işleyen“sanayi-i kırtasiye”adı altında bir tür kâğıt sektörü varlığını sürdürmektedir. Cumhuriyet Türkiye'sinde selüloz ve kâğıt üretecek bir sanayinin kurulması fikrini ortaya atan ve bu fikri kamuoyuna benimseten kişi Mehmet Ali Kâğıtçı'dır. O'na göre selüloz ve kâğıt sanayii, ülkemizde gelişmeye en müsait sanayi dallarının başında gelmektedir. Ekonomik açıdan olduğu kadar ulusal savunma açısından da ciddiyetle ele alınmalıdır. Kâğıt sanayii, dışa bağımlı olmaksızın kendi doğal kaynaklarımıza dayanarak kurulabilecek bir sanayii olduğu için suni ipek, dumansız barut, patlayıcı maddeler, selüloit gibi sanayi kollarının da gelişmesini sağlayacaktır. Bir tarım ülkesi olan Türkiye'de kâğıt sanayinin kurulması, tarım ürünleri atıklarının boşa ziyan olmamasını sağlayacak ve her yıl yalnız kâğıt için ülke dışına milyonlarca liranın akışını önleyecektir. Yerli kâğıdı üretecek modern bir kâğıt fabrikasının kuruluşu 1930'larda gündeme gelmiş ve İş Bankası Müdürü Celal Bayar'ın destekleri ve 1933'te kurulan Sümerbank'ın projeyi üstlenmesiyle çalışmalar başlatılmıştır. Birinci Sanayi Planı'nda da yer alan kâğıt fabrikası için gerekli alt yapı ve ulaşımın en kolay şekilde sağlanabileceği yer olarak İzmit seçilmiştir. Sümerbank İzmit Kâğıt ve Karton Fabrikası'nın temeli 14 Ağustos 1934'te atılmış ve fabrika yaklaşık iki yıl sonra 18 Nisan 1936'da deneme üretimine başlamıştır. 6 Kasım 1936'da resmi açılışı yapılan bu fabrika, SEKA'nın kuruluşuna giden yolda mihenk taşı olacaktır. Cumhuriyet Dönemi Kâğıt Sanayi (1923-1973) başlıklı bu tez çalışmasında; kâğıt sanayisinin tarihsel gelişimine yer verilmiş, kâğıt kullanımının halkın kültürel gelişimindeki yeri ve katkısı irdelenmiştir. Bilindiği üzere çok zor koşullar altında 29 Ekim 1923 tarihinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti Devleti, 29 Ekim 1973 yılında ilk 50 yılını tamamlamıştır. Yapmış olduğumuz inceleme ve araştırmalarda bu döneme dair kâğıt sanayisi hakkında çeşitli çalışmalara rastlanılmış olmakla birlikte dönemin bütününü ve tarihsel gelişimini ele alan kapsamlı bir çalışmaya rastlanılmamıştır. Tez çalışmasının bu tür eksiklikleri tamamlayacağı ve mevcut literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Özet (Çeviri)
Paper has played a tremendous role in the dissemination and development of science and culture. Paper paved the way for the information in one part of the World to reach the rest in a very short time due its ease of writing, transportation, and preservation. It is known that the archival of all political, social, cultural, and economic events on paper acts as a memory of ideas and sheds light on the society. In today's world, paper is a major industrial commodity and one of the necessities of people's daily lives. From scientific work to education, and from publishing to packaging, many processes use paper. From this perspective, one can say that paper is one of the most significant enablers of civilization that we enjoy today. Paper was not produced in the last periods of Ottoman Empire and the new Republic of Turkey, but it constituted an important item of import statistics. Imported paper was further processed in a sector which was often called“sanayi-i kırtasiye”. In the Republic era, Mehmet Ali Kâğıtçı came up with the idea of establishing the industry to produce cellulose and paper and had this idea embraced by others. According to him, cellulose and paper industry had a lot of growth potential. This industry should be considered seriously not only from an economic but also from a national defence viewpoint. Since the paper industry could rely on raw materials that could be produced domestically, it would also lead to development of different industrial subsectors such as artificial silk, smokeless gunpowder, explosives, and celluloid. The establishment of the paper industry in Turkey, which was primarily an agricultural country, would ensure that agriculcultural product wastes were not wasted and would prevent the flow of millions of liras out of the country each year for paper alone. The establishment of a modern paper mill to produce domestic paper came to the agenda in the 1930s. The work was started with the support of İşbank Manager Celal Bayar and Sümerbank, which undertook the project after its founding in in 1933. The establishment of the first paper factory was included in the First Five Year Industry Plan and Izmit was chosen as the location since it was the best option in terms of the necessary infrastructure and transportation. The foundation of Sümerbank İzmit Paper and Cardboard Factory was laid on August 14, 1934, and the factory started test production two years later, on April 18, 1936. The factory was officially opened on November 6, 1936 and became the cornerstone for the establishment of SEKA. This thesis is titled“Paper Industry in the Republican Era (1923-1973)”. The thesis reviews the history of the development paper industry in Turkey and investigates the role and the contribution of paper industry in the cultural progress of the country. On November 29, 1973, the Republic of Turkey celebrated its 50th year after its establishment on November 29, 1923 under difficult conditions. We conducted a review of literature, and we were not able to find a comprehensive study on paper industry throughout this period. This study attempts to fill this gap and contribute to the academic literature.
Benzer Tezler
- Cumhuriyet Dönemi'nde Celâl Bayar'ın siyasî ve iktisadî faaliyetleri (1923-27 Mayıs 1960)
Başlık çevirisi yok
İHSAN FUAT ÖZGEN
- Atatürk Döneminde Kocaeli'de ekonomik gelişmeler (1923-1938)
Kocaeli's economic developments in Ataturk Period (1923-1938)
ŞÜKRİYE GÖKSU HÜLAGÜ
- Enflasyonla mücadelede istikrar politikaları
Başlık çevirisi yok
BİLGİN ORHAN ÖRGÜN
Yüksek Lisans
Türkçe
1998
EkonomiMarmara Üniversitesiİktisat Ana Bilim Dalı
PROF. DR. OSMAN ZEKAYİ ORHAN
- Türk sinemasında Ankara'nın kent dokusu: Zamanlar, mekanlar, değişimler
The urban texture of Ankara in Turkish cinema: Time, changes,places
GÖKNUR SATUR
Yüksek Lisans
Türkçe
2018
Sanat TarihiAnkara ÜniversitesiSanat Tarihi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. SERKAN SUNAY
- Erken Cumhuriyet Döneminde İzmit SEKA fabrikasında emek rejimi
Labor regime in İzmit SEKA factory in the Early Republic Period
FEYZA TURGAY
Doktora
Türkçe
2021
Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileriKocaeli ÜniversitesiÇalışma Ekonomisi Ana Bilim Dalı
DOÇ. DR. AZİZ ÇELİK